ખંડ ૧૬

મીર તકી મીર [1722, અકબરાબાદ (આગ્રા); અ. 1810] : મુહમ્મદ તકી મીર અથવા મીર તકી મીર ઉર્દૂ ભાષાના પ્રશિષ્ટ કવિઓમાં સર્વોચ્ચ સ્થાન ધરાવતા કવિ. તેમના જીવનનો સમકાલીન સમય દેશેમાં અવ્યવસ્થા અને અશાંતિનો હતો. સલ્તનતનો વિલય અને અંગ્રેજોના ઉદયનો એ જ કાળ હતો. તેમની નબળી કૌટુંબિક સ્થિતિ અને સમાજની દયનીય પરિસ્થિતિએ…

મીર દર્દ (જ. 1720; અ. 1785) : ઉર્દૂના પ્રથમ પંક્તિના સૂફીવાદી કવિ. આખું નામ ખ્વાજા મીર દર્દ. તેમના વડવા ઔરંગઝેબ બાદશાહના સમયમાં સત્તરમા શતક દરમિયાન બુખારાથી હિંદ આવ્યા હતા. તેમના પિતા ખ્વાજા મુહમ્મદ નાસિર અન્દલીબ (1693-1759) ફારસીના પ્રખ્યાત કવિ હતા. મીર દર્દનું ખાનદાન મધ્ય એશિયાના સૂફી સંપ્રદાય નક્શબંદ સાથે સંબંધ…

મીર સોઝ (જ. ?; અ. 1799) : ઉર્દૂના ખ્યાતનામ કવિ. મૂળ નામ મુહમ્મદ મીર. તેમનું ઉપનામ પહેલાં ‘મીર’ અને પાછળથી બદલાઈને ‘સોઝ’ પડ્યું હતું. તેઓ દિલ્હીના રહેવાસી હતા. તેમના પિતા સૈયદ ઝિયાઉદ્દીન બુખારી એક સૂફીવાદી ધર્મપુરુષ અને વટવા(અમદાવાદ)ના પ્રખ્યાત બુઝુર્ગ હજરત કુત્બે આલમ(રહ.) (અ. 1453)ના વંશના હતા. મીર સોઝ એક…

મીર હસન (જ. 1736, દિલ્હી; અ. 1786, લખનૌ) : ઉર્દૂ કવિ. ‘હસન’ તેમનું ઉપનામ. આખું નામ મીર ગુલામ હસન. તેઓ મસ્નવી કાવ્ય ‘સેહરૂલ બયાન’ માટે જાણીતા છે. તેમના વડવા મીર ઇમામી મસવી, હિરાત(અફઘાનિસ્તાન)થી શાહજહાં બાદશાહના રાજ્યકાળમાં દિલ્હી આવ્યા હતા. મીર હસનના પિતા મીર ગુલામ હુસેન ઝાહિક પણ ઉર્દૂમાં કવિતા રચતા…