૨૪.૦૪
સોલંકી યુગથી સૌર અબિબિંદુ (Gegen Schein)
સોલંકી યુગ
સોલંકી યુગ ગુજરાતમાં સોલંકી (ચૌલુક્ય) વંશના રાજાઓનો સમય. ઈ. સ. 942માં મૂળરાજ 1લાએ સોલંકી વંશ સ્થાપ્યો અને કર્ણદેવ 2જાના સમયમાં આશરે ઈ. સ. 1299માં તેનો અંત આવ્યો. રાજ્યતંત્ર : સોલંકી વંશના સિદ્ધરાજ જયસિંહ, કુમારપાળ વગેરે પ્રતાપી રાજાઓના સમયમાં ગુજરાત રાજ્યનો નોંધપાત્ર વિકાસ થયો હતો. આબુ અને ચંદ્રાવતી તથા માળવા અને…
વધુ વાંચો >સોલંકી રમણીકલાલ છગનલાલ
સોલંકી, રમણીકલાલ છગનલાલ (જ. 12 જુલાઈ 1931, રાંદેર) : પત્રકાર. માતા ઇચ્છાબહેન. પિતા છગનલાલ. એમનું બાળપણ રાંદેરમાં વીત્યું; પછી તેઓ અભ્યાસ અર્થે સૂરત ગયા. 1949માં આઇરિશ પ્રેસ્બિટેરિયન મિશન સ્કૂલમાંથી મૅટ્રિક થયા, એમ.ટી.બી. કૉલેજમાંથી અર્થશાસ્ત્રના વિષયમાં બી.એ. તથા સાર્વજનિક લૉ કૉલેજમાંથી એલએલ.બી. થયા. વિદ્યાર્થીકાળમાં જ તેઓ 1950–54માં રાંદેર વિદ્યાર્થી મંડળના પ્રમુખ…
વધુ વાંચો >સોલંકી વૃંદાવન
સોલંકી, વૃંદાવન (જ. 1947) : ગુજરાતના આધુનિક ચિત્રકાર. શાલેય અભ્યાસ પછી મહારાજા સયાજીરાવ યુનિવર્સિટી ઑવ્ બરોડાની ફેકલ્ટી ઑવ્ ફાઇન આર્ટમાં કલાનો અભ્યાસ શરૂ કર્યો. અહીં જ્યોતિ ભટ્ટ અને ગુલામ મોહમ્મદ શેખ તેમના ગુરુ હતા. અભ્યાસ દરમિયાન બૉમ્બે આર્ટ સોસાયટીની એક વાર્ષિક ચિત્રહરીફાઈમાં ઇનામ મળતાં તેમનો આત્મવિશ્વાસ એટલો દૃઢ થયો કે…
વધુ વાંચો >સોલાપુર
સોલાપુર : મહારાષ્ટ્ર રાજ્યના પુણે વિભાગમાં આવેલો જિલ્લો તથા તે જ નામ ધરાવતું નગર. ભૌગોલિક સ્થાન : તે 17° 41´ ઉ. અ. અને 75° 55´ પૂ. રે.ની આજુબાજુનો 14,886 ચોકિમી. જેટલો વિસ્તાર આવરી લે છે. તેની ઉત્તરમાં અહમદનગર અને ઓસ્માનાબાદ જિલ્લો, પૂર્વમાં ઓસ્માનાબાદ જિલ્લો અને કર્ણાટક રાજ્યસીમા, દક્ષિણે કર્ણાટક રાજ્યસીમા…
વધુ વાંચો >સોલારિયો આન્દ્રેઆ (Solario Andrea)
સોલારિયો, આન્દ્રેઆ (Solario, Andrea) (જ. આશરે 1465, લૉમ્બાર્દી, ઇટાલી; અ. 1524 પહેલાં) : ઇટાલિયન રેનેસાં-ચિત્રકાર. પોતાના શિલ્પી ભાઈ ક્રિસ્તોફેરો સોલારિયો પાસે તેમણે ચિત્રકલા અને શિલ્પકલાની તાલીમ લીધી. 1491માં તેમણે ભાઈ ક્રિસ્તોફેરો સાથે વેનિસની યાત્રા કરી. વેનિસમાં ચિત્રકાર ઍન્તૉનેલો દા મેસિના(Antonello da Messina)નાં ચિત્રો જોયાં એની દૂરગામી અસર તેમના સર્જન પર…
