ઉદ્યોગ વ્યાપાર અને વ્યવસ્થાપન

ટપાલસેવા

ટપાલસેવા : વિશ્વને કોઈ પણ ખૂણે વસતા માનવ કે સંસ્થાને અન્ય વ્યક્તિ કે સંસ્થા સાથે સાંકળતી સેવામાંની એક. ટપાલસેવા દ્વારા કોઈ પણ વ્યક્તિ દુનિયાના કોઈ પણ ખૂણે નિશ્ચિત દરે ટિકિટ ચોડીને કે ફ્રૅંક કરી-કરાવીને પત્ર, પાર્સલ કે પૅકેટ, ગુપ્તતા અને સલામતીના ભરોસા સાથે મોકલી શકે છે. ટપાલ ખાતું શક્ય તેટલી…

વધુ વાંચો >

ટંકશાળ

ટંકશાળ : દેશ માટે કાયદેસરના ચલણી સિક્કા પાડવાનું રાજ્ય હેઠળનું અધિકૃત તંત્ર. ધાતુઓના ગઠ્ઠાઓને પિગાળીને સળિયામાં ઢાળવા, સળિયાના સપાટ સમતલ પટ્ટા બનાવીને પછી પટ્ટીઓ બનાવવી, પટ્ટીઓમાંથી ચપટી ગોળાકાર ચકતીઓ કાપીને તેમનું વજન બંધબેસતું કરવું, ચકતીઓને તેજાબ વડે સાફ કરીને તેમની કિનારીઓ બનાવવી તથા યાંત્રિક પ્રહાર દ્વારા તેમની ઉપર છાપ ઉપસાવવી…

વધુ વાંચો >

ટાગોર, દ્વારકાનાથ

ટાગોર, દ્વારકાનાથ (જ. 1794, જોડાસાંકો, કૉલકાતા; અ. 1 ઑગસ્ટ 1845, સરે, ઇંગ્લૅન્ડ) : બંગાળના ઉદ્યોગપતિ, વેપારી અને સમાજસુધારક. તેમના દાદા નીલમણિ ઈસ્ટ ઇન્ડિયા કંપનીના કર્મચારી હતા. નીલમણિના પુત્ર રાસમણિના બીજા પુત્ર તે દ્વારકાનાથ. દ્વારકાનાથના સૌથી મોટા પુત્ર દેવેન્દ્રનાથ તે બ્રહ્મોસમાજના અગ્રણી અને કવિ રવીન્દ્રનાથના પિતા. દ્વારકાનાથે ઓગણીસમી સદીની પરંપરા મુજબ…

વધુ વાંચો >

ટી રિસર્ચ ઍસોસિયેશન (TRA : ચા સંશોધન મંડળ)

ટી રિસર્ચ ઍસોસિયેશન (TRA : ચા સંશોધન મંડળ) : ચા ઉદ્યોગના તાંત્રિક પ્રશ્નો અંગેનાં સંશોધનો સાથે સંકળાયેલી ભારતીય સંસ્થા. તેની સ્થાપના 1964માં થઈ. તે વૈજ્ઞાનિક ને ઔદ્યોગિક સંશોધન પરિષદ (CSIR –Council of Scientific and Industrial Research) સાથે સંલગ્ન છે. તે નાણાં માટે વાણિજ્ય મંત્રાલય અને ટી બોર્ડ પર અવલંબિત છે.…

વધુ વાંચો >

ટેન્ડર

ટેન્ડર : ખરીદનાર તરફથી માલસામગ્રીની ખરીદી અથવા જૉબ-કામને લગતી જાહેરાતના સંદર્ભમાં વેચનાર કે કૉન્ટ્રેક્ટર દ્વારા નિર્દેશિત અંદાજિત કિંમત મુજબ ભરવામાં આવતું ભાવપત્રક. ટેન્ડરની પ્રક્રિયામાં બે પક્ષકારો હોય છે. ખરીદનાર એટલે કે ટેન્ડર બહાર પાડનાર અને વેચનાર એટલે કે ટેન્ડર ભરનાર. ચીજવસ્તુ ખરીદવા અથવા સેવા મેળવવા ઉત્સુકે અખબારોમાં એની અંદાજિત કિંમત…

