ચિત્રકલા

મૅન્ઝેલ, ઍડૉલ્ફ ફૉન (જ. 8 ડિસેમ્બર 1815, બ્રેસ્લો, જર્મની; અ. 9 ફેબ્રુઆરી 1905, બર્લિન, જર્મની) : ઐતિહાસિક પ્રસંગો ઉપરથી રાષ્ટ્રપ્રેમની ભાવના જગાવતાં ચિત્રો કરવા માટે જાણીતા જર્મન ચિત્રકાર. સ્વશિક્ષિત મૅન્ઝેલને પિતા તરફથી વારસામાં લિથોગ્રાફીનો સ્ટુડિયો મળેલો. તેમાં તેમણે 1844થી 1849 સુધીમાં સર્જેલાં અસંખ્ય મુદ્રણક્ષમ કલાનાં ચિત્રોથી તેમને તત્કાળ પ્રસિદ્ધિ સાંપડી.…

મેમ્લિન્ગ, હૅન્સ (જ. 1430, સૅલિજેન્સ્ટાડ, જર્મની; અ. 11 ઑગસ્ટ 1494, બ્રુજેસ, બેલ્જિયમ) : પ્રસિદ્ધ ફ્લેમિશ ચિત્રકાર. કોલોન નગરમાં ચિત્રકળાની તાલીમ લીધા પછી 1455માં તેઓ નેધરલૅન્ડ્ઝ ગયા અને ત્યાં ચિત્રકાર રૉજિયર વૅન ડર વેડનના સ્ટુડિયોમાં ચિત્રકામના સહાયક તરીકે રહ્યા. 1460માં બ્રુજેસમાં સ્થિર થઈને તેમણે સ્ટુડિયો શરૂ કર્યો અને પ્રભુભોજનના ટેબલ પાછળનાં…

મેરિડા, કાર્લોસ (જ. 2 ડિસેમ્બર 1891, ગ્વાટેમાલા; અ. 22 ડિસેમ્બર 1984 મેક્સિકો) : મેક્સિકોના ક્રાંતિકારી જનભોગ્ય કલા – આન્દોલનમાં ભાગ લેનાર ગ્વાટેમાલાના ભીંતચિત્રકાર (muralist). 1910થી 1914 સુધી યુરોપમાં ઘૂમી પાબ્લો પિકાસો અને ઍમિદિયો મૉદિલ્યાની જેવા આધુનિક ચિત્રકલાના પ્રણેતાઓના અંતરંગ સંપર્કમાં આવ્યા. આ પછી 1920માં મેક્સિકો ગયા અને ત્યાંની સમાજાભિમુખી કલા-ચળવળથી…

મૅર્ટિન, જૉન (જ. 1789 બ્રિટન; અ. 1854 બ્રિટન) : રંગદર્શી ચિત્રશૈલીના બ્રિટિશ ચિત્રકાર. તેઓ વિનાશ, સર્વનાશ અને પ્રલયનાં નિસર્ગચિત્રો સર્જવા માટે જાણીતા બનેલા. બ્રિટનના તત્કાલીન સામાજિક અને રાજકીય વાતાવરણમાં સન્માનપાત્ર સ્થાન ધરાવતી ‘ધ રૉયલ એકૅડેમી ઑવ્ આર્ટ્સ’ તરફથી મૅર્ટિનને હડધૂત કરાયા હતા. સામે પક્ષે મૅર્ટિને પણ એ એકૅડેમીનો હિંસક વિરોધ…

મેસોં, આન્દ્રે (Masson, Andre) (જ. 1896, ફ્રાંસ; અ. 1987) : પરાવાસ્તવવાદી ચિત્રકલાના પ્રારંભિક અને પ્રમુખ ચિત્રકારોમાંના એક. જન્મજાત હિંસક, અશાંત અને અરાજકતાવાદી (anarchist) પ્રકૃતિ ધરાવતા મેસોંનો સ્થાયી ભાવ ઊંડા ભયનો હતો. પ્રથમ વિશ્વયુદ્ધમાં તેઓ એટલા બધા તો ઘવાયા  હતા કે માંડ માંડ મૃત્યુના મુખમાંથી બચી શક્યા. આ અનુભવે તેમની અસુરક્ષાની…

મેહરા, અંજના (જ. 1949, દિલ્હી) : ભારતનાં આધુનિક મહિલા ચિત્રકાર. વડોદરાની મ. સ. યુનિવર્સિટીની ફૅકલ્ટી ઑવ્ ફાઇન આર્ટ્સમાંથી મુદ્રણક્ષમ કલા(print-making)નો પોસ્ટ ડિપ્લોમા મેળવ્યો, 1973 પછી પોતાની કલાનાં પ્રદર્શનો કર્યાં, જેમાં મુંબઈ, દિલ્હી, સિયૅટલ, લૉસ ઍન્જલસ અને જર્મનીનો સમાવેશ થાય છે. મેહરાની ચિત્રકલા એકરંગી છે. તેમાં બારીક અંકનોનાં અવનવાં પોત અને…

મૉડર્સોનબેકર, પૉલા (જ. 1876, બ્રેમેન, જર્મની; અ. 1907) : જર્મનીનાં પ્રતીકવાદી અને અભિવ્યક્તિવાદી મહિલા ચિત્રકાર. તેમના ગામ બ્રેમેન નજીક આવેલા ગામ વૉર્પ્સવીડમાં કલાકારો અને લેખકો એકઠા થતા. અહીં પ્રતીકવાદી કવિ રેઇનર મારિયા રિલ્કે સાથે તેમનો મેળાપ થયો અને તેમના પ્રત્યક્ષ પ્રભાવ હેઠળ આરંભાયેલી તેમની ચિત્રકલામાં પ્રતીકવાદ અને અભિવ્યક્તિવાદ ઉપરાંત ફૉવવાદ…

મોદી, અશ્વિન (જ. 1938, અમદાવાદ; અ. 4 સપ્ટેમ્બર 2013, અમદાવાદ) : ગુજરાતના ચિત્રકાર. જે. જે. સ્કૂલ ઑવ્ આર્ટની આર્ટ માસ્ટર્સ ડિપ્લોમા પરીક્ષામાં ઉત્તીર્ણ થયા બાદ તેમણે શાળામાં બાળકોના ચિત્રશિક્ષકની કારકિર્દી અપનાવેલી. મોદીએ ‘નવતાંત્રિક’ (Neotantric) શૈલીમાં ચિત્રકામ કર્યું છે. પોતાની કલા પર માણેકચોકની ચાંલ્લાઓળની પ્રભાવક અસર હોવાનો મોદીએ સ્વીકાર કર્યો છે.…