ભૂસ્તરશાસ્ત્ર
લિથોમાર્જ (lithomarge)
લિથોમાર્જ (lithomarge) : લૅટરાઇટ સાથે મળી આવતો એક પ્રકારનો માટીયુક્ત ખડક. સામાન્ય રીતે લૅટરાઇટ આવરણ અને તેની નીચે રહેલા બેસાલ્ટ વચ્ચે લિથોમાર્જ અથવા બોલ (bole) હોય છે. નીચે રહેલા ખડક (બેસાલ્ટ અથવા નાઇસ) ક્રમશ: લૅટરાઇટમાં પરિણમતા હોવાનો નિર્દેશ કરતી તે એક વચગાળાની કેઓલીનને મળતી આવતી પેદાશ છે. તે ઔદ્યોગિક દૃષ્ટિએ…
વધુ વાંચો >લિનિયેશન
લિનિયેશન : જુઓ રેખીય રચના.
વધુ વાંચો >લિપેરાઈટ
લિપેરાઈટ : જુઓ હ્રાયોલાઇટ
વધુ વાંચો >લિમ્બરગાઈટ
લિમ્બરગાઈટ : જુઓ બેસાલ્ટ.
વધુ વાંચો >લિયૉનાર્દી, પિયેરો (Leonardi, Piero)
લિયૉનાર્દી, પિયેરો (Leonardi, Piero) (જ. 29 જાન્યુઆરી 1908, વાલ્દોબિયાડેન, ઇટાલી; અ. – ) : ભૂસ્તરશાસ્ત્રી અને પ્રાગ્-ઇતિહાસવિદ. તેઓ સ્તરવિદ્યા પરનાં સંશોધનકાર્યો માટે તેમજ ટ્રાયાસિક કાળનાં અપૃષ્ઠવંશી અને પર્મિયન કાળનાં પૃષ્ઠવંશી પ્રાણીઓ પરના અભ્યાસ માટે જાણીતા છે. તેઓ ઇટાલીની ફેરારા યુનિવર્સિટીમાં ફેલો હતા, પછીથી ત્યાં જ તેમણે ભૂસ્તરશાસ્ત્રના પ્રાધ્યાપક અને ડિરેક્ટર…
વધુ વાંચો >લી સિગવાન્ગ
લી સિગવાન્ગ (જ. 1889; અ. 1971) : ચીની ભૂસ્તરશાસ્ત્રી. જીવાવશેષવિદ્યા, હિમવિદ્યા અને ભૂકંપવિદ્યામાં કરેલાં વિશિષ્ટ પ્રદાનો માટે તેઓ જાણીતા છે. પૃથ્વીની અંદર કાર્યરત પ્રતિબળો અને તેમની અસરો સાથે સંકળાયેલી ભૂસ્તરશાસ્ત્રની એક નવી શાખા ભૂસ્તરીય યાંત્રિકી(geological mechanics)નો તેમણે ઉમેરો કર્યો છે. આ શાખામાં તેમણે સૂચવેલાં માર્ગદર્શનો દ્વારા ચીનમાં ઘણાં મોટાં તેલક્ષેત્રો…
વધુ વાંચો >લૂઇસિયન સંકુલ (Lewisian complex)
લૂઇસિયન સંકુલ (Lewisian complex) : પ્રી-કૅમ્બ્રિયન કાળગાળા દરમિયાનનું ખડકસંકુલ. પૃથ્વીના ઉત્પત્તિકાળ 460 કરોડ વર્ષથી 57 કરોડ વર્ષના કાળગાળા દરમિયાન જ્યારથી પોપડાની બંધાવાની ક્રિયા શરૂ થઈ હશે ત્યારે અને તે પછીથી તૈયાર થતા ગયેલા ખડકોના સંકુલને લૂઇસિયન ખડકસંકુલ અને તે કાળગાળાને લૂઇસિયન કાળગાળા તરીકે ઓળખાવાય છે. આ પ્રકારનું ખડકસંકુલ પૃથ્વીના પટ…
વધુ વાંચો >લૅકોલિથ (Laccolith)
લૅકોલિથ (Laccolith) : એક પ્રકારનું સંવાદી અંતર્ભેદક. તે ક્ષૈતિજ કે તદ્દન આછા નમનવાળી સ્તરશ્રેણીમાં સ્તરોને સમાંતર ગોઠવાયેલું હોય છે. આ પ્રકારનું અંતર્ભેદન નીચે તૈયાર થયેલા મૅગ્માસંચયમાંથી અત્યંત બળપૂર્વક ઘૂસી જઈને બિલાડીના ટોપની જેમ કે છત્રી આકારમાં ઊંચકાઈને ગોળ સ્વરૂપ ધારણ કરતું હોય છે. સાથે સાથે ઉપરના સ્તરોને પણ બળપૂર્વક ઊંચકીને,…
વધુ વાંચો >લૅઝ્યુરાઇટ (lazurite)
લૅઝ્યુરાઇટ (lazurite) : લૅપિસ લેઝ્યુલી રત્ન માટે ઉપયોગમાં લેવાતો સમાનાર્થી પર્યાય. ફૅલ્સ્પેથૉઇડ વર્ગનું ખનિજ. રાસા. બંધારણ : Na4Al3Si3O12S. ટેક્ટોસિલિકેટ પ્રકાર. તેમાંનો ગંધક ક્યારેક SO4 કે Clથી વિસ્થાપિત થતો હોય છે. તે મીઠાના તેજાબમાં દ્રાવ્ય છે, દ્રાવણ થતી વખતે તેમાંથી H2S મુક્ત થાય છે. તે ક્યૂબિક વર્ગમાં સ્ફટિકીકરણ પામે છે. તેના…
વધુ વાંચો >લૅઝ્યુલાઇટ (lazulite)
લૅઝ્યુલાઇટ (lazulite) : લૅઝ્યુલાઇટ-સ્કૉર્ઝેલાઇટ શ્રેણી પૈકીનું ખનિજ. રાસા. બં. : (Mg·Fe2+) Al2 (PO4)2 (OH)2. સ્ફ. વ. : મૉનોક્લિનિક. સ્ફ. સ્વ. : સ્ફટિકો મોટેભાગે લઘુકોણીય પિરામિડલ સ્વરૂપના, જેમાં (111) અને (ī11) મોટા અને (101) નાના હોય છે; (101) કે (ī11) ફલકો પર મેજ આકારના પણ મળે. દળદાર, ઘનિષ્ઠથી માંડીને દાણાદાર સ્વરૂપના…
વધુ વાંચો >