૫.૨૭
કોલક (મગનભાઈ લાલભાઈ દેસાઈ)થી કૉલેટ સિદોની ગાબ્રિયેલ
કોલક (મગનભાઈ લાલભાઈ દેસાઈ)
કોલક (મગનભાઈ લાલભાઈ દેસાઈ) (જ. 30 મે 1914, સોનવાડા) : ગુજરાતી કવિ અને નવલકથાકાર. વતન ટુકવાડા. જાતે અનાવિલ બ્રાહ્મણ. માતા તાપીબહેન. લગ્ન 1929માં. પત્નીનું નામ મણિબહેન. મુંબઈની કબીબાઈ હાઈસ્કૂલમાંથી 1933માં મૅટ્રિક. કૉલેજમાં અભ્યાસ એક જ વર્ષ કરેલો. વૅન્ગાર્ડ સ્ટુડિયોના જાહેરખબર વિભાગમાં કામ કરેલું. દર્શનિકા, ઇનમેમૉરિયમ, મેઘદૂત અને ગાંધીજીની આત્મકથા જેવાં…
વધુ વાંચો >કોલક
કોલક : વલસાડ જિલ્લાનું અરબી સમુદ્ર ઉપર આવેલું મત્સ્ય બંદર અને તે જ નામની નદી. ભૌગોલિક સ્થાન 20° 30′ ઉ. અ. અને 72° 55′ પૂ. રે. કોલક પારડીથી પશ્ચિમે 10 કિમી., ઉદવાડાથી 6.4 કિમી. અને પાર નદીના દરિયા સાથેના સંગમથી 8.5 કિમી. દૂર છે. તે વાપીથી ધરમપુર જતા માર્ગ સાથે…
વધુ વાંચો >કોલ જી. ડી. એચ.
કોલ, જી. ડી. એચ. (જ. 1889; અ. 1958) : બ્રિટિશ ચિંતક અને મહાજન સમાજવાદ(guild socialism)ના પ્રવક્તા. મહાજન સમાજવાદના વ્યવહારમાં સક્રિય કામગીરી બજાવવા માટે કોલનું નામ જાણીતું છે. તેમની દલીલ હતી કે યંત્રો અને મૂડી નિર્જીવ ચીજો છે તેમાં જીવંત કામદારનો શ્રમ ઉમેરાતાં વસ્તુ મૂલ્ય પ્રાપ્ત કરે છે. આમ, મૂલ્ય-સર્જનમાં કામદાર…
વધુ વાંચો >કોલધા
કોલધા : ગુજરાત રાજ્યમાં સૌથી વધુ આદિમ અને આર્થિક રીતે પછાત અને અસ્પૃશ્ય ગણાતી આદિવાસી જાતિ. તેમની વસ્તી વલસાડ જિલ્લાના ધરમપુર, વાંસદા અને ચીખલી તાલુકાઓમાં તથા સુરત જિલ્લાના મહુવા તાલુકામાં છે. ભરૂચ તથા ડાંગ જિલ્લાઓમાં તેમની છૂટીછવાઈ વસ્તી છે. ચીખલી તાલુકાના ખેરગામમાં તેમની વસ્તી વિશેષ છે. 1981માં ગુજરાત રાજ્યમાં તેમની…
વધુ વાંચો >કોલ થૉમસ
કોલ, થૉમસ (Cole, Thomas) (જ. 1 ફેબ્રુઆરી 1801, બૉલ્ટોન-લે-મૂર્સ, લૅન્કેન્શાયર, ઇંગ્લૅન્ડ; અ. 11 ફેબ્રુઆરી 1848, કેટ્સ્કીલ, ન્યૂયૉર્ક, અમેરિકા) : અગ્રણી અમેરિકન રંગદર્શી ચિત્રકાર. પ્રભાવવાદી ઢબે અમેરિકન નિસર્ગર્દશ્યોનાં ચિત્રો ચીતરવાની નેમ ધરાવનાર અમેરિકન ચિત્રકારોના જાણીતા કલાજૂથ ‘હડ્સન રિવર સ્કૂલ’ના સ્થાપક અને નેતા. કોલનો પરિવાર ઇંગ્લૅન્ડથી અમેરિકા આવી ઓહાયો ખાતે સ્થિર થયો…
વધુ વાંચો >કોલ નેટ કિન્ગ
