સ્થાપત્યકલા

સાંચીનો સ્તૂપ

સાંચીનો સ્તૂપ : આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રસિદ્ધ બૌદ્ધ સ્થાપત્ય. મધ્યપ્રદેશમાં વિદિશા અર્થાત્ વર્તમાન ભીલસાથી સાડાપાંચ માઈલ દૂર સાંચીનું સ્થળ આવેલું છે. આ સ્થળે મોટી સંખ્યામાં બૌદ્ધ સ્થાપત્યના અવશેષો આવેલા છે, જે ‘ભીલસા ટૉપ્સ’ના નામે ઓળખાય છે. અહીં આવેલા ત્રણ સ્તૂપો પૈકી સૌથી મોટો સ્તૂપ જગપ્રસિદ્ધ છે. સાંચીનો અસલ સ્તૂપ ઈંટેરી હતો અને…

વધુ વાંચો >

સાંજિનિવેઇવ

સાંજિનિવેઇવ : ફ્રેન્ચ સ્થપતિ હેનરી લાબ્રોસાં નિર્મિત ગ્રંથાલયની ઇમારત. આના બાંધકામ માટે 1838માં હેનરી લાબ્રોસાંની સ્થપતિ તરીકે નિમણૂક કરવામાં આવી. જાન્યુઆરી, 1840માં લાબ્રોસાંની યોજનાનો સ્વીકાર કરવામાં આવ્યો. તેનો આખરી નકશો (પ્લાન) તો જુલાઈ, 1844માં સ્વીકૃત થયો હતો. તે અગાઉ તેનો પાયો નંખાઈ ચૂક્યો હતો. 1850માં તેનું બાંધકામ પૂરું થયું હતું.…

વધુ વાંચો >

સાં મારિયા ડેલ ફિઓર (ફ્લૉરેન્સ કેથીડ્રલ)

સાં મારિયા ડેલ ફિઓર (ફ્લૉરેન્સ કેથીડ્રલ) : ફ્લૉરેન્સનું પ્રસિદ્ધ કેથીડ્રલ. આ કેથીડ્રલ તેના ઘુંમટના માટે જાણીતું છે. આનો આખરી પ્લાન ફ્રાન્સેસ્કો ટૅલેન્ટીએ 1360માં તૈયાર કર્યો હતો. ચૌદમી સદીના અંતમાં આર્નોલ્ફો અને જિયોવાન્ની દ લેપો ધીનીએ તેનું વિસ્તરણ કર્યું. મધ્ય મંડપ (Nave) અને પાર્શ્વ માર્ગની છતની ઉપર લગભગ 13 મીટરનો વર્તુળાકાર…

વધુ વાંચો >

સાં વિટાલ રૅવેન્ના

સાં વિટાલ, રૅવેન્ના : પૂર્વ-ક્રિશ્ચિયન અને બાયઝૅન્ટાઇન કલાનું ચર્ચ. પૂર્વ-ક્રિશ્ચિયન અને બાયઝૅન્ટાઇન કલા વચ્ચે ભાગ્યે જ સ્પષ્ટ ભેદરેખા પાડી શકાય તેમ છે. આ કલાના પ્રથમ સુવર્ણયુગનું સમૃદ્ધ સ્થાપત્ય કૉન્સ્ટૅન્ટિનોપલમાં નહિ, પણ ઇટાલીની ભૂમિમાં રૅવેન્ના ખાતે આવેલું સાં વિટાલ ચર્ચ છે. આ નગર વાસ્તવમાં આડ્રિઆટિક કાંઠા પરનું નૌકામથક હતું. 402માં પશ્ચિમના…

વધુ વાંચો >

સિલો ડિયેગો દે

સિલો, ડિયેગો દે (જ. આશરે 1495, બુર્ગોસ, સ્પેન; અ. 22 ઑક્ટોબર 1563, ગ્રેનેડા, સ્પેન) : સ્પૅનિશ રેનેસાંસ-શિલ્પી અને સ્થપતિ. પિતા ગિલ દે સિલો સ્પેનના મહાન શિલ્પી હતા. પિતા પાસે શિલ્પકલાનો અભ્યાસ કરી ડિયેગો દે સિલોએ ફ્લૉરેન્સ જઈ વધુ અભ્યાસ આદર્યો. એમની શૈલી એમની કર્મભૂમિ બુર્ગોસને કારણે ‘બુર્ગોસ-પ્લેટેરસ્ક’ નામે જાણીતી થઈ.…