વધુ વાંચો >

ટેલર-પ્રથા

ટેલર-પ્રથા : બેરર–ચેકની ચુકવણી માટેની એક પદ્ધતિ. ગ્રાહકોએ પોતાના ચેક વટાવવા માટે બૅંકના કાઉન્ટર ઉપર લાંબા સમય સુધી રાહ જોવી પડે છે તેના વિકલ્પમાં ટેલરપદ્ધતિ શરૂ થઈ છે. પ્રાયોગિક ધોરણે ભારતની કેટલીક વાણિજ્ય–બૅંકોએ ટેલરપદ્ધતિનો વિકાસ શરૂ કરેલ છે. પરંતુ દરેક બૅંકની પદ્ધતિ અલગ અલગ હોય છે. મુખ્ય પદ્ધતિમાં સતત ચાલુ…

વધુ વાંચો >

ટ્રક

ટ્રક : ભૂમિ પર માલસામાનના ઝડપી પરિવહન માટે વપરાતું ભારે યાંત્રિક વાહન. સને 1895માં Carl Beng દ્વારા ડિઝાઇન અને ત્યારબાદ આંતરદહન એન્જિનનું નિર્માણ કરવામાં આવ્યું. આ એન્જિન ભારે માલસામાનના પરિવહન માટે ઉપયોગમાં લેવામાં આવ્યું. ત્યારબાદ 1896માં શ્રી ડેઈમલર તેમના ‘ડેઈમલર મોટર લાસવેગન’ નામના કારખાનામાં આંતરદહન એન્જિનથી ચાલતી ટ્રકનું નિર્માણ કર્યું.…

વધુ વાંચો >

ટ્રસ્ટ

ટ્રસ્ટ : ન્યાસ કે વ્યવસ્થા, જેમાં તેના કર્તા (settler) દ્વારા ન્યાસલેખ-(trustdeed)માં નિર્દેશિત નાણાં કે મિલકત(trust property)નું તે લેખમાં નિર્દેશિત હિતાધિકારીઓ(beneficiaries)ના કાં તો અંગત હિત માટે અથવા સાર્વજનિક ધાર્મિક કે સખાવતી (charitables) હેતુ માટે એક કે વધુ વિશ્વાસપાત્ર વ્યક્તિઓ(trustees)ની તરફેણમાં દસ્તાવેજી નોંધ કરવામાં આવી હોય છે. સમન્યાય(equity)ની અગત્યની શાખા. ઇંગ્લૅન્ડમાં પ્રચલિત…

વધુ વાંચો >

ટ્રિફિન યોજના

ટ્રિફિન યોજના : આંતરરાષ્ટ્રીય નાણાભંડોળ (IMF) હેઠળની નાણા-વ્યવસ્થામાં સુધારા દાખલ કરવાના હેતુથી 1960માં રજૂ કરવામાં આવેલ યોજના. યેલ યુનિવર્સિટીના પ્રોફેસર રૉબર્ટ ટ્રિફિને રજૂ કરેલ આ યોજનાનો મુખ્ય ઉદ્દેશ આંતરરાષ્ટ્રીય વિનિમયની તરલતાની સમસ્યાનું નિરાકરણ કરવાનો હતો. આંતરરાષ્ટ્રીય નાણાભંડોળની સ્થાપના(1944)ના કેટલાક મહત્વના ઉદ્દેશોમાં સભ્ય દેશો વચ્ચે આર્થિક સહકાર દ્વારા આંતરરાષ્ટ્રીય વ્યાપારને પ્રોત્સાહન…

વધુ વાંચો >

ટ્રેઝરી ડિપૉઝિટ રસીદ

ટ્રેઝરી ડિપૉઝિટ રસીદ : વ્યાપારી બૅંકો પાસેથી સરકાર દ્વારા ફરજિયાતપણે મંગાવાતાં ઉછીનાં નાણાંની અનામતોની પહોંચ. બીજા વિશ્વયુદ્ધ દરમિયાન 1940ના જુલાઈ માસમાં સૌપ્રથમ વાર ટ્રેઝરી ડિપૉઝિટ રસીદો ઇંગ્લૅન્ડમાં અસ્તિત્વમાં આવી હતી અને ત્યારે તેના પરના વ્યાજનું ધોરણ 1.5 % હતું. રોકડ નાણાંની કટોકટીના સમયમાં બૅંકો આ રસીદોનાં નાણાં વટાવી શકતી. 1945…

વધુ વાંચો >