ખંડ ૩

ઍલર્જી : શરીરની પેશીઓને હાનિકારક પ્રતિરક્ષાલક્ષી પ્રતિક્રિયાઓ (immune reactions). શરીરની આ વિકારયુક્ત પ્રતિક્રિયાશીલતા-(altered reactivity)ના અંગ્રેજી શબ્દો પરથી વોન પિર્કેએ ‘ઍલર્જી’ શબ્દ બનાવ્યો હતો. કોઈ સમયે કોઈ બાહ્યપદાર્થના સંસર્ગમાં અવાય ત્યારે તેને ઓળખીને તેનો નાશ કરવા શરીર વિશિષ્ટ રસાયણો બનાવે છે. આવા સમયે બહારના દ્રવ્યને પ્રતિજન (antigen) અને તેનો પ્રતિકાર કરતા…

ઍલર્જી, ઔષધીય : દવાની ઍલર્જી (વિષમોર્જા) થવી તે. શરીરના પ્રતિરક્ષાતંત્ર (immune system) દ્વારા થતી પ્રતિક્રિયાને કારણે દવાની ઍલર્જી થાય છે. ક્યારેક દવા પ્રતિજન(antigen)રૂપે, અથવા શરીરમાંના પ્રોટીન સાથે સંયોજાઈને અર્ધપ્રતિજન(hapten)રૂપે, કાર્ય કરીને લસિકાકોષો (lymphocytes) દ્વારા ઉત્પન્ન થતાં પ્રતિદ્રવ્યો (antibiodes) સાથે પ્રતિક્રિયા કરે છે અથવા વિવિધ મારક કોષો વડે કોષીય (cellular) પ્રતિરક્ષાની…