જાહ્નવી ભટ્ટ

સુદિરમાન હારમાળા : ન્યૂ ગિનીના ઊંચાણવાળા મધ્યભાગની પેગનઉંગન હારમાળાનો પશ્ચિમ વિભાગ. જૂનું નામ નસાઉ હારમાળા. તે ન્યૂ ગિનીના ઇન્ડોનેશિયન ભાગમાં આવેલી છે. ‘ઇરિયન જય’ તરીકે ઓળખાતી આ હારમાળાની બાહ્ય સપાટી અસમતળ ભૂપૃષ્ઠ લક્ષણોવાળી છે. અહીં 4,000 મીટરથી ઓછી ઊંચાઈવાળા ઘાટ જોવા મળતા નથી. આ ટાપુનું સર્વોચ્ચ સ્થળ માઉન્ટ જય (જય…

સુધરલૅન્ડ ધોધ : દુનિયામાં ખૂબ ઊંચાઈએથી પડતા ધોધ પૈકી પાંચમા ક્રમે આવતો ધોધ. તે ન્યૂઝીલૅન્ડના સાઉથ આઇલૅન્ડના દક્ષિણ આલ્પ્સમાં આવેલો છે. તે મિલફૉર્ડ સાઉન્ડના શિખાગ્રભાગથી અંદર તરફના ભૂમિભાગમાં 26 કિમી.ને અંતરે આવેલો છે. 580 મીટર ઊંચાઈના પર્વતમથાળા પરથી તે એક પછી એક ત્રણ સોપાનોમાં નીચે ખાબકે છે. પહેલા તબક્કે 248…

સૅલોનિકા : ગ્રીસમાં સૅલોનિકાના અખાત પર આવેલો પ્રદેશ તેમજ તે જ નામ ધરાવતું શહેર અને બંદર. ભૌગોલિક સ્થાન : 40° 38´ ઉ. અ. અને 22° 56´ પૂ. રે.. તે થેસાલોનિકી નામથી પણ ઓળખાય છે. તેનો વિસ્તાર 3683 ચોકિમી. જેટલો છે. આજે સૅલોનિકા અહીંના વિસ્તારનું પ્રમુખ ઔદ્યોગિક મથક બની રહેલું છે.…

સેશ્વાન (સિચુઆન) : નૈર્ઋત્ય ચીનની યાંગત્સે નદીની ખીણના ઉપરવાસમાં આવેલો પ્રાંત. ભૌગોલિક સ્થાન : તે 31° 00´ ઉ. અ. અને 105° 00´ પૂ. રે.ની આજુબાજુનો આશરે 5,46,000 ચોકિમી. જેટલો વિસ્તાર આવરી લે છે. આ પ્રાંતની કુલ વસ્તી 11,43,00,000 (1997) જેટલી છે અને વસ્તીગીચતા દર ચોકિમી. સરેરાશ 190 છે. સેશ્વાન-થાળામાં આવેલું…

સેંટ ઇલિયાસ પર્વતો : ઉત્તર અમેરિકા ખંડના અલાસ્કા અને યુકોનના પ્રદેશો વચ્ચેની સીમા પર આવેલા સમુદ્રકાંઠા નજીકના પર્વતોની ઊબડખાબડ ભૂમિદૃશ્ય રચતી શ્રેણી. આ ગિરિમાળા આશરે 480 કિમી. લંબાઈની છે. તેની પહોળાઈ, તેના કંઠાર મેદાન તેમજ તળેટીપટ્ટાને બાદ કરતાં 160 કિમી. જેટલી છે. માઉન્ટ સેંટ ઇલિયાસ અને માઉન્ટ ફૅરવેધર વચ્ચેના કિનારાથી…

સોકોટો (નદી) : પશ્ચિમ આફ્રિકામાં આવેલા નાઇજિરિયા દેશના વાયવ્ય ભાગમાં વહેતી નદી. તે કેમ્બી નદીના નામથી પણ ઓળખાય છે. અહીંના ઉત્તર ભાગમાં આવેલા ઉચ્ચપ્રદેશ પરના ફુંતુઆની દક્ષિણેથી તે નીકળે છે અને પહોળો વળાંક લઈને ઉગ્ર સમુત્પ્રપાતો(escarpments)ની વચ્ચે ખીણો અને ખાઈઓના સપાટ તળભાગમાં થઈને આશરે 320 કિમી.ની લંબાઈમાં સોકોટો રાજ્યના સોકોટો…