કિશોર પંડ્યા
ડિલન, બૉબ – (Bob Dylan)
ડિલન, બૉબ – (Bob Dylan) (જ. 24 મે 1941, દુલૂઠ, મિનેસોટા, યુ.એસ.) : 2016નો સાહિત્ય વિભાગનો નોબેલ પુરસ્કાર મેળવનાર અમેરિકાના ગીતકાર, ગાયક, કલાકાર અને લેખક. તેમણે અમેરિકાના લોકસંગીત ઉપરાંત ઈસાઈ અને પૉપ સંગીતમાં સારી નામના મેળવી છે. તેમનાં દાદા-દાદી યુક્રેનથી અમેરિકા આવ્યાં હતાં. તેમના પૂર્વજો તુર્કીના યહૂદી હતા. તેમનાં નાના-નાની…
વધુ વાંચો >દીલેદ્દા, ગ્રાઝિયા (Diledda, Grazia)
દીલેદ્દા, ગ્રાઝિયા (Diledda, Grazia) (જ. 27 સપ્ટેમ્બર 1871, ન્યૂરો, ઇટાલી અ. 15 ઑગસ્ટ 1936, રોમ, ઇટાલી) : 1926નો સાહિત્ય માટેનો નોબેલ પુરસ્કાર મેળવનારાં સારડિયન ભાષામાં ગ્રેત્ઝિયા તરીકે જાણીતાં ઇટાલીનાં લેખિકા. તેમનાં સાહિત્યમાં તેમનાં વતનના ટાપુ સારડિયાના જીવન અંગેની સાર્વત્રિક સમસ્યાઓ ઊંડાણપૂર્વક અને સહાનુભૂતિથી પારદર્શક રીતે ઝિલાઈ છે. ઇટાલીમાં સાહિત્યનું પ્રથમ…
વધુ વાંચો >પગવોશ કૉન્ફરન્સીઝ ઑન સાયન્સ ઍન્ડ વર્લ્ડ અફેર્સ
પગવોશ કૉન્ફરન્સીઝ ઑન સાયન્સ ઍન્ડ વર્લ્ડ અફેર્સ (Pugwash Conferences on Science and World Affairs) : 1995માં શાંતિ માટેનો નોબેલ પુરસ્કાર મેળવનાર સંસ્થા. 1955માં રસેલ-આઇન્સ્ટાઇન દ્વારા પરમાણુ-નિ:શસ્ત્રીકરણ અંગે જાહેરનામું બહાર આવ્યા પછી 1957માં બર્ટ્રાન્ડ રસેલ અને જૉસેફ રોટબ્લાટ દ્વારા વૈશ્વિક પરિપ્રેક્ષ્યમાં પરમાણુ-નિ:શસ્ત્રીકરણ અંગે સ્થપાયેલી આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થાને તેના સ્થાપક- સભ્ય જૉસેફ રોટબ્લાટ…
વધુ વાંચો >(પંડિત) પાઠક બલરામ
(પંડિત) પાઠક, બલરામ (જ. 5 નવેમ્બર 1926, બલિયા, ઉત્તરપ્રદેશ; અ. 15 ફેબ્રુઆરી 1991, ન્યૂ દિલ્હી) : વિખ્યાત સિતારવાદક. તેમના પિતા ધ્રુપદ ગાયકીના નિષ્ણાત હતા. તેમના કાકા સિતારવાદક હતા. શરૂઆતમાં બલરામ પાઠકે બંને પાસેથી શાસ્ત્રીય કંઠ્યસંગીત તથા સિતારવાદનની તાલીમ લીધી હતી. તેમણે બાર વર્ષની ઉંમરે 1938માં પ્રથમ વખત લોકો સમક્ષ સંગીતની…
વધુ વાંચો >પેટ્રોલ અથવા ગૅસોલીન (Petrot or Gasoline)