કોલ, નેટ કિન્ગ (જ. 17 માર્ચ 1919, મૉન્ટેગૉમેરી, અલાસ્કા, અમેરિકા; અ. 15 ફેબ્રુઆરી, સાન્તા મોનિકા કૅલિફૉર્નિયા, અમેરિકા) : પ્રસિદ્ધ જાઝ ગાયક અને પિયાનિસ્ટ. મૂળ નામ નેથાનિયેલ આદમ્સ કોલ. બાર વરસની ઉંમરથી પાદરી પિતાના ચર્ચમાં ગાયકવૃંદમાં ગાવાનું કોલે શરૂ કર્યું. કોલનો ઘોઘરો, માદક અવાજ શ્રોતાઓ ઉપર ચુંબકીય અસર કરતો. 1937થી તેમણે…
વધુ વાંચો >કોલમ્બાઇટ
કોલમ્બાઇટ : કોલમ્બાઇટ-ટૅન્ટેલાઇટ નિયોબેટ શ્રેણીનું ખનિજ. રા.બં. Fe અને Mnના નિયોબેટ અને ટૅન્ટેલેટ (Fe, Mn) (Nb, Ta)2 O6. લગભગ શુદ્ધ નિયોબેટ, ‘કોલમ્બાઇટ’ અને ટૅન્ટેલેટ ‘ટૅન્ટેલાઇટ’ તરીકે ઓળખાય છે. સ્ફ. વ. ઑર્થોરૉમ્બિક; સ્વ. પ્રિઝમ, પિનેકૉઇડ અને પિરામિડથી બનેલા મેજ આકારના સ્ફટિક કે જથ્થામય, બ્રેકિડોમ (201) યુગ્મતલ પર યુગ્મતા, કેટલીક વખતે હૃદય…
વધુ વાંચો >કોલર વુલ્ફગૅંગ
કોલર, વુલ્ફગૅંગ (જ. 21 જાન્યુઆરી 1887, રેવેલ, એસ્ટોનીઆ, જર્મની; અ. 1967, ન્યૂ હૅમ્પશાયર, યુ.એસ.) : પ્રસિદ્ધ જર્મન મનોવૈજ્ઞાનિક. પ્રારંભિક શિક્ષણ જિમ્નાશ્યમમાં થયું. કોલરનું લગભગ આખું કુટુંબ વિદ્યાવ્યાસંગી હતું. એમને પિયાનોનો પણ શોખ હતો. એમણે શાળા અને કૉલેજનો અભ્યાસ ટ્યુબિગન બોન અને બર્લિનમાં કર્યો. એમણે 1909માં યુનિવર્સિટી ઑવ્ બર્લિનમાંથી મનોવિજ્ઞાનમાં પીએચ.ડી.ની…
વધુ વાંચો >કોલરિજ સૅમ્યુઅલ ટેલર
કોલરિજ, સૅમ્યુઅલ ટેલર (જ. 21 ઑક્ટોબર 1772, ઓટરી, ડેવનશાયર; અ. 25 જુલાઈ 1834) : સુપ્રસિદ્ધ અંગ્રેજ કવિ, વિવેચક અને ફિલસૂફ. પિતા દેવળના પાદરી. માતાપિતાનું તેરમું અને છેલ્લું સંતાન. પિતાના અવસાન બાદ લંડનની પ્રાથમિક શાળામાં અને ત્યાર પછી ‘ક્રાઇસ્ટ હૉસ્પિટલ’ની શાળામાં, ચાર્લ્સ લૅમ્બ અને લી હન્ટ સાથે અભ્યાસ કર્યો. પાદરી બનવાના…
વધુ વાંચો >કોલરોશ ફ્રીડરીશ વિલ્હેમ જ્યૉર્જ
કોલરોશ, ફ્રીડરીશ વિલ્હેમ જ્યૉર્જ (જ. 14 ઑક્ટોબર 1840, રિન્ટેન, જર્મની; અ. 17 જાન્યુઆરી 1910, મારબર્ગ) : વિદ્યુત વિભાજ્યોના એટલે કે દ્રાવણમાં આયનોના સ્થાનાન્તરણ દ્વારા વિદ્યુતનું વહન કરતા પદાર્થોના ગુણધર્મોનો અભ્યાસ કરી તેમની વર્તણૂક સમજાવનાર જર્મન વિજ્ઞાની. ગોટન્જન યુનિવર્સિટી અને ફ્રૅન્કફર્ટ ઑન મેઇનની સ્કૂલ ઑવ્ ટૅક્નૉલૉજીમાં ભૌતિકશાસ્ત્રના પ્રાધ્યાપક. 1875માં વુર્ઝબર્ગ યુનિવર્સિટીમાં…
