ભૂસ્તરશાસ્ત્ર

લૉરેન્ટાઇડ હિમચાદર : પ્લાયસ્ટોસીન કાલખંડ દરમિયાન અસ્તિત્વ ધરાવતું મુખ્ય હિમઆવરણ. આ હિમપટ વર્તમાન પૂર્વે 25 લાખ વર્ષ અગાઉ શરૂ થયેલો અને વર્તમાન પૂર્વે 10,000 વર્ષ અગાઉ પૂરો થયેલો. તેના મહત્તમ વિસ્તૃતિકાળ વખતે તે દક્ષિણ તરફ 37° ઉ. અ. સુધી ફેલાયેલો અને તેણે 1.3 કરોડ ચોકિમી. જેટલો વિસ્તાર આવરી લીધેલો. અમુક…

લૉરેન્શિયન ગર્ત : ઉત્તર અમેરિકાની પૂર્વીય ખંડીય છાજલીમાં રહેલું અધોદરિયાઈ હિમજન્ય ગર્ત. તે પૃથ્વી પરના ઘણા અગત્યના લક્ષણ તરીકે જાણીતું છે. તે સેન્ટ લૉરેન્સ નદીમુખથી શરૂ થઈ, સેન્ટ લૉરેન્સના અખાતમાંથી પસાર થઈ, ખંડીય છાજલીની ધાર સુધી વિસ્તરેલું છે. તે ન્યૂ ફાઉન્ડલૅન્ડથી 306 કિમી.ને અંતરે આવેલું છે. તેની સરેરાશ પહોળાઈ 80…

લૉરેન્શિયન પર્વતો : ક્વિબેક(કૅનેડા)ના અગ્નિ ભાગમાં વિસ્તરેલી ઓછી ઊંચાઈ ધરાવતી ગિરિમાળા. તે આ વિસ્તારના દક્ષિણ ભાગમાંથી પસાર થતી સેન્ટ લૉરેન્સ નદીના હેઠવાસના વાયવ્ય કાંઠા નજીક આવેલી છે. તેની સરેરાશ ઊંચાઈ 240 મીટર જેટલી છે. આ ગિરિમાળા પ્રાચીન ભૂસ્તરીય કાળમાં વધુ ઊંચાઈ ધરાવતી હતી; પરંતુ ઘણા લાંબા કાળગાળા સુધી ઘસાતી રહીને…

લૉરેન્શિયન શ્રેણી : પ્રી-કૅમ્બ્રિયન ખડકોનો એક વિભાગ. પ્રી-કૅમ્બ્રિયન કાળગાળો 4.6 અબજ વર્ષ પૂર્વે, પૃથ્વીની ઉત્પત્તિ સાથે શરૂ થયેલો અને વર્તમાન પૂર્વે 57 કરોડ વર્ષ અગાઉ પૂરો થયેલો. જ્યાં લૉરેન્શિયન ખડકો સર્વપ્રથમ વાર ઓળખાયા, તે લેક સુપીરિયર વિસ્તાર(કૅનેડા)નું તત્કાલીન નામ લૉરેન્ટાઇડ હતું, તે પરથી આ શ્રેણીનું નામ અપાયેલું છે. જોકે આ…

લ્યૂસાઇટ (ખડક) : લ્યૂસાઇટ ખનિજથી સમૃદ્ધ પરંતુ, આલ્કલી ફેલ્સ્પારની ત્રુટિ કે અભાવવાળો ખડક. લ્યૂસાઇટધારક ખડકમાં જો આલ્કલી ફેલ્સ્પાર આવદૃશ્યક ઘટક તરીકે હાજર હોય તો તેને ફોનોલાઇટ કે ફેલ્સ્પેથૉઇડયુક્ત સાયનાઇટ કે ફેલ્સ્પેથૉઇડયુક્ત મૉન્ઝોનાઇટ કહે છે. સામાન્ય રીતે આ ખડકો જ્વાળામુખી ઉત્પત્તિજન્ય હોય છે. તે ઘેરા રંગવાળા અને દળદાર દેખાય છે. તેમના…