Civil engineering

ફરમાકામ : પ્રબલિત સિમેન્ટ કૉન્ક્રીટના બાંધકામ માટે તૈયાર કરાતું માળખું. માળખા દ્વારા જરૂરિયાત મુજબની બાજુઓ રચાય છે. આવી રીતે તૈયાર થયેલ  માળખા-ફરમાકામમાં કૉન્ક્રીટ ઢાળવામાં આવે છે. ફરમાને શટરિંગ પણ કહેવાય છે. ફરમાકામ લાકડાં, પ્લાયવુડ કે લોખંડનાં પતરાંનું બનાવાય છે. જે આકારના પ્રબલિત સિમેન્ટ-કૉન્ક્રીટનું બાંધકામ કરવાનું હોય તે આકારની પેટી જેવી…

ફલ્ટન, રૉબર્ટ (જ. 14 નવેમ્બર, 1765, લેંકેશાયર કાઉન્ટી, પેન્સિલ્વેનિયા, અમેરિકા; અ. 1815) : અમેરિકી શોધક, સિવિલ એન્જિનિયર અને કલાકાર. શાળાકીય અભ્યાસ બાદ ઝવેરાતના વેપારીને ત્યાં શિખાઉ કારીગર તરીકે કારકિર્દીનો પ્રારંભ કર્યો હતો. તેમણે ત્યાં હાથીદાંત પર લઘુચિત્રો અને છબીચિત્રો (પોર્ટ્રેટ) કંડારવાની કળામાં નામના પ્રાપ્ત કરી. 1793 પછી તેમણે આ શોખ…

બટ્રેસ (buttress) : દીવાલ અને છત જેવા બાંધકામને મજબૂત આધાર કે ટેકો આપવા બહારની બાજુએ બંધાતો પુસ્તો (કડસલા). આ ચણતર પાંચ પ્રકારે થાય છે : (1) કોણાત્મક પુસ્તો (angle buttress). આમાં બે પુસ્તાઓની રચના એવી રીતે કરવામાં આવે છે કે જેનાથી બહારના ભાગમાં સળંગ કાટખૂણાની રચના થાય છે. (2) પેટીઘાટ…

બોગદું (tunnel) : વાહનવ્યવહાર, પાણીના પરિવહન કે ખાણકામ માટે જમીનના અંદરના ભાગે ખોદાણ કરીને તૈયાર કરેલ માર્ગ (passageway) કે અમુક બાંધકામ માટે જમીનની અંદરના ભાગે તૈયાર કરેલ જગ્યા. બોગદાને સુરંગ પણ કહેવાય છે. બોગદું બનાવવાની આધુનિક રીતોમાં શારકામ(drilling)નો, દારૂગોળા દ્વારા વિસ્ફોટનનો કે અગાઉથી તૈયાર કરેલ નળીઓ(prefabricated tubes)નો ઉપયોગ થાય છે.…

ભટ્ટ, ઉપેન્દ્ર જીવરામ (જ. ફેબ્રુઆરી 1909; અ. નવેમ્બર 1997) : ભારતના એક ઉચ્ચ કક્ષાના સિવિલ ઇજનેર. વતન ભાવનગર. પ્રાથમિક અને માધ્યમિક શાળાનું શિક્ષણ ભાવનગરના દક્ષિણામૂર્તિ વિનય મંદિરમાં લીધું. સિવિલ એન્જિનિયરિંગનો અભ્યાસ તે વખતે મુંબઈ યુનિવર્સિટી સંલગ્ન, કરાંચી ખાતેની જાણીતી એન.ઈ.ડી.ઇજનેરી કૉલેજમાં 1931માં પૂરો કર્યો. ત્યારબાદ ભાવનગર રાજ્ય તરફથી પ્રોત્સાહન મળતાં…