અમિતાભ મડિયા

બૅલૉટો, બર્નાર્ડો

બૅલૉટો, બર્નાર્ડો (જ. 1721, વેનિસ, ઇટાલી; અ. 1780, વૉર્સો, પોલૅન્ડ) : પ્રસિદ્ધ ઇટાલિયન ચિત્રકાર. વેનિસ અને લંડનનાં નગરચિત્રો આલેખી વિખ્યાત બનેલ ચિત્રકાર કૅનેલેટૉના તેઓ શિષ્ય અને ભત્રીજા હતા. વેનિસનાં નગરચિત્રો આલેખીને બૅલૉટોએ ચિત્રકામનો આરંભ કર્યો. 1747માં ડ્રેસ્ડન નગરના તે રાજવી ચિત્રકાર નિમાયા અને તેથી તે વેનિસ છોડી ડ્રેસ્ડનમાં સ્થાયી થયા.…

વધુ વાંચો >

બૈજ, રામકિંકર

બૈજ, રામકિંકર (જ. 1910, બાંકુડા, પ. બંગાળ; અ. 1980)  : આધુનિક ભારતીય શિલ્પકાર. તેમનો જન્મ સાંથાલ આદિવાસી કુટુંબમાં થયો હતો. બચપણથી જ કલાનો નાદ લાગ્યો હતો અને ગામની ગારાની ભીંતો પર તેઓ ચિત્રો કરતા હતા. 1925માં ‘મૉડર્ન રિવ્યૂ’ના સ્થાપક રામાનંદ ચૅટર્જીએ એમની પ્રતિભા પિછાણી અને શાંતિનિકેતનના કલાભવનમાં બૈજને ઉચ્ચ શિક્ષણ…

વધુ વાંચો >

બૉચિયોની, અમ્બર્તો

બૉચિયોની, અમ્બર્તો (જ. 19 ઑક્ટોબર 1882, રેજિયો ડિકેલાબિયા, ઇટાલી; અ. 16 ઑગસ્ટ 1916, વેરોના) : ફ્યૂચરિસ્ટ ઇટાલિયન શૈલીના ચિત્રકાર અને શિલ્પી. ઘનવાદથી પ્રારંભ કર્યા પછી આકાર અને સ્વરૂપોને ગતિમાન રૂપમાં આલેખવાના ધ્યેય તરફ તે આકર્ષાયા. હકીકતમાં આ ધ્યેય ફ્યૂચરિસ્ટ કલાનું એક સૌથી મહત્વનું અને અંતર્ગત પાસું હતું. શહેરના રસ્તા પર…

વધુ વાંચો >

બોઝ, નંદલાલ

બોઝ, નંદલાલ (જ. 3 ડિસેમ્બર 1882, ખડ્ગપુર; અ. 16 એપ્રિલ 1966, શાંતિનિકેતન) : બંગાળ કલાશૈલીના સૌથી વધુ પ્રભાવશાળી અને યુગપ્રવર્તક ચિત્રકાર તથા કલાગુરુ. તેઓ અવનીન્દ્રનાથ ટાગોર, રવીન્દ્રનાથ ટાગોર, ઈ. બી. હૅવેલ અને ભગિની નિવેદિતાના ખાસ પ્રીતિપાત્ર હતા. 1903માં સુધીરાદેવી સાથે લગ્ન કર્યા બાદ 1905માં તેઓ કૉલકાતાની ‘ગવર્નમેન્ટ સ્કૂલ ઑવ્ આર્ટ’માં…

વધુ વાંચો >

બોત્તિચેલ્લી, સાન્દ્રો

બોત્તિચેલ્લી, સાન્દ્રો (જ. 1445, ફ્લૉરેન્સ; અ. 1510) : રેનેસાંના એક મહત્વના ઈટાલિયન ચિત્રકાર. અભ્યાસમાં તેઓ ઘણા જ નબળા હોવાથી પિતાએ તેમને એક સોનીને ત્યાં કામે લગાડ્યા. આખરે 1460માં પ્રારંભિક રેનેસાંના મહત્વના ચિત્રકાર ફ્રા ફિલિપ્પો લિપ્પી પાસે તેઓ ચિત્રકળા શીખવા રહ્યા. 1466 પછી તેઓ પ્રસિદ્ધ ચિત્રકાર-શિલ્પી આન્દ્રેયા દેલ વેરોકિયો પાસે ચિત્ર…