પેટ્રોલ અથવા ગૅસોલીન (Petrot or Gasoline) : પેટ્રોલ અથવા ગૅસોલીન એટલે 30oથી 200o સેં. ઉત્કલન પરાસ ધરાવતું ચારથી બાર કાર્બન પરમાણુઓવાળા હાઇડ્રોકાર્બનનું મિશ્રણ. સામાન્ય વપરાશમાં પેટ્રોલ તરીકે જાણીતું અને યુ.એસ.માં ગૅસ (gas) તરીકે ઓળખાતું ગૅસોલીન અંતર્દહન એંજિનોમાં ઇંધન તરીકે વપરાય છે. પેટ્રોલિયમનું વિભાગીય નિસ્યંદન કરવાથી પારદર્શક પ્રવાહી રૂપે પેટ્રોલ (ગૅસોલીન)…
વધુ વાંચો >પેટ્રોલિયમ ઉદ્યોગ
પેટ્રોલિયમ ઉદ્યોગ – ભારતમાં : ભારતમાં ખનિજતેલની શોધ આસામના દિગ્બોઈ પાસેના શહેરમાં 1889માં થઈ. કુદરતી વાયુના ભંડાર આસામ અને ગુજરાતમાંથી મળતા કુદરતી વાયુ આધારિત ઉદ્યોગની શરૂઆત 1960માં થઈ. 31 માર્ચ, 2018ના અંદાજ મુજબ ભારત પાસે ખનિજતેલના ભંડારમાં 5944.4 લાખ ટન અને કુદરતી વાયુના ક્ષેત્રમાં 1339.57 અબજ ઘનમીટર જથ્થો સુરક્ષિત છે.…
વધુ વાંચો >પેરેસ શિમોન (Peres Shimon)
પેરેસ, શિમોન (Peres, Shimon) (જ. 1 ઑગસ્ટ 1923, પોલૅન્ડ; અ. 28 સપ્ટેમ્બર 2016, ઇઝરાયલ) : 1994ના શાંતિ માટેનો નોબેલ પુરસ્કાર અન્ય સાથે મેળવનાર ઇઝરાયલના રાજદ્વારી નેતા. તેમને એ નોબેલ પુરસ્કાર રાબિન અન યાસર અરાફાત સાથે ઇઝરાયલ-જૉર્ડન શાંતિ વાર્તાલાપ અને ઓસ્લો એકોર્ડ શાંતિ વાર્તાલાપ પૅલેસ્ટાઇનના આગેવાનો સાથે સફળતાપૂર્વક કરવા માટે આપવામાં…
વધુ વાંચો >પોપ્લે જ્હૉન એ. (Pople John A.)
પોપ્લે, જ્હૉન એ. (Pople John A.) (જ. 31 ઑક્ટોબર 1925, સમરસેટ; અ. 15 માર્ચ 2004, શિકાગો) : બ્રિટનના સૈદ્ધાંતિક રસાયણના જ્ઞાતા અને 1998માં વૉલ્ટેર કોહ્ન સાથે રસાયણશાસ્ત્રનો નોબેલ પુરસ્કાર મેળવનાર વિજ્ઞાની. તેમને ક્વૉન્ટમ રસાયણની ગણતરીઓ માટે નોબેલ પુરસ્કાર મળ્યો હતો. જ્હૉન પોપ્લેનો જન્મ સમરસેટમાં થયો હતો. તેમણે પ્રાથમિક શિક્ષણ બ્રિસ્ટૉલ…
વધુ વાંચો >મુન્રો ઍલિસ (Munro Alice)
મુન્રો ઍલિસ (Munro, Alice) (જ. 10 જુલાઈ 1931 વિંગ્ધામ, ઑન્ટેરિયો, કૅનેડા) : કૅનેડામાં રહીને અંગ્રેજીમાં ટૂંકી વાર્તાઓ આપનારાં લેખિકા, જેમને 10 ઑક્ટોબર, 2013 સાહિત્ય વિભાગમાં નોબેલ પુરસ્કાર એનાયત કરવામાં આવ્યો. તેમની ગણના ટૂંકી વાર્તાના સત્વશીલ સર્જક તરીકે કરવામાં આવી છે. તેમના કેટલાક વાર્તા-સંગ્રહો આ મુજબ છે : ‘ડાન્સ ઑવ્ ધ…
વધુ વાંચો >