વધુ વાંચો >કોલક (મગનભાઈ લાલભાઈ દેસાઈ)
કોલક (મગનભાઈ લાલભાઈ દેસાઈ) (જ. 30 મે 1914, સોનવાડા) : ગુજરાતી કવિ અને નવલકથાકાર. વતન ટુકવાડા. જાતે અનાવિલ બ્રાહ્મણ. માતા તાપીબહેન. લગ્ન 1929માં. પત્નીનું નામ મણિબહેન. મુંબઈની કબીબાઈ હાઈસ્કૂલમાંથી 1933માં મૅટ્રિક. કૉલેજમાં અભ્યાસ એક જ વર્ષ કરેલો. વૅન્ગાર્ડ સ્ટુડિયોના જાહેરખબર વિભાગમાં કામ કરેલું. દર્શનિકા, ઇનમેમૉરિયમ, મેઘદૂત અને ગાંધીજીની આત્મકથા જેવાં…
વધુ વાંચો >કોલક
કોલક : વલસાડ જિલ્લાનું અરબી સમુદ્ર ઉપર આવેલું મત્સ્ય બંદર અને તે જ નામની નદી. ભૌગોલિક સ્થાન 20° 30′ ઉ. અ. અને 72° 55′ પૂ. રે. કોલક પારડીથી પશ્ચિમે 10 કિમી., ઉદવાડાથી 6.4 કિમી. અને પાર નદીના દરિયા સાથેના સંગમથી 8.5 કિમી. દૂર છે. તે વાપીથી ધરમપુર જતા માર્ગ સાથે…
વધુ વાંચો >કોલ જી. ડી. એચ.
કોલ, જી. ડી. એચ. (જ. 1889; અ. 1958) : બ્રિટિશ ચિંતક અને મહાજન સમાજવાદ(guild socialism)ના પ્રવક્તા. મહાજન સમાજવાદના વ્યવહારમાં સક્રિય કામગીરી બજાવવા માટે કોલનું નામ જાણીતું છે. તેમની દલીલ હતી કે યંત્રો અને મૂડી નિર્જીવ ચીજો છે તેમાં જીવંત કામદારનો શ્રમ ઉમેરાતાં વસ્તુ મૂલ્ય પ્રાપ્ત કરે છે. આમ, મૂલ્ય-સર્જનમાં કામદાર…
વધુ વાંચો >કોલધા
કોલધા : ગુજરાત રાજ્યમાં સૌથી વધુ આદિમ અને આર્થિક રીતે પછાત અને અસ્પૃશ્ય ગણાતી આદિવાસી જાતિ. તેમની વસ્તી વલસાડ જિલ્લાના ધરમપુર, વાંસદા અને ચીખલી તાલુકાઓમાં તથા સુરત જિલ્લાના મહુવા તાલુકામાં છે. ભરૂચ તથા ડાંગ જિલ્લાઓમાં તેમની છૂટીછવાઈ વસ્તી છે. ચીખલી તાલુકાના ખેરગામમાં તેમની વસ્તી વિશેષ છે. 1981માં ગુજરાત રાજ્યમાં તેમની…
વધુ વાંચો >કોલ થૉમસ
કોલ, થૉમસ (Cole, Thomas) (જ. 1 ફેબ્રુઆરી 1801, બૉલ્ટોન-લે-મૂર્સ, લૅન્કેન્શાયર, ઇંગ્લૅન્ડ; અ. 11 ફેબ્રુઆરી 1848, કેટ્સ્કીલ, ન્યૂયૉર્ક, અમેરિકા) : અગ્રણી અમેરિકન રંગદર્શી ચિત્રકાર. પ્રભાવવાદી ઢબે અમેરિકન નિસર્ગર્દશ્યોનાં ચિત્રો ચીતરવાની નેમ ધરાવનાર અમેરિકન ચિત્રકારોના જાણીતા કલાજૂથ ‘હડ્સન રિવર સ્કૂલ’ના સ્થાપક અને નેતા. કોલનો પરિવાર ઇંગ્લૅન્ડથી અમેરિકા આવી ઓહાયો ખાતે સ્થિર થયો…
વધુ વાંચો >કોલ નેટ કિન્ગ
