અર્થશાસ્ત્ર

સામાજિક અન્વેષણ : મૂડીવાદી અર્થવ્યવસ્થામાં ખાનગી નફાના ધ્યેયથી ચાલતી પેઢીઓ દ્વારા વ્યાપક સમાજ માટે જે પરિણામો સર્જાય છે તેનું મૂલ્યાંકન. કોઈ પણ પેઢીની/સંસ્થાની પ્રવૃત્તિથી થતા સામાજિક લાભ-વ્યયનાં વિશ્લેષણ કરી તે પ્રવૃત્તિ કરવી/ચાલુ રાખવી કે નહિ તેનો નિર્ણય સામાજિક અન્વેષણ કરીને લઈ શકાય છે. મહદ્ અંશે પેઢી/સંસ્થા જે પ્રવૃત્તિઓ કરવાનો/ચાલુ રાખવાનો…

સામાજિક ખર્ચ : વસ્તુઓ અને સેવાઓના ઉત્પાદન માટે સમાજને આપવો પડતો ભોગ. ઉત્પાદનખર્ચના ભિન્ન ભિન્ન પ્રકારની વર્ગીકરણની પદ્ધતિઓમાં વર્ગીકરણની એક તરેહમાં બે પ્રકારના ખર્ચનો નિર્દેશ કરવામાં આવે છે : ખાનગી/અંગત ઉત્પાદનખર્ચ અને સામાજિક ઉત્પાદનખર્ચ. તેમાંથી પ્રથમ પ્રકારના ઉત્પાદનખર્ચમાં વ્યક્તિગત ધોરણે ઉત્પાદકો દ્વારા કરવામાં આવતા ખર્ચનો સમાવેશ થાય છે, જેને આધારે…

સિનિયર, નાસૉ વિલિયમ (જ. 1790, ઇંગ્લૅન્ડ; અ. 1864) : પ્રશિષ્ટ અર્થશાસ્ત્રના અધિકૃત પ્રતિનિધિ તરીકે ઓળખાતા તટસ્થ વિચારક તથા અર્થશાસ્ત્રમાં વિશુદ્ધ સિદ્ધાંતોની રજૂઆત કરનારા પ્રથમ અર્થશાસ્ત્રીઓમાંના એક. તેમણે પ્રાથમિક સ્વરૂપનાં વિધાનો પરથી તારવેલા સિદ્ધાંતોની વિસ્તૃત રજૂઆત કરવાનો પ્રયાસ કર્યો છે. તેમણે ઇંગ્લૅન્ડની ઑક્સફર્ડ યુનિવર્સિટીની મૅક્ડૉનાલ્ડ કૉલેજમાંથી 1815માં એમ.એ.ની પદવી પ્રાપ્ત કરી…

સુવર્ણ–ધોરણ : ચલણ-વ્યવસ્થાનો એક પ્રકાર, જેમાં કાયદાની રૂએ દેશના મુખ્ય ચલણ(standard currency)ના એકમનું મૂલ્ય પ્રત્યક્ષ રીતે સુવર્ણમાં આંકવામાં આવે છે. આ ચલણ-વ્યવસ્થા હેઠળના કાયદામાં મધ્યસ્થ બૅંકની એ ફરજ બને છે કે તે દેશના ચલણના એકમોના બદલામાં નિર્ધારિત પ્રમાણમાં સોનું આપે અથવા તો સોનાની લગડીને અધિકૃત સિક્કાઓમાં, કોઈ પણ કિંમત લીધા…