અમિતાભ મડિયા
શાપૉરિન, યુરી
શાપૉરિન, યુરી (જ. 1887, રશિયા; અ. 1966, રશિયા) : મહત્વના રશિયન સંગીતકાર અને સ્વરનિયોજક. મૉસ્કો યુનિવર્સિટી ખાતેથી કાયદામાં સ્નાતક થયા બાદ મૉસ્કો કૉન્ઝર્વેટરીમાં સંગીતના વિદ્યાર્થી તરીકે તેઓ જોડાયા. ત્યાં ઍલેક્ઝાન્ડર ગ્લાઝુનૉવ અને ચેરેપ્નિન (Tcherepnin) તેમના ગુરુઓ હતા. શાપૉરિનની જાણીતી કૃતિઓ આ મુજબ છે : 1. કૅન્ટાટા : ‘ઑન ધ ફિલ્ડ…
વધુ વાંચો >શાફર, ક્લોદ ફ્રેડેરિક આર્માન્દ
શાફર, ક્લોદ ફ્રેડેરિક આર્માન્દ (જ. 6 માર્ચ 1898, સ્ટ્રાસ્બર્ગ, જર્મની; અ. 5 ઑક્ટોબર 1982) : સીરિયામાં રાસ શામારા ખાતે પ્રાચીન નગર ઉગારિટનું ઉત્ખનન કરનાર ફ્રેન્ચ પુરાતત્વવેત્તા. આ ઉત્ખનનને પરિણામે ઈ. પૂ. સાતમી સહસ્રાબ્દીથી માંડીને ઈ. પૂ. બીજી સહસ્રાબ્દી સુધીની મધ્યપૂર્વ(Middle-East)ની સંસ્કૃતિઓની જાણકારી પ્રાપ્ત થઈ શકી. આ જાણકારી ઓલ્ડ ટેસ્ટામેન્ટમાં ઉલ્લેખ…
વધુ વાંચો >શાફર, પિયેરે
શાફર, પિયેરે (જ 14 ઑગસ્ટ 1910, નેન્સી, ફ્રાંસ) : 1948માં ‘મ્યૂઝિક કૉન્ક્રીટ’ના ખ્યાલને જન્મ આપનાર તથા સર્વપ્રથમ મ્યૂઝિક કૉન્ક્રીટ રચનાર ફ્રેંચ સંગીતનિયોજક, ધ્વનિશાસ્ત્રવિદ (acoustician) અને ઇલેક્ટ્રૉનિક એન્જિનિયર. ખાસ બનાવેલાં વાજિંત્રો વડે અવાજો ઉત્પન્ન કરવાના પ્રણાલીગત સાંગીતિક સિદ્ધાંતનું મ્યૂઝિક કૉન્ક્રીટમાં ઉલ્લંઘન કરવામાં આવે છે અને વાસ્તવિક જગતમાં સાંભળવા મળતા અવાજોને રેકર્ડ…
વધુ વાંચો >શારાકુ, તોશુસાઈ (Sharaku Toshusai)
શારાકુ, તોશુસાઈ (Sharaku Toshusai) [જ. આશરે 1750, એડો (ટોકિયો), જાપાન; અ. 1801, એડો (ટોકિયો), જાપાન] : જાપાનની ઉકિયો-ઈ કાષ્ઠછાપ-ચિત્રકલાના પ્રમુખ છાપચિત્રકારોમાંના એક. કાબુકી રંગમંચના નાયક અને નાયિકાઓના હાસ્યપ્રેરક, ક્રુદ્ધ અને ત્રસ્ત વ્યક્તિચિત્રો આલેખવા માટે તેઓ જાણીતા છે. શારાકુનો જન્મ એક ધનાઢ્ય કુટુંબમાં થયેલો અને યુવાનીના પ્રારંભે તેમણે ખુદ એક કાબુકી…
વધુ વાંચો >શાર્દાં, જ્યાં બાપ્તિસ્ત સિમ્યોં
શાર્દાં, જ્યાં બાપ્તિસ્ત સિમ્યોં (જ. 2 નવેમ્બર 1699, પૅરિસ, ફ્રાન્સ; અ. 6 ડિસેમ્બર 1779, પૅરિસ) : વાસ્તવવાદી શૈલીમાં પદાર્થચિત્રો અને સાદાં ઘરગથ્થુ જીવનનાં ચિત્રો ચીતરવા માટે જાણીતા ફ્રેન્ચ ચિત્રકાર. કલાની તાલીમ તેમણે ક્યાં લીધી તે અંગે માહિતી ઉપલબ્ધ નથી. 1724માં અકાદમી દે સેઇન્ટ લુકમાં તેઓ ચિત્રકાર તરીકે સામેલ થયા. 1728માં…