વધુ વાંચો >

બૉનાર્ડ, પિયેરે

બૉનાર્ડ, પિયેરે (જ. 1867; અ. 1947) : મૂળભૂત અને સપાટ (flat) રંગો વડે સર્જન કરનાર આધુનિક ફ્રેન્ચ ચિત્રકાર. અકાદમી જુલિયેંમાં બુહારે અને રૉબર્ટ-ફ્લૂરી પાસે તાલીમ લીધા પછી 1890માં તેમણે પૅરિસમાં સ્વતંત્ર કારકિર્દીનો પ્રારંભ કર્યો. મૂળભૂત અને સપાટ રંગો વડે ચિત્ર કરવાનો પ્રારંભ કરનાર તરીકે કલાના ઇતિહાસમાં તેમનું અગત્યનું સ્થાન છે.…

વધુ વાંચો >

બૉરોમીની, ફ્રાન્સેસ્કો

બૉરોમીની, ફ્રાન્સેસ્કો (જ. 1599, બિસૉન, ઇટાલી; અ. 1667) : ઇટાલીના પ્રસિદ્ધ બરોક સ્થપતિ અને શિલ્પી. ઇટાલીના અન્ય પ્રસિદ્ધ બરોક સ્થપતિ બર્નિનીના તે સમકક્ષ શક્તિશાળી સ્પર્ધક હતા. બંનેએ માર્દેનો પાસે તાલીમ લીધી હતી. બૉરોમીનીની સ્થાપત્યરચનાઓ ઘણી જ સંકુલ અને સ્વૈરવિહારી છે. માનવશરીરનાં પ્રમાણમાપનું સ્થાપત્ય-રચનાઓમાં પ્રતિબિંબ પડવું જોઈએ તેવી રેનેસાંકાળની માન્યતા તેમજ…

વધુ વાંચો >

બૉલોન્યા, જિયોવાની દા

બૉલોન્યા, જિયોવાની દા (જ. 1524, દવૉઈ, ફ્રાંસ; અ. 1608, ફ્લૉરેન્સ, ઇટાલી) : રેનેસાંના કળાના સિદ્ધાંતોનો ભંગ કરી શિલ્પસર્જન કરનાર પ્રથમ ઇટાલિયન શિલ્પી. તેમના મૂળ વતન ફ્લૅન્ડર્સમાં ઇટાલિયન પરંપરામાં સર્જન કરનાર શિલ્પી જાક દુબ્રો પાસે તેમણે તાલીમ લીધી હતી. 1554માં તેઓ રોમ આવીને ત્યાં બે વરસ રહ્યા. અહીં તેમણે સમકાલીન રેનેસાં…

વધુ વાંચો >

બૉશ, હિરોનિમસ

બૉશ, હિરોનિમસ (જ. 1450, સેર્ટોજેન, ઉત્તર નેધરલૅન્ડ્ઝ; અ. 1516) : અરૂઢ કલ્પનો દ્વારા ગૂઢ અને બિહામણાં ભાસતાં ધાર્મિક ચિત્રો સર્જનાર ડચ ચિત્રકાર. ધાર્મિક પ્રસંગો અને કથાનકોનું રહસ્યમય નિરૂપણ કરવામાં તે પાશ્ચાત્ય કલાના ઇતિહાસમાં અજોડ છે. તેમનાં ચિત્રોમાં યોજાયેલ પ્રતીકોનો અર્થ હજી સુધી પૂરો સ્પષ્ટ થયો નથી. તેમનાં ચિત્રોમાં માનવી પર…

વધુ વાંચો >

બ્રતોં, આન્દ્રે

બ્રતોં, આન્દ્રે (જ. 1896, તિન્ચ્રેબે, ફ્રાન્સ; અ. 1966) : ફ્રેંચ કવિ, સિદ્ધાંતસ્થાપક, નિબંધકાર તથા પરાવાસ્તવવાદ(surrealism)ના સ્થાપક. 1924માં પૅરિસમાં અસ્તિત્વમાં આવેલી પરાવાસ્તવવાદી ચળવળનું શ્રેય બ્રતોંને મળે છે અને તે તેમનું ચિરસ્મરણીય પ્રદાન મનાય છે. પ્રાગૈતિહાસિક કલા, આદિમ (primitive) કલા તેમજ ફિલસૂફી, મધ્યયુગીન રસાયણવિજ્ઞાન, અધ્યાત્મ, રહસ્યવાદ, રોમૅન્ટિસિઝમ, પ્રતીકવાદ, અરાજકતાવાદ, દાદાવાદ, અભિવ્યક્તિવાદ, ફ્યૂચરિઝમ…

વધુ વાંચો >