ખંડ ૧૪

ભૂગતિવિજ્ઞાન (geodynamics, tectonophysics) : ભૂસંચલનની પ્રક્રિયાઓ સાથે સંબદ્ધ ભૂસ્તરશાસ્ત્ર. ભૂસ્તરીય ક્રિયાઓ અને તેનાં કારણોના મૂળમાં જતું વિજ્ઞાન. ભૂસ્તરીય રચનાઓ અને સંરચનાઓ સાથે સંકળાયેલું ભૌતિક પ્રવિધિઓનું વિજ્ઞાન. આ વિજ્ઞાનમાં ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય સમસ્યાઓના ઉકેલ માટે ભૌતિકશાસ્ત્રના સિદ્ધાંતોનો આધાર લઈને અર્થઘટન કે મુલવણી કરવામાં આવે છે. પૃથ્વીના પેટાવિભાગો અને ભૂપૃષ્ઠરચનામાં થતા ફેરફારોની જાણકારી આ…

ભૂગર્ભજળશાસ્ત્ર (geohydrology):પૃથ્વીની સપાટી નીચે રહેલા જળનું વિજ્ઞાન. ભૂગર્ભજળશાસ્ત્ર અને જળભૂસ્તરશાસ્ત્ર(hydrogeology) બંને લગભગ સમાન વિષયો છે. આ શાખા કોઈ પણ વિસ્તારમાંના ભૂગર્ભજળના ગુણાત્મક અને જથ્થાત્મક પ્રકારો, જળસંચરણ અને પ્રાપ્તિ સાથે સંકળાયેલી છે. આ વિષયનું મહત્વ એટલા માટે છે કે ભૂગર્ભજળમાંથી મળતા લાભોનો સપાટીજળ સાથે સમન્વય કરી શકાય છે. આ શાખા ભૂસ્તરશાસ્ત્ર…