વધુ વાંચો >શાર્ફ, કેની
શાર્ફ, કેની (જ. 1958, અમેરિકા) : આધુનિક અમેરિકન પૉપ-ચિત્રકાર. બાળકો માટેની અવકાશયુગીન કાર્ટૂન-સ્ટ્રિપ અને કાર્ટૂન-સિરિયલોમાંથી પ્રેરણાપાન કરીને એ કાર્ટૂન-આકૃતિઓને મોટા કદમાં ચીતરનાર તરીકે શાર્ફે નામના મેળવી છે. ‘ધ ફ્લિન્ટ્સ્ટોન્સ’ અને ‘ધ જૅટ્સન્સ’ નામની આવી બે કાર્ટૂન સિરિયલોનો તેમની કૃતિઓ પર ઊંડો પ્રભાવ છે. તરુણાવસ્થામાં શાર્ફ ન્યૂયૉર્ક નગરની સ્કૂલ ઑવ્ વિઝ્યુઅલ…
વધુ વાંચો >શાહ, ગજેન્દ્ર
શાહ, ગજેન્દ્ર (જ. 1937, સાદરા, ગુજરાત) : ગુજરાતના આધુનિક ચિત્રકાર. મૅટ્રિક્યુલેશન પછી 1956માં મુંબઈની સર જે. જે. સ્કૂલ ઑવ્ આર્ટમાં વિદ્યાર્થી તરીકે જોડાયા અને 1961માં ત્યાંથી ચિત્રકલાનો ડિપ્લોમા હાંસલ કર્યો. ત્યારબાદ પહેલાં દિલ્હીમાં અને પછી અમદાવાદમાં 1961થી 1996 સુધી મકાનોની સજાવટ કરવાનો ઇન્ટિરિયર ડિઝાઇનરનો હુન્નર સ્વીકાર્યો અને 35 વરસ આ…
વધુ વાંચો >શાહ, દિનેશ
શાહ, દિનેશ (જ. 1932, ભારત) : આધુનિક ભારતીય ચિત્રકાર અને શિલ્પી. મુંબઈની સર જે. જે. સ્કૂલ ઑવ્ આર્ટમાં અભ્યાસ કરી ચિત્રકલાનો ડિપ્લોમા મેળવ્યો. ત્યારબાદ રાજસ્થાનની બનસ્થલી વિદ્યાપીઠમાં વધુ અભ્યાસ કરી ભીંતચિત્ર અને શિલ્પનો પોસ્ટ ડિપ્લોમા મેળવ્યો. પછી મુંબઈ પાછા ફરી ચિત્રકાર તરીકેની કારકિર્દી શરૂ કરી અને પ્રસિદ્ધ ન્યૂ એરા હાઈસ્કૂલમાં…
વધુ વાંચો >શાહ, પ્રભા
શાહ, પ્રભા (જ. 12 જાન્યુઆરી 1947, જોધપુર, ભારત) : આધુનિક ભારતીય મહિલા-ચિત્રકાર. 1966થી 1969 સુધી જયપુરના કનોરિયા મહિલા વિદ્યાલય ખાતે કલાનો અવૈધિક (informal) અભ્યાસ કર્યો. ત્યારબાદ રાજસ્થાનના ખ્યાતનામ આધુનિક ચિત્રકાર ચોયલ પાસે કલાનો વધુ ત્રણ વરસ સુધી અભ્યાસ કર્યો. 1976થી 1980 સુધી તેમને ભારત સરકારના શિક્ષણ ખાતા તરફથી ચિત્રો ચીતરવા…
વધુ વાંચો >શાહ, ભક્તિ રામલાલ
શાહ, ભક્તિ રામલાલ (જ. 8 સપ્ટેમ્બર 1924, મુંબઈ) : આધુનિક ભારતીય મહિલા ચિત્રકાર. મુંબઈની સર જે. જે. સ્કૂલ ઑવ્ આર્ટમાં ભીંતચિત્રનો અભ્યાસ કરી ડિપ્લોમા પ્રાપ્ત કર્યો. ત્યારબાદ કસ્તૂરબા સ્મારક માટે 1945માં મહિલા-કારીગરો અને લોકકલાકારો પાસેથી લોકકલાના નમૂનાઓ પ્રાપ્ત કર્યા. ભક્તિબહેન જગન્નાથ અહિવાસીને મળતી આવતી બંગાળ-શૈલીમાં ગ્રામજગતનાં દૃશ્યોને આલેખવા માટે જાણીતાં…
વધુ વાંચો >