સ્થાપત્યકલા

વર્સાઇલનો મહેલ : ફ્રાન્સનું જાણીતું ઐતિહાસિક સ્થાપત્ય. તેના બાંધકામમાં શિષ્ટ ફ્રેન્ચ સ્થાપત્યનાં ઉચ્ચતમ દર્શન થાય છે. ફ્રાન્સના રાજા લુઈ 13મા, 14મા અને 15માના સમય દરમિયાન વખતોવખત તેમાં વિવિધ વિભાગો ઉમેરાતા ગયા. આ મહેલનો મુખભાગ 415 મીટર લાંબો છે. મહેલ બે ઝોનમાં વિભક્ત છે. પૅરિસ શહેરની દિશામાં દરબારીઓ, કર્મચારીઓ, નોકરો અને…

વાઇગુ સ્મારક, ઈસે (જાપાન) : જાપાનના શિન્તો ધર્મનું પ્રાચીનતમ તીર્થધામ. દક્ષિણ-પૂર્વ જાપાનના નારાના દરિયાકાંઠે ઈસેના સ્થળે વાઇગુ સ્મારક આવેલું છે. સામાન્ય રીતે તે ઈસેના મંદિર તરીકે જાણીતું છે. અહીં અનેક સ્મારકોનો સમૂહ છે. અહીં બે સ્વતંત્ર અલગ અલગ મંદિરો આવેલાં છે – નાઇકુ (અંદરનું મંદિર) અને ગેકુ (બહારનું મંદિર). સામ્રાજ્યની…

વાગ્નેર, ઑટો (જ. 1841; અ. 1918) : ઑસ્ટ્રિયાના સ્થપતિ. 1894માં વિયેનામાં અકાદમીના પ્રોફેસર થયા. ત્યાં તેમણે આપેલું ઉદ્ઘાટન-પ્રવચન જાણીતું છે. તેમાં તેમણે સ્થાપત્યના નવા અભિગમ વિશે વાત કરી હતી. તે માટે ભૂતકાળમાંથી (પરંપરાગત સ્થાપત્યશૈલીમાંથી) મુક્તિ અને નવ્ય રેનેસાંસ-શૈલી માટે દલીલો કરી હતી. આ અગાઉ તેમણે નવ્ય રેનેસાંસ-શૈલીમાં ઇમારતોનું નિર્માણ કર્યું…

વિઠ્ઠલમંદિર, હમ્પી : કર્ણાટકમાં હમ્પીમાં આવેલું વિજયનગર-શૈલીનું મંદિર. વિષ્ણુના એક સ્વરૂપ વિઠ્ઠલને આ મંદિર સમર્પિત છે. તેનું બાંધકામ વિજયનગરના રાજા કૃષ્ણદેવરાયના સમયમાં ઈ. સ. 1513માં શરૂ થયું હતું; અને તેના અનુગામીઓના સમયમાં પણ બાંધકામ ચાલુ  રહ્યું હતું. 1565માં વિજેતા મુસ્લિમોએ તેનો વિધ્વંસ કર્યો અને તેને લૂંટ્યું ત્યાં સુધી તેનું બાંધકામ…

વિરૂપાક્ષનું મંદિર, પટ્ટાડક્કલ : કર્ણાટકમાં આવેલું ચાલુક્ય-શૈલીનું મંદિર. આ મંદિર કાંચીપુરમના કૈલાસનાથના મંદિરને મળતું આવે છે. ચાલુક્ય રાજા વિક્રમાદિત્ય બીજાએ પલ્લવો પર વિજય મેળવ્યો તે ભવ્ય પ્રસંગની યાદમાં તેની બે રાણીઓએ આ મંદિર લગભગ ઈ. સ. 740ની આસપાસ બંધાવ્યું હતું. આ મંદિરનું મૂળ નામ લોકેશ્વર હતું. ગર્ભગૃહને ફરતો પ્રદક્ષિણાપથ છે.…