૨૫.૨૨
હોટલ-ઉદ્યોગથી હોમર વિન્સ્લો (Homer Winslow)
હોટલ-ઉદ્યોગ
હોટલ-ઉદ્યોગ પ્રવાસીઓ કે મુસાફરોને વિશ્રામ, ભોજન વગેરે સવલતો નિર્ધારિત કિંમતે પૂરી પાડવા માટેનો ઉદ્યોગ. પ્રત્યેક હોટલની તેની શક્તિ-મર્યાદા અનુસાર સદગૃહસ્થોને સેવા આપવાની અને એમ કરતાં વાજબી વળતર મેળવવાની એની અધિકૃતતા વ્યાપકપણે સ્વીકારાયેલી છે. જ્યાં વળતર બાબત નિયંત્રણ ન હોય ત્યાં હોટલ પોતે પોતાનો દર નિશ્ચિત કરી શકે છે. તેમાં પ્રવાસીઓને…
વધુ વાંચો >હૉટેનટૉટ (Hottentot)
હૉટેનટૉટ (Hottentot) : આફ્રિકાના દક્ષિણ ભાગમાં વસતા પીળી ચામડીવાળા લોકોને ઓળખવા માટે ઉપયોગમાં લેવાતો શબ્દ. જોકે આ નામ જંગલી કે ચાંચિયા લોકો માટે પણ વપરાય છે. નૃવંશશાસ્ત્રીઓ તો જે તે પ્રદેશના લોકોને તેમનાં નામથી ઓળખવાનું વધુ પસંદ કરે છે. અમુક જાતિના માણસો માટે ત્યાં ‘ખોઇખોઇન’ શબ્દ વપરાય છે; જોકે આજે…
વધુ વાંચો >હોટેલિંગ હેરોલ્ડ
હોટેલિંગ, હેરોલ્ડ (જ. 29 સપ્ટેમ્બર 1895, ફુલ્ડા, મિનેસોટા; અ. 26 ડિસેમ્બર 1973) : કલ્યાણલક્ષી અર્થશાસ્ત્રમાં ગાણિતિક મૉડલ્સનો ઉપયોગ કરી નવી દિશા દાખવનાર અર્થશાસ્ત્રી. તેમનો શાળાકીય અભ્યાસ વતનમાં પૂર્ણ કર્યા બાદ તેઓ ઉચ્ચ અભ્યાસ અર્થે વૉશિંગ્ટન યુનિવર્સિટીમાં જોડાયા અને 1919માં બી.એ. તથા 1921માં એમ.એ.ની પદવી ગણિતશાસ્ત્રના વિષય સાથે પ્રાપ્ત કરી. વૉશિંગ્ટન…
વધુ વાંચો >હૉટ્રે આર. જી. (સર)
હૉટ્રે, આર. જી. (સર) (જ. 1879; અ. 1975) : ઇંગ્લૅન્ડના વિખ્યાત નાણાશાસ્ત્રી. આખું નામ રાલ્ફ જૉર્જ હૉટ્રે. નાણું એ તેમનું સૌથી માનીતું ક્ષેત્ર હતું. તેમની મોટા ભાગની વ્યાવસાયિક કારકિર્દી શાસકીય સેવાઓમાં વીતી હતી. દેશના નાણાખાતામાં 1904–1945 દરમિયાન સતત ચાર દાયકા તેમણે કાર્ય કર્યું હતું. સાથોસાથ ઇંગ્લૅન્ડની હાર્વર્ડ યુનિવર્સિટીમાં અતિથિ વ્યાખ્યાતા…
વધુ વાંચો >હોડલર ફર્ડિનાન્ડ (Hodler Ferdinand)
હોડલર, ફર્ડિનાન્ડ (Hodler, Ferdinand) (જ. 14 માર્ચ 1853, બર્ન નજીક જર્મની; અ. 20 મે 1918, જિનીવા, સ્વિટ્ઝર્લૅન્ડ) : જર્મન અભિવ્યક્તિવાદી (expressionistic) ચિત્રકલાના વિકાસમાં મહત્વનું પ્રદાન કરનાર સ્વિસ ચિત્રકાર. તેમણે મુખ્યત્વે નિસર્ગચિત્રો આલેખ્યાં છે. ફર્ડિનાન્ડ હોડલર 1879માં જિનીવામાં બાર્બિઝોં (Barbizon) શૈલીના નિસર્ગ ચિત્રકાર બાર્થેલેમી મેન (Barthelemy Menn) પાસે તેમણે તાલીમ લીધી…
વધુ વાંચો >હૉથૉર્ન નાથાનિયલ
હૉથૉર્ન, નાથાનિયલ (જ. 4 જુલાઈ 1804, સલેમ મૅસેચૂસેટ્સ, અમેરિકા; અ. 19 મે 1864, પ્લેમાઉથ, એન. એચ. અમેરિકા) : અમેરિકન નવલકથાકાર અને ટૂંકી વાર્તાકાર. રૂપકાત્મકતા અને પ્રતીકાત્મકતા એમની વાર્તાઓની વિશિષ્ટતા. અમેરિકન સાહિત્યના આ ઉત્તમ કથા-સર્જક ‘ધ સ્કાર્લેટ લેટર’ (1850) અને ‘ધ હાઉસ ઑવ્ ધ સૅવન ગેબલ્સ’ (1851) જેવી કૃતિઓ માટે પ્રખ્યાત…
વધુ વાંચો >હૉથૉર્ન (Hawthorne) પ્રયોગો
