મોહન વ. મેઘાણી
વૂ તિ (Wu Ti)
વૂ તિ (Wu Ti) (જ. ઈ. પૂ. 156; અ. 29 માર્ચ ઈ. પૂ. 87) : ચીન દેશના પશ્ચિમી હાન વંશનો પ્રતાપી સમ્રાટ. ચીનના ઇતિહાસના અગ્રગણ્ય અને પ્રસિદ્ધ શાસકોમાંના એક. સોળ વર્ષની ઉંમરે ગાદીએ બેસીને હાન વંશમાં સૌથી લાંબું શાસન (ઈ. પૂ. 140 – ઈ. પૂ. 87) કર્યું. અન્ય રાજવંશોમાં થયેલા…
વધુ વાંચો >વેન્ડલ (જાતિ)
વેન્ડલ (જાતિ) : પ્રાચીન કાળમાં યુરોપીય વિસ્તારમાં વસતી જર્મન ટોળીઓમાંની એક ટોળી. પ્રાચીન સમયના લેખકો બધી જ ટ્યૂટોનિક ટોળીઓના સમૂહને માટે ‘વેન્ડલ’ શબ્દપ્રયોગ કરતા હતા. રોમન ઇતિહાસકાર પ્લિનીએ વેન્ડલોનો બર્ગન્ડી અને ગોલ પ્રદેશમાં વસતી જાતિ તરીકે ઉલ્લેખ કર્યો છે. સમ્રાટ ઓરેલિયનના શાસન દરમિયાન વેન્ડલોએ પાનોનિયા ઉપર આક્રમણ કર્યું હતું અને…
વધુ વાંચો >શાર્લીમૅન
શાર્લીમૅન (જ. 2 એપ્રિલ 742, આચેન, ફ્રાન્કોનિયા; અ. 28 જાન્યુઆરી 814, આચેન) : મધ્યયુગનો યુરોપનો સૌથી વધારે પ્રસિદ્ધ સમ્રાટ. તે ‘ચાર્લ્સ, ધ ગ્રેટ’ પણ કહેવાતો. તેણે રોમન સમ્રાટનો ખિતાબ ધારણ કર્યો હતો. તેના પિતા પેપિન ધ શૉર્ટ ફ્રેન્કિશ રાજ્ય(હાલનું ફ્રાન્સ અને પશ્ચિમ જર્મનીનો થોડો પ્રદેશ)ના શાસક હતા. ઈ. સ. 768માં…
વધુ વાંચો >શી હુઆંગ ટી (Shih huang-Ti)
શી હુઆંગ ટી (Shih huang-Ti) (જ. ઈ. પૂ. 259, ચીન રાજ્ય, વાયવ્ય ચીન; અ. ઈ. પૂ. 210) : ચીન દેશના ચીન વંશનો પ્રતાપી રાજા. તે આપખુદ અને સુધારક હતો. ચીન વંશના મૂળ પુરુષ ચીનનો તે પુત્ર હતો. તેનું મૂળ નામ વાંગ ચીન. સત્તાપ્રાપ્તિ પછી તેણે ‘ચીન શી હુઆંગ ટી’ (‘પ્રથમ…
વધુ વાંચો >સૂરત
સૂરત : દક્ષિણ ગુજરાતમાં આવેલો જિલ્લો તથા તે જ નામ ધરાવતું જિલ્લામથક. ભૌગોલિક સ્થાન : તે આશરે 200 47’થી 210 34′ ઉ. અ. અને 720 21’થી 740 20′ પૂ. રે. વચ્ચેનો 7,657 ચોકિમી. જેટલો વિસ્તાર આવરી લે છે. આ જિલ્લો રાજ્યના કુલ ભૂમિભાગનો 3.95 % વિસ્તાર રોકે છે. તેની ઉત્તરે…
વધુ વાંચો >સોલોન