કોલ, નેટ કિન્ગ (જ. 17 માર્ચ 1919, મૉન્ટેગૉમેરી, અલાસ્કા, અમેરિકા; અ. 15 ફેબ્રુઆરી, સાન્તા મોનિકા કૅલિફૉર્નિયા, અમેરિકા) : પ્રસિદ્ધ જાઝ ગાયક અને પિયાનિસ્ટ. મૂળ નામ નેથાનિયેલ આદમ્સ કોલ. બાર વરસની ઉંમરથી પાદરી પિતાના ચર્ચમાં ગાયકવૃંદમાં ગાવાનું કોલે શરૂ કર્યું. કોલનો ઘોઘરો, માદક અવાજ શ્રોતાઓ ઉપર ચુંબકીય અસર કરતો. 1937થી તેમણે…
વધુ વાંચો >કોલમ્બાઇટ
કોલમ્બાઇટ : કોલમ્બાઇટ-ટૅન્ટેલાઇટ નિયોબેટ શ્રેણીનું ખનિજ. રા.બં. Fe અને Mnના નિયોબેટ અને ટૅન્ટેલેટ (Fe, Mn) (Nb, Ta)2 O6. લગભગ શુદ્ધ નિયોબેટ, ‘કોલમ્બાઇટ’ અને ટૅન્ટેલેટ ‘ટૅન્ટેલાઇટ’ તરીકે ઓળખાય છે. સ્ફ. વ. ઑર્થોરૉમ્બિક; સ્વ. પ્રિઝમ, પિનેકૉઇડ અને પિરામિડથી બનેલા મેજ આકારના સ્ફટિક કે જથ્થામય, બ્રેકિડોમ (201) યુગ્મતલ પર યુગ્મતા, કેટલીક વખતે હૃદય…
વધુ વાંચો >કોલર વુલ્ફગૅંગ
કોલર, વુલ્ફગૅંગ (જ. 21 જાન્યુઆરી 1887, રેવેલ, એસ્ટોનીઆ, જર્મની; અ. 1967, ન્યૂ હૅમ્પશાયર, યુ.એસ.) : પ્રસિદ્ધ જર્મન મનોવૈજ્ઞાનિક. પ્રારંભિક શિક્ષણ જિમ્નાશ્યમમાં થયું. કોલરનું લગભગ આખું કુટુંબ વિદ્યાવ્યાસંગી હતું. એમને પિયાનોનો પણ શોખ હતો. એમણે શાળા અને કૉલેજનો અભ્યાસ ટ્યુબિગન બોન અને બર્લિનમાં કર્યો. એમણે 1909માં યુનિવર્સિટી ઑવ્ બર્લિનમાંથી મનોવિજ્ઞાનમાં પીએચ.ડી.ની…
વધુ વાંચો >કોલરિજ સૅમ્યુઅલ ટેલર
કોલરિજ, સૅમ્યુઅલ ટેલર (જ. 21 ઑક્ટોબર 1772, ઓટરી, ડેવનશાયર; અ. 25 જુલાઈ 1834) : સુપ્રસિદ્ધ અંગ્રેજ કવિ, વિવેચક અને ફિલસૂફ. પિતા દેવળના પાદરી. માતાપિતાનું તેરમું અને છેલ્લું સંતાન. પિતાના અવસાન બાદ લંડનની પ્રાથમિક શાળામાં અને ત્યાર પછી ‘ક્રાઇસ્ટ હૉસ્પિટલ’ની શાળામાં, ચાર્લ્સ લૅમ્બ અને લી હન્ટ સાથે અભ્યાસ કર્યો. પાદરી બનવાના…
વધુ વાંચો >કોલરોશ ફ્રીડરીશ વિલ્હેમ જ્યૉર્જ
કોલરોશ, ફ્રીડરીશ વિલ્હેમ જ્યૉર્જ (જ. 14 ઑક્ટોબર 1840, રિન્ટેન, જર્મની; અ. 17 જાન્યુઆરી 1910, મારબર્ગ) : વિદ્યુત વિભાજ્યોના એટલે કે દ્રાવણમાં આયનોના સ્થાનાન્તરણ દ્વારા વિદ્યુતનું વહન કરતા પદાર્થોના ગુણધર્મોનો અભ્યાસ કરી તેમની વર્તણૂક સમજાવનાર જર્મન વિજ્ઞાની. ગોટન્જન યુનિવર્સિટી અને ફ્રૅન્કફર્ટ ઑન મેઇનની સ્કૂલ ઑવ્ ટૅક્નૉલૉજીમાં ભૌતિકશાસ્ત્રના પ્રાધ્યાપક. 1875માં વુર્ઝબર્ગ યુનિવર્સિટીમાં…
વધુ વાંચો >