World history

બેદુઇન : મધ્યપૂર્વના રણપ્રદેશોમાં ટોળીઓમાં વિચરતી અરબ જાતિના લોકો. આ લોકો તેમના જીવનનિર્વાહ માટે પાણીની તેમજ તેમનાં ઊંટો, ઘેટાં, બકરાં માટેની ગોચરભૂમિની શોધમાં પરંપરાગત રીતે રણોમાં ભટકતા રહે છે. આશરે 10 લાખ જેટલા બેદુઇનો પૈકીના ઘણાખરા મુસ્લિમ છે અને અરબી ભાષાની કેટલીક બોલીઓનો ઉપયોગ કરે છે, તેઓ તંબુઓમાં રહે છે.…

બેસ્તાઇલ : પૅરિસમાં રાજકીય કેદીઓ માટે જેલ તરીકે વપરાતો કિલ્લો. ફ્રાંસના રાજા ચાર્લ્સ પાંચમાએ 1370માં તે કિલ્લો બંધાવ્યો હતો. સત્તરમી સદીથી રાજાના વિરોધી અમલદારો કે પ્રતિપક્ષીઓને પૂરવા માટે જેલ તરીકે તે વપરાવા લાગ્યો. 14 જુલાઈ 1789ના રોજ પૅરિસના લોકોએ લુઈ સોળમાના અમલ દરમિયાન તેમાં રાખેલાં શસ્ત્રો તથા દારૂગોળો કબજે કરવા…

બૉક્સર વિદ્રોહ (1900) : ચીનમાંથી વિદેશીઓને દૂર કરવા થયેલો વિદ્રોહ. ચીનમાં બૉક્સર વિદ્રોહના સમયે સમ્રાટ કુઆંગ-શુનું શાસન હતું; પરન્તુ રાજમાતા ત્ઝૂ–શી વાસ્તવિક સત્તા ભોગવતી હતી. આ દરમિયાન જાપાની, રશિયન, બ્રિટિશ, અમેરિકન વગેરે વિદેશી લોકોએ આર્થિક સામ્રાજ્યવાદી પ્રવૃત્તિઓ દ્વારા ચીનનું આર્થિક શોષણ કર્યું. ચીનના સાર્વભૌમત્વ માટે પણ ભય પેદા થયો. ચીનમાં…

બ્રૂસ, જેમ્સ (જ. 1730, ફૉલકર્ક, મધ્ય સ્કૉટલૅન્ડ; અ. 1794) : સંશોધનલક્ષી સાહસખેડુ. 1763થી 1965 દરમિયાન તેમણે અલ્જિરિયા ખાતે કૉન્સલ જનરલ તરીકેનો કાર્યભાર સંભાળ્યો હતો. 1768માં તેમણે નાઇલ નદી મારફત ઍબિસિનિયાનો સાહસપ્રવાસ ખેડ્યો, તેથી જ તેઓ ‘ધી ઍબિસિનિયન’ના લાડકા નામે લોકપ્રિય બન્યા. 1770માં તેઓ ‘બ્લૂ નાઇલ’ના મૂળ સુધી પહોંચ્યા હતા. તેમણે…

બ્રેસ્ત-લિતોવસ્કની સંધિ : ઑક્ટોબર 1917ની ક્રાંતિ બાદ સોવિયેત રશિયાની સરકારે પ્રથમ વિશ્વયુદ્ધમાંથી ખસી જવા જર્મની સાથે કરેલી સંધિ. લેનિન માનતો હતો કે ક્રાંતિ અને પોતાની સત્તા જાળવવા કોઈ પણ ભોગે જર્મની સાથે સંધિ કરવી જોઈએ. બ્રેસ્ત-લિતોવસ્કમાં સોવિયેત પ્રતિનિધિમંડળના આગેવાન વિદેશમંત્રી ત્રોત્સ્કીએ જર્મની અને ઑસ્ટ્રિયાના વિદેશમંત્રીઓ સાથે મંત્રણા શરૂ કરી. 3જી…