વધુ વાંચો >સોલિમેના ફ્રાન્ચેસ્કો (Solimena Francesco)
સોલિમેના, ફ્રાન્ચેસ્કો (Solimena, Francesco) (જ. 1657, ઇટાલી; અ. 1747, ઇટાલી) : ઇટાલિયન બરોક ચિત્રકાર. પિતા ઍન્જેલો સોલેમિના (1629–1716) પાસે તે ચિત્રકલાની તાલીમ પામ્યા. એ પછી ચિત્રકાર ફ્રાન્ચેસ્કો દિ મારિયા પાસે તેમણે ચિત્રકલાની તાલીમ લીધી. નેપલ્સ ખાતે સાન્તા પાઓલો મેગ્યોરી(Santa Paolo Maggiore)માં 1689–90માં તેમણે ભીંતચિત્રો ચીતર્યાં. ત્યારથી એમની પ્રતિષ્ઠા થઈ. આ…
વધુ વાંચો >સોલિહલ (Solihull)
સોલિહલ (Solihull) : ઇંગ્લડના પશ્ચિમ મિડલૅન્ડ્ઝમાં આવેલો મહાનગરીય વિસ્તાર. ભૌગોલિક સ્થાન : 52° 25´ ઉ. અ. અને 1° 45´ પ. રે.. સોલિહલ નગર એ ઘણું જ ખુશનુમા હવામાન ધરાવતું સ્થળ છે. તે બર્મિંગહામથી આશરે 10 કિમી.ને અંતરે આવેલું છે. અહીં સંખ્યાબંધ ઔદ્યોગિક વસાહતો છે. વળી કેટલીક વિશાળ વાણિજ્ય-કચેરીઓ પણ છે.…
વધુ વાંચો >સોલી (1) (Soli)
સોલી (1) (Soli) : તુર્કીના આઇસેલ પ્રાંતમાં આજના મર્સિનથી પશ્ચિમે આવેલું પ્રાચીન ઍનાતોલિયાનું દરિયાઈ બંદર. ર્હોડ્ઝના વસાહતીઓએ તેની સ્થાપના કરેલી. ઍલેક્ઝાન્ડરે ઈ. પૂ. 333માં જ્યારે તે કબજે કરેલું ત્યારે તે એટલું બધું સમૃદ્ધ અને જાહોજલાલીવાળું હતું તેથી તથા તે ઈરાન સાથે જોડાયેલું હોવાને કારણે તે ત્યાંથી તે વખતની 200 કલાત્મક…
વધુ વાંચો >સોલી (2)
સોલી (2) : સાયપ્રસ ટાપુ પરનું પ્રાચીન ગ્રીક શહેર. ગ્રીક નામ સોલોઈ. તે મૉર્ફોઉના ઉપસાગર પરના આજના કારાવૉસ્તાસીથી પશ્ચિમ તરફ આવેલું હતું. ટ્રોજનના યુદ્ધ પછીના ગાળામાં અતિક (Attic) વીર દ્વારા પરંપરાગત રીતે તેને વસાવવામાં આવેલું, તેથી જ તે કદાચ સાયપ્રસના દરિયાખેડુઓ (ઈ. પૂ. 1193) જેવા નિવાસીઓની યાદ અપાવે છે. બીજી…
વધુ વાંચો >સોલેનેસી
સોલેનેસી : વનસ્પતિઓના દ્વિદળી વર્ગમાં આવેલું એક કુળ. બૅન્થામ અને હૂકરની વર્ગીકરણ-પદ્ધતિમાં તેનું સ્થાન આ પ્રમાણે છે : વર્ગ – દ્વિદળી, ઉપવર્ગ – યુક્તદલા (Gamopetalae), શ્રેણી – દ્વિસ્ત્રીકેસરી (Bicarpellatae), ગોત્ર – પૉલિમૉનિયેલ્સ, કુળ – સોલેનેસી. આ કુળમાં 85 જેટલી પ્રજાતિઓ અને 2200થી વધારે જાતિઓનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે; જેમનું પ્રાથમિકપણે…
