ચિનુભાઈ શાહ

છોટુભાઈ પુરાણી વ્યાયામ મહાવિદ્યાલય : ગુજરાત વ્યાયામ પ્રચારક મંડળ તરફથી 1950ની સાલમાં ભરૂચ જિલ્લાના રાજપીપળા મુકામે સ્થપાયેલી ગુજરાતની સૌપ્રથમ શારીરિક શિક્ષણ તાલીમી સંસ્થા. તેના સ્થાપક પ્રખર વ્યાયામ પ્રવર્તક શ્રી છોટુભાઈ પુરાણી હતા. તેમનું અવસાન થતાં તેમની પુણ્ય સ્મૃતિ રૂપે આ સંસ્થા સાથે તેમનું નામ જોડાયેલું છે. રાજપીપળા જેવા નિસર્ગસુંદર સ્થળે…

જવાહરલાલ નેહરુ ચેલેન્જ ટ્રૉફી : ભારતના મહાન સપૂત પંડિત જવાહરલાલ નેહરુની પુણ્યસ્મૃતિમાં 1954માં દિલ્હી મુકામે અખિલ ભારત જવાહરલાલ નેહરુ હૉકી સ્પર્ધાની શરૂઆત થઈ. હૉકીમાં રસ લેતી સંસ્થાઓ અને હૉકીના ખેલાડીઓના અનેરા ઉત્સાહને લઈને 1964માં 24 ટુકડીઓએ ભાગ લીધો, જેમાં તે વખતની દેશની સારામાં સારી ગણાતી ટુકડીઓનો સમાવેશ હતો. 1965માં આ…

જૂડો : વિશ્વમાં પ્રસાર પામેલી મલ્લયુદ્ધ પ્રકારની જાપાનની લોકપ્રિય રમત. નિ:શસ્ત્ર અવસ્થામાં આત્મરક્ષા માટે પ્રયોજાતી 2000 વર્ષ જૂની જ્યુજિત્સુ નામની યુદ્ધકલામાંથી તેનો ઉદભવ થયો. ચીન, જાપાન અને તિબેટના બૌદ્ધ સાધુઓને વિહાર-સમયે હિંસા વિના આત્મરક્ષા અર્થે તૈયાર રહેવાની આવશ્યકતામાંથી આ કલા વિકાસ પામી. જિગોરો કાનો (1860–1938) નામના જ્યુજિત્સુનિષ્ણાતે 1882માં આ રમતને…

ટપ્પા–રમતો : માર્ગીય ખેલકૂદ(track sports)ની વિવિધ દોડસ્પર્ધાઓ પૈકી રીલે રેસ તરીકે ઓળખાતી ટુકડીગત દોડસ્પર્ધાનો પ્રકાર, જેમાં ટુકડીના ખેલાડીઓ ધાતુની 28 સેમી.થી 30 સેમી. લાંબી તથા 12 સેમી. ઘેરાવાવાળી બૅટન હાથમાં રાખીને વારાફરતી દોડી નિયત અંતર પૂરું કરે છે. દોડનાર પોતાની દોડવાની હદ પૂરી થતાં 20 મીટરના બૅટન-બદલ-પ્રદેશમાં પછીના દોડનારને બૅટન…

દંડ-બેઠક : શરીરને ખડતલ અને સ્નાયુને બળવાન બનાવવા માટેનો સર્વ અંગની કસોટી કરતો ભારતીય વ્યાયામપ્રકાર. પ્રાચીન કાળથી કુસ્તીબાજો કુસ્તી માટે શરીરને કસવા દંડ-બેઠકની કસરત અવશ્ય કરે છે. આ કસરત નિયમિત કરવાથી ભુજાઓ મજબૂત અને ભરાવદાર બને છે; વક્ષસ્થળ ઉઠાવદાર અને ઘાટીલું બને છે; કરોડરજ્જુ બળવાન અને લચીલી બને છે. પગનાં…

દુલિપ ટ્રૉફી : ક્રિકેટની એક રાષ્ટ્રીય સ્પર્ધા. રણજી ટ્રૉફીના અનુસંધાનમાં ભારતના જુદા જુદા ઝોન વચ્ચે ક્રિકેટસ્પર્ધા માટેની ટ્રૉફી. 1961ની 30 સપ્ટેમ્બરે મદ્રાસ (ચેન્નાઈ) ખાતે ભારતીય ક્રિકેટ કંટ્રોલ બોર્ડની 33મી વાર્ષિક સામાન્યસભામાં જામ રણજિતસિંહના ભત્રીજા અને બે વિશ્વયુદ્ધના ગાળામાં ઉત્તમ ક્રિકેટ કસબ દાખવનાર દુલિપસિંહના સ્મરણાર્થે આ પ્રકારની ક્રિકેટ સ્પર્ધા યોજવાનું ઠરાવાયું…

દેવધર ટ્રૉફી : ક્રિકેટની રમતના ઉત્તેજન માટેની ટ્રૉફી. 1974માં ઇંગ્લૅન્ડ ખાતે પહેલી ક્રિકેટ વર્લ્ડ કપ સ્પર્ધા યોજાઈ. આ જાતની એક-દિવસીય મર્યાદિત ઓવરની ક્રિકેટ મૅચ માટે ભારતીય ખેલાડીઓ તૈયાર થઈ શકે તે આશયથી ભારતીય ક્રિકેટ કંટ્રોલ બોર્ડે 1973–74ની સિઝનથી એક-દિવસીય ક્રિકેટ મૅચવાળી દેવધર ટ્રૉફીનું આયોજન કર્યું. મહારાષ્ટ્રના વિખ્યાત ક્રિકેટર દિનકર બળવંત…