વધુ વાંચો >

સીન નદી (Seine)

સીન નદી (Seine) : ફ્રાન્સમાં આવેલી નદી. સીન અને તેની શાખા-નદીઓ ફ્રાન્સનો વેપારી જળમાર્ગ રચે છે. ભૌગોલિક સ્થાન : 49° 26´ ઉ. અ. અને 0° 26´ પૂ. રે.. તે ડી જૉનથી વાયવ્યમાં 29 કિમી. અંતરે આવેલા સ્થળેથી નીકળે છે. ત્યાંથી વાંકાચૂકા માર્ગે વહી, 764 કિમી.નું અંતર પસાર કરીને છેવટે લ…

વધુ વાંચો >

સુજાતખાનની મસ્જિદ

સુજાતખાનની મસ્જિદ : અમદાવાદમાં આવેલી મુઘલ કાલની મસ્જિદ. મીરઝાપુરથી જતાં જનરલ પોસ્ટ ઑફિસની સામે આ મસ્જિદ આવેલી છે. આ મસ્જિદ 22.2 × 12.5 મીટરનો વિસ્તાર ધરાવે છે. એની ઉત્તરની દિશામાં મકબરો આવેલો છે. મસ્જિદના મુખભાગમાં પાંચ કમાનો છે. તેમાંની વચ્ચેની કમાન 3.09 મીટર ઊંચી જ્યારે પડખેની કમાનો 3 મીટર ઊંચી છે.…

વધુ વાંચો >

સુફલોત જેક-જર્મેઇ

સુફલોત, જેક–જર્મેઇ (જ. 1713; અ. 1780) : મહાન ફ્રેન્ચ નિયો-ક્લાસિકલ સ્થપતિ. વકીલનો પુત્ર. પિતાની ઇચ્છા તેને કાયદાનો અભ્યાસુ બનાવવાની હતી, તેથી તેને પૅરિસ મોકલવામાં આવ્યો; પરંતુ પિતાની ઇચ્છાની વિરુદ્ધ સ્થાપત્યનો અભ્યાસ કરવા 1731માં તે રોમ જઈ પહોંચ્યો અને ત્યાં 1738 સુધી રહ્યો. તે પછી તે લ્યોન્સ રવાના થયો અને ત્યાં…

વધુ વાંચો >

સુલતાન હસનની મસ્જિદ અને કબર કેરો (ઇજિપ્ત)

સુલતાન હસનની મસ્જિદ અને કબર, કેરો (ઇજિપ્ત) : ઇજિપ્તની જાણીતી મસ્જિદ. ક્લૌન વંશનો છેલ્લો શાસક સુલતાન હસન 1347માં ગાદીએ આવ્યો. 1351માં તેના ભાઈના તરફેણમાં તેને પદભ્રષ્ટ કરવામાં આવ્યો. 1354માં ફરીથી તે તખ્તનશીન થયો અને 1361માં તેનું ખૂન થયું ત્યાં સુધી ગાદીએ રહ્યો. તેની વિશાળ કબર અને મદરેસાનું સંકુલ ઇજિપ્શિયન ઇસ્લામી…

વધુ વાંચો >

સુલિવાન લુઈ હેન્રી

સુલિવાન, લુઈ હેન્રી (જ. 3 સપ્ટેમ્બર 1856, બૉસ્ટન; અ. 14 એપ્રિલ 1924, શિકાગો) : જાણીતો સ્થપતિ. આઇરિશ, સ્વિસ અને જર્મન મિશ્રિત વંશનું સંતાન. મૅસેચ્યૂસેટ્સ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑવ્ ટૅક્નૉલૉજીમાં સ્થાપત્યનો થોડો અભ્યાસ કર્યો તે પછી 1873માં શિકાગો ગયો. ત્યાં તેણે જેન્નીની નીચે અને એક વર્ષ બાદ પૅરિસમાં વૉડ્રમર્સની નીચે કામ કર્યું. બાદ…

વધુ વાંચો >