વધુ વાંચો >સોલંકી યુગ
સોલંકી યુગ ગુજરાતમાં સોલંકી (ચૌલુક્ય) વંશના રાજાઓનો સમય. ઈ. સ. 942માં મૂળરાજ 1લાએ સોલંકી વંશ સ્થાપ્યો અને કર્ણદેવ 2જાના સમયમાં આશરે ઈ. સ. 1299માં તેનો અંત આવ્યો. રાજ્યતંત્ર : સોલંકી વંશના સિદ્ધરાજ જયસિંહ, કુમારપાળ વગેરે પ્રતાપી રાજાઓના સમયમાં ગુજરાત રાજ્યનો નોંધપાત્ર વિકાસ થયો હતો. આબુ અને ચંદ્રાવતી તથા માળવા અને…
વધુ વાંચો >સોલંકી રમણીકલાલ છગનલાલ
સોલંકી, રમણીકલાલ છગનલાલ (જ. 12 જુલાઈ 1931, રાંદેર) : પત્રકાર. માતા ઇચ્છાબહેન. પિતા છગનલાલ. એમનું બાળપણ રાંદેરમાં વીત્યું; પછી તેઓ અભ્યાસ અર્થે સૂરત ગયા. 1949માં આઇરિશ પ્રેસ્બિટેરિયન મિશન સ્કૂલમાંથી મૅટ્રિક થયા, એમ.ટી.બી. કૉલેજમાંથી અર્થશાસ્ત્રના વિષયમાં બી.એ. તથા સાર્વજનિક લૉ કૉલેજમાંથી એલએલ.બી. થયા. વિદ્યાર્થીકાળમાં જ તેઓ 1950–54માં રાંદેર વિદ્યાર્થી મંડળના પ્રમુખ…
વધુ વાંચો >સોલંકી વૃંદાવન
સોલંકી, વૃંદાવન (જ. 1947) : ગુજરાતના આધુનિક ચિત્રકાર. શાલેય અભ્યાસ પછી મહારાજા સયાજીરાવ યુનિવર્સિટી ઑવ્ બરોડાની ફેકલ્ટી ઑવ્ ફાઇન આર્ટમાં કલાનો અભ્યાસ શરૂ કર્યો. અહીં જ્યોતિ ભટ્ટ અને ગુલામ મોહમ્મદ શેખ તેમના ગુરુ હતા. અભ્યાસ દરમિયાન બૉમ્બે આર્ટ સોસાયટીની એક વાર્ષિક ચિત્રહરીફાઈમાં ઇનામ મળતાં તેમનો આત્મવિશ્વાસ એટલો દૃઢ થયો કે…
વધુ વાંચો >સોલાપુર
સોલાપુર : મહારાષ્ટ્ર રાજ્યના પુણે વિભાગમાં આવેલો જિલ્લો તથા તે જ નામ ધરાવતું નગર. ભૌગોલિક સ્થાન : તે 17° 41´ ઉ. અ. અને 75° 55´ પૂ. રે.ની આજુબાજુનો 14,886 ચોકિમી. જેટલો વિસ્તાર આવરી લે છે. તેની ઉત્તરમાં અહમદનગર અને ઓસ્માનાબાદ જિલ્લો, પૂર્વમાં ઓસ્માનાબાદ જિલ્લો અને કર્ણાટક રાજ્યસીમા, દક્ષિણે કર્ણાટક રાજ્યસીમા…
વધુ વાંચો >સોલારિયો આન્દ્રેઆ (Solario Andrea)
સોલારિયો, આન્દ્રેઆ (Solario, Andrea) (જ. આશરે 1465, લૉમ્બાર્દી, ઇટાલી; અ. 1524 પહેલાં) : ઇટાલિયન રેનેસાં-ચિત્રકાર. પોતાના શિલ્પી ભાઈ ક્રિસ્તોફેરો સોલારિયો પાસે તેમણે ચિત્રકલા અને શિલ્પકલાની તાલીમ લીધી. 1491માં તેમણે ભાઈ ક્રિસ્તોફેરો સાથે વેનિસની યાત્રા કરી. વેનિસમાં ચિત્રકાર ઍન્તૉનેલો દા મેસિના(Antonello da Messina)નાં ચિત્રો જોયાં એની દૂરગામી અસર તેમના સર્જન પર…
