હિન્દી સાહિત્ય

વત્સ, શ્રીનિવાસ (જ. 23 ડિસેમ્બર 1959, રિંધના [રોહતક] હરિયાણા) : હિંદી બાળસાહિત્યકાર. તેમણે એમ.એ., બી.એડ., પી.જી. જે.ડી. તથા શાસ્ત્રીની પદવીઓ મેળવી. તેમણે ડિફેન્સ એકાઉન્ટ્સ ડિપાર્ટમેન્ટમાં હિંદી અધિકારી તરીકે સેવા આપેલી. તેમણે અત્યાર સુધીમાં 8 ગ્રંથો આપ્યા છે. તેમાં ‘રાત મેં પૂજા’ (1991); ‘લાલ ફૂલ’ (1991); ‘શંકવાલા રાજકુમાર’ (1992) તથા બાળકો…

વરન્વાલ, ઉમેશ પાલ (જ. 4 નવેમ્બર 1946; મુરાદાબાદ, ઉ. પ્ર.) : હિંદી કવિ. તેમણે આગ્રા યુનિવર્સિટીમાંથી એમ.એ. અને અલીગઢ મુસ્લિમ યુનિવર્સિટીમાંથી એમ. ડી. તથા આયુર્વેદ રત્નની ડિગ્રી પ્રાપ્ત કરી. અધ્યાપક તરીકે શરૂઆત કર્યા બાદ ‘પુષ્પેન્દ્ર’ તખલ્લુસ ધારણ કરી લેખનકાર્ય કર્યું. અત્યારસુધીમાં તેમણે હિંદીમાં 16 ગ્રંથો આપ્યા છે. તેમાં ‘શબ્દ મૌન’;…

વર્મા, કમલા (જ. 28 સપ્ટેમ્બર 1939, નદોં, હમીરપુર, હિમાચલ પ્રદેશ) : હિંદી લેખિકા. તેમણે હિમાચલ યુનિવર્સિટીમાંથી બી.એ., બી.ટી. અને એમ.એ.ની પદવીઓ સંગીતના વિષય સાથે પ્રાપ્ત કરી છે. તેમણે ઘટક પ્રાથમિક શિક્ષણ અધિકારી, હમીરપુર તરીકે સેવા ઉપરાંત અભિનેત્રી અને સંગીતકાર તરીકે કારકિર્દી શરૂ કરી. સાથોસાથ ‘કમલ’ તખલ્લુસથી લેખનકાર્ય કર્યું. તેમની માતૃભાષા…

વર્મા, ધનંજય (ડૉ.) (જ. 14 જુલાઈ 1935, છતેર, ઉદેપુર, જિ. રાયસણ, મધ્યપ્રદેશ) : હિંદી પંડિત. તેમણે સાગર યુનિવર્સિટીમાંથી એમ.એ. અને પીએચ.ડી.ની પદવી મેળવી. 1960’-95 દરમિયાન મધ્યપ્રદેશ સરકારના ઉચ્ચ શિક્ષણ વિભાગમાં મદદનીશ પ્રાધ્યાપક; 1980’-82માં ઉક્ત સરકારના સંસ્કૃતિ વિભાગના ખાસ ફરજ પરના અધિકારી; 1981માં ભારત ભવન સમિતિના સભ્યસચિવ; 1981-82માં મધ્યપ્રદેશ આદિવાસી લોકકલા…

વર્મા, ધીરેન્દ્ર (જ. 1897, બરેલી, ઉત્તરપ્રદેશ; અ. 1973) : હિંદી લેખક અને ભાષાશાસ્ત્રી. નાની ઉંમરથી જ તેઓ આર્યસમાજના પ્રભાવ હેઠળ આવ્યા. તેમણે અલ્લાહાબાદની મુઇર સેન્ટ્રલ કૉલેજમાંથી સંસ્કૃત સાથે એમ.એ.ની પદવી મેળવી. પછી 1924માં તેઓ એ જ કૉલેજમાં અધ્યાપક નિમાયા. 1934માં તેઓ પૅરિસ ગયા. ત્યાં તેમણે પ્રખ્યાત ભાષાશાસ્ત્રી જુલે બ્લોચના માર્ગદર્શન…

વર્મા, નિર્મલ (જ. 3 એપ્રિલ 1929, સિમલા, હિમાચલ પ્રદેશ) : હિંદી લેખક. દિલ્હી યુનિવર્સિટીમાંથી ઇતિહાસ સાથે એમ.એ.. પ્રેગ ખાતેના ઓરિયેન્ટલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ખાતે ભાષાંતર-કાર્યક્રમનું આયોજન (1960-67). આઇવા ઇન્ટરનૅશનલ રાઇટિંગ પ્રોગ્રામ(1977)માં મુલાકાતી લેખક; ભોપાળ ખાતેની નિરાલા સૃજનપીઠ (1984) તથા સિમલા ખાતેની યશપાલ સૃજનપીઠ (1990) નામના વિદ્યા-આસન(chair)ની કામગીરી સંભાળી. તેમને કેન્દ્રીય સાહિત્ય અકાદમી…

વર્મા, બજરંગ (જ. 30 જૂન 1930, પટણા, બિહાર) : હિંદી લેખક. તેમણે બિહાર યુનિવર્સિટીમાંથી 1955માં એમ.એ. અને 1989માં ડી.લિટ. તથા 1964માં પટણા યુનિવર્સિટીમાંથી પીએચ.ડી.ની પદવી પ્રાપ્ત કરી હતી. તેઓ બિહાર સરકારના સંયુક્ત સચિવપદેથી સેવાનિવૃત્ત થયા. તેમણે બિહાર રાષ્ટ્રભાષા પરિષદના સિનિયર નાયબ નિયામક તરીકે ફરજ બજાવી હતી. તેમણે દક્ષિણ બિહારની ભાષાકીય…