હૉથૉર્ન (Hawthorne) પ્રયોગો : અમેરિકાની વેસ્ટર્ન ઇલેક્ટ્રિક કંપની – શિકાગોના હૉથૉર્ન નામના કારખાનાના શ્રમજીવીઓએ કામગીરી માટેની જુદી જુદી પરિસ્થિતિમાં કરેલા માનવીય વર્તનનો શ્રેણીબદ્ધ અભ્યાસ કરવા માટે કરવામાં આવેલા પ્રયોગો. કર્મચારીઓના કામની ઉત્પાદકતા અને/અથવા ગુણવત્તા વધારવાના અનેક ઉપાયો પૈકી એક ઉપાય એમને વધારાની ઉત્પાદકતા અને/અથવા ગુણવત્તાના બદલામાં વધારે મહેનતાણું આપવાનો છે.…
વધુ વાંચો >હોનાન (Honan)
હોનાન (Honan) : ચીનના ઉત્તર-મધ્યભાગમાં આવેલો પ્રાંત. તે 34° 00´ ઉ. અ. અને 113° 00´ પૂ. રે.ની આજુબાજુનો આશરે 1,66,800 ચોકિમી. જેટલો વિસ્તાર આવરી લે છે. તેની ઉત્તરે શાન્સી અને હોપેહ પ્રાંતો, પૂર્વમાં શાનતુંગ અને આન્વેઈ પ્રાંતો, પશ્ચિમમાં શેન્સી તથા દક્ષિણમાં હુપેહ પ્રાંત આવેલા છે. ચેંગ-ચાઉ (ઝેંગ-ઝાઉ) તેનું પાટનગર છે.…
વધુ વાંચો >હોનિયારા
હોનિયારા : નૈર્ઋત્ય પૅસિફિક મહાસાગરમાં ટાપુઓના સમૂહથી બનેલા (ટાપુદેશ) સોલોમનનું પાટનગર તેમજ બંદર. ભૌગોલિક સ્થાન : 9° 26´ દ. અ. અને 159° 57´ પૂ. રે.. તે ગ્વાડેલકૅનાલ ટાપુના ઉત્તર કાંઠે વસેલું નાનું નગર છે. તે દરિયા તરફ હંકારી જતાં નાનાં-મોટાં વહાણો માટેના ‘પૉઇન્ટ ક્રુઝ’ બારાની બંને બાજુએ વિસ્તરેલું છે. અહીં…
વધુ વાંચો >હોનોલુલુ
હોનોલુલુ : ઉત્તર પૅસિફિક મહાસાગરમાં મધ્યભાગમાં આવેલા હવાઈ ટાપુઓનું પાટનગર, મોટામાં મોટું શહેર અને મુખ્ય બંદર. ભૌગોલિક સ્થાન : 21° 19´ ઉ. અ. અને 157° 52´ પ. રે.. આ શહેરનું સત્તાવાર નામ ‘સિટી અને હોનોલુલુનો પ્રાદેશિક વિભાગ’ છે. વાસ્તવમાં તો હોનોલુલુ ઓઆહુના આખાય ટાપુને આવરી લે છે; તેમ છતાં ઓઆહુના…
વધુ વાંચો >હૉબ્સ થોમસ
હૉબ્સ, થોમસ (જ. 5 એપ્રિલ 1588, વેસ્ટ પૉર્ટ, વિલ્ટશાયર, ઇંગ્લૅન્ડ; અ. 4 ડિસેમ્બર 1679, હાર્વીક હોલ, ડર્બિશાયર) : અંગ્રેજ તત્વચિંતક તથા રાજકીય સિદ્ધાંતકાર અને રાજ્યની ઉત્પત્તિના સામાજિક કરારના સિદ્ધાંતનો પાયાનો ચિંતક. દાર્શનિક ચિંતન અને નૈસર્ગિક વિજ્ઞાન વચ્ચેની આંતરક્રિયા થકી જગતનો ગાણિતિક યંત્રવાદી અભિગમ વિકસાવનારા જે ગણ્યાગાંઠ્યા ચિંતકો 17મી સદીમાં થઈ…
વધુ વાંચો >હોમર
હોમર (જ. ઈ. પૂ. 9મી અથવા 8મી સદી, આયોનિયા ? ગ્રીસ; અ. ?) : પ્રાચીન ગ્રીસના, સૌથી પહેલાં રચાયેલાં મહાકાવ્યો ‘ઇલિયડ’ અને ‘ઓડિસિ’ના સર્જક. તેમના જીવન વિશેની પ્રમાણભૂત માહિતી મળતી નથી. એક મત મુજબ મૌખિક પરંપરાને આધારે તેમણે ઉપર્યુક્ત મહાકાવ્યોનું સર્જન કરેલું. જોકે પ્રાચીન ગ્રીક પ્રજાની પરંપરાની શ્રદ્ધા તો કહેતી…
વધુ વાંચો >હોમર વિન્સ્લો (Homer Winslow)
હોમર, વિન્સ્લો (Homer, Winslow) (જ. 24 ફેબ્રુઆરી 1836, બૉસ્ટન, અમેરિકા; અ. 29 સપ્ટેમ્બર 1910, પ્રૂટ્સ નેક, મેઇને, અમેરિકા) (Prouts Nech, Maine) : સમુદ્ર અને સમુદ્રને લગતા વિષયોને આલેખવા માટે જાણીતા અમેરિકન નિસર્ગ-ચિત્રકાર. અમેરિકન રંગદર્શિતાના એ એક અગ્રણી ચિત્રકાર ગણાય છે. સમુદ્ર જેવી પ્રાકૃતિક શક્તિ સાથે ઝઝૂમતા માનવીના આલેખનમાં એ કુશળ…
વધુ વાંચો >