ખંડ ૧૨

પ્રવાહી-ઘન પ્રણાલી : જુદા જુદા તાપમાને અને દબાણે એકબીજા સાથે સમતોલનમાં રહેલી ઘન અને પ્રવાહી પ્રાવસ્થાનું બનેલું તંત્ર. ઘન અને પ્રવાહીના મિશ્રણને ગાળણ (filtration) દ્વારા આસાનીથી છૂટું પાડી શકાય છે. ગાળણમાં ગાળણ-માધ્યમ ઘન કણોને તેમાંથી પસાર થતાં રોકે છે. ગાળણનો દર વધારવા માટે માધ્યમની બંને બાજુઓમાં દબાણનો તફાવત ઉત્પન્ન કરવામાં…

પ્રવાહી-પ્રવાહી પ્રણાલી : બે અથવા વધુ પ્રવાહીઓ ભેગાં થવાથી બનતી પ્રણાલી. જો એકબીજામાં મિશ્ર (miscible) એવા બે કે વધુ પ્રવાહીઓને ભેગાં કરવામાં આવે તો એક જ પ્રાવસ્થા (phase) ધરાવતું સમાંગ દ્રાવણ મળે છે. જો બે પ્રવાહીઓ એકબીજા સાથે અમિશ્ર હોય તો તેવે વખતે બે પ્રવાહી પ્રાવસ્થા ધરાવતી પ્રણાલી મળે છે;…

પ્રવાહી-વાયુ પ્રણાલી : એકબીજા સાથે સમતોલનમાં રહેલ પ્રવાહી અને વાયુની પ્રાવસ્થાનું બનેલું તંત્ર. વાયુ-પ્રવાહી પ્રણાલીઓનો અભ્યાસ નિસ્યંદન (distillation), અવશોષણ (absorption), અવલેપન (stripping), આર્દ્રીકરણ (humidification), વિઆર્દ્રીકરણ (dehumidification) વગેરેના અભ્યાસમાં અત્યંત ઉપયોગી છે. એકરૂપ પ્રવાહી મિશ્રણમાંથી જુદા જુદા ઘટકોને નિસ્યંદન દ્વારા છૂટા પાડી શકાય છે. વિવિધ રાસાયણિક ઉદ્યોગો જેવા કે પેટ્રોલિયમ રિફાઇનરી,…