સોલોન (જ. ઈ. પૂ. 630; અ. ઈ. પૂ. 560) : પ્રાચીન યુરોપના મધ્ય ગ્રીસમાં પૂર્વ દિશાએ આવેલા એટિકાના મુખ્ય નગર ઍથેન્સનો લોકશાહી નેતા અને સુધારક. ઍથેન્સના નગરરાજ્યના નવ મુખ્ય વહીવટદારો – નવ આર્કનો – માંનો એક. જન્મે એટિકાનો ઉમરાવ. આરંભની કારકિર્દી વેપારી તરીકે શરૂ કરેલી. વિદેશી વેપારમાં ઝંપલાવેલું અને પ્રજાજીવનનાં…
વધુ વાંચો >સોલોમન
સોલોમન (ઈ. પૂ. 974થી ઈ. પૂ. 37) : પ્રાચીન કાળના ઇઝરાયલ દેશનો રાજા. પિતા ડૅવિડ અને માતા બાથશીબાનુ બીજું સંતાન. ખ્રિસ્તી ધર્મગ્રંથ ‘જૂનો કરાર’માં સોલોમનની કથા મળે છે. ‘સોલોમન’ એટલે શાંત. બાઇબલની કથા પ્રમાણે તેના પિતા ડૅવિડે દેવાધિદેવ ‘યાહવે’ની પ્રેરણાથી પુત્રમાં શાંતિ અને ધૈર્યના ગુણો જાણીને ‘સોલોમન’ નામ રાખેલું, જ્યારે…
વધુ વાંચો >સ્ટેન્લી હેન્રી મોર્ટન (સર)
સ્ટેન્લી, હેન્રી મોર્ટન (સર) (Stanley, Sir Henry Morton) (જ. 28 જાન્યુઆરી 1841, ડેનબીગશાયર, વેલ્સ; અ. 10 મે 1904, લંડન) : મધ્ય આફ્રિકાના અંધાર ખંડનો છેલ્લો મહાન શોધ-સફરી. જન્મનામ જૉન રોલેન્ડ્સ. અમેરિકાના ન્યૂ ઑર્લિયન્સમાં તેને દોરનાર, હાથ પકડનાર સજ્જને પુત્ર ગણીને પોતાનું નામ આપ્યું ત્યારથી ‘સ્ટેન્લી, હેન્રી મોર્ટન’ તરીકે ઓળખાયો. કૉંગો…
વધુ વાંચો >સ્પાર્ટા
સ્પાર્ટા : પ્રાચીન ગ્રીસનું એક વખતનું ખૂબ જ શક્તિશાળી રાજ્ય અને શહેર. ભૌગોલિક સ્થાન : 37° 05´ ઉ. અ. અને 22° 27´ પૂ. રે.. લૅકોનિયાનું પાટનગર. તે લૅસેડીમૉન નામથી પણ ઓળખાતું હતું. તે તેના લશ્કરી સત્તા-સામર્થ્ય તેમજ તેના વફાદાર સૈનિકો માટે ખ્યાતિ ધરાવતું હતું. દેશના રક્ષણ કાજે મરી ફીટવા તૈયાર…
વધુ વાંચો >સ્પેન
સ્પેન પશ્ચિમ યુરોપમાં આવેલો દેશ. ભૌગોલિક સ્થાન : તે આશરે 36o 00´થી 43o 30´ ઉ. અ. અને 4o 00´ પૂ. રે. થી 9o 30´ પ. રે. વચ્ચેનો 5,04,750 ચોકિમી. જેટલો (ભૂમધ્ય સમુદ્રમાં આવેલા બેલારિક ટાપુઓ તથા ઍટલૅંટિક મહાસાગરમાં આવેલા કૅનેરી ટાપુઓ સહિત) વિસ્તાર આવરી લે છે. તેની ઉત્તર–દક્ષિણ મહત્તમ લંબાઈ…
વધુ વાંચો >