૫.૩૧

ક્રાંતિવૃત્ત (ecliptic) : તારાઓની પૃષ્ઠભૂમિ પર સરકતા દેખાતા સૂર્યનો વર્ષ દરમિયાન આકાશી બૃહદ્ વૃત્તીય માર્ગ. ક્રાંતિવૃત્ત અને આકાશી વિષુવવૃત્ત એકબીજાને બે બિંદુઓ(વસંત સંપાત અને શરદ સંપાત)માં છેદતા હોય છે. પૃથ્વીની વિષુવાયન ગતિને કારણે ક્રાંતિવૃત્ત, વિષુવવૃત્ત પર પશ્ચિમ તરફ વર્ષે 127 સેમી.ના હિસાબે સરકતું રહે છે. પરિણામે ઉક્ત છેદનબિંદુઓ સ્થિર ન…

ક્રાંતિવૃત્તનું તિર્યક્ત્વ : આકાશી વિષુવવૃત્ત સાથે ક્રાંતિવૃત્ત દ્વારા બનાવાતો ખૂણો. તે હંમેશાં એકસરખો રહેતો નથી. એનું તિર્યક્ત્વ દર વર્ષે 0.47” જેટલું બદલાય છે. ઈ. પૂ. ત્રીજી સદીમાં તે 23° 50′, ઈ. સ.ની નવમી સદીમાં 23° 35′ અને 1990માં તે 23° 26′ 28” હતું. 2000માં તે ઘટીને 23° 26′ 21″ થયું.…