વધુ વાંચો >સોલિમેના ફ્રાન્ચેસ્કો (Solimena Francesco)
સોલિમેના, ફ્રાન્ચેસ્કો (Solimena, Francesco) (જ. 1657, ઇટાલી; અ. 1747, ઇટાલી) : ઇટાલિયન બરોક ચિત્રકાર. પિતા ઍન્જેલો સોલેમિના (1629–1716) પાસે તે ચિત્રકલાની તાલીમ પામ્યા. એ પછી ચિત્રકાર ફ્રાન્ચેસ્કો દિ મારિયા પાસે તેમણે ચિત્રકલાની તાલીમ લીધી. નેપલ્સ ખાતે સાન્તા પાઓલો મેગ્યોરી(Santa Paolo Maggiore)માં 1689–90માં તેમણે ભીંતચિત્રો ચીતર્યાં. ત્યારથી એમની પ્રતિષ્ઠા થઈ. આ…
વધુ વાંચો >સોલિહલ (Solihull)
સોલિહલ (Solihull) : ઇંગ્લડના પશ્ચિમ મિડલૅન્ડ્ઝમાં આવેલો મહાનગરીય વિસ્તાર. ભૌગોલિક સ્થાન : 52° 25´ ઉ. અ. અને 1° 45´ પ. રે.. સોલિહલ નગર એ ઘણું જ ખુશનુમા હવામાન ધરાવતું સ્થળ છે. તે બર્મિંગહામથી આશરે 10 કિમી.ને અંતરે આવેલું છે. અહીં સંખ્યાબંધ ઔદ્યોગિક વસાહતો છે. વળી કેટલીક વિશાળ વાણિજ્ય-કચેરીઓ પણ છે.…
વધુ વાંચો >સોલી (1) (Soli)
સોલી (1) (Soli) : તુર્કીના આઇસેલ પ્રાંતમાં આજના મર્સિનથી પશ્ચિમે આવેલું પ્રાચીન ઍનાતોલિયાનું દરિયાઈ બંદર. ર્હોડ્ઝના વસાહતીઓએ તેની સ્થાપના કરેલી. ઍલેક્ઝાન્ડરે ઈ. પૂ. 333માં જ્યારે તે કબજે કરેલું ત્યારે તે એટલું બધું સમૃદ્ધ અને જાહોજલાલીવાળું હતું તેથી તથા તે ઈરાન સાથે જોડાયેલું હોવાને કારણે તે ત્યાંથી તે વખતની 200 કલાત્મક…
વધુ વાંચો >સોલી (2)
સોલી (2) : સાયપ્રસ ટાપુ પરનું પ્રાચીન ગ્રીક શહેર. ગ્રીક નામ સોલોઈ. તે મૉર્ફોઉના ઉપસાગર પરના આજના કારાવૉસ્તાસીથી પશ્ચિમ તરફ આવેલું હતું. ટ્રોજનના યુદ્ધ પછીના ગાળામાં અતિક (Attic) વીર દ્વારા પરંપરાગત રીતે તેને વસાવવામાં આવેલું, તેથી જ તે કદાચ સાયપ્રસના દરિયાખેડુઓ (ઈ. પૂ. 1193) જેવા નિવાસીઓની યાદ અપાવે છે. બીજી…
વધુ વાંચો >સોલેનેસી
સોલેનેસી : વનસ્પતિઓના દ્વિદળી વર્ગમાં આવેલું એક કુળ. બૅન્થામ અને હૂકરની વર્ગીકરણ-પદ્ધતિમાં તેનું સ્થાન આ પ્રમાણે છે : વર્ગ – દ્વિદળી, ઉપવર્ગ – યુક્તદલા (Gamopetalae), શ્રેણી – દ્વિસ્ત્રીકેસરી (Bicarpellatae), ગોત્ર – પૉલિમૉનિયેલ્સ, કુળ – સોલેનેસી. આ કુળમાં 85 જેટલી પ્રજાતિઓ અને 2200થી વધારે જાતિઓનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે; જેમનું પ્રાથમિકપણે…
વધુ વાંચો >