Botany

સૂક્ષ્મ પોષકો : વનસ્પતિ-પોષણ માટે અતિઅલ્પ પ્રમાણમાં જરૂરી ખનિજ-તત્વો. આ ખનિજ-તત્વો ઘણુંખરું ઉત્સેચકના ઘટક તરીકે કાર્ય કરે છે; કેટલીક વાર તે ઉત્સેચકની ક્રિયાશીલતા માટે કે અન્ય દેહધાર્મિક કાર્ય માટે આવશ્યક હોય છે. સામાન્યત: ખનિજ આવશ્યક તત્વોને વનસ્પતિપેશીમાં રહેલી તેમની સાપેક્ષ સાંદ્રતાને આધારે બૃહત્પોષકો (macronutrients) અને સૂક્ષ્મ પોષકોમાં વર્ગીકૃત કરવામાં આવે…

સેકેરમ : જુઓ શેરડી.

સેજિટેરિયા : વનસ્પતિઓના એકદળી વર્ગમાં આવેલા એલિસ્મેટેસી કુળની બહુવર્ષાયુ જલજ પ્રજાતિ. તેનું વિતરણ મોટેભાગે ઉષ્ણકટિબંધીય અને સમશીતોષ્ણ કટિબંધીય અમેરિકામાં થયેલું છે. જૂની દુનિયામાં બહુ ઓછી જાતિઓ થાય છે. આ પ્રજાતિ 20 જેટલી જાતિઓ ધરાવે છે. ભારતમાં તેની બે જાતિઓ નોંધાઈ છે. sagittifolia Linn. (બં. છોટો-કુટ, મુયા મુયા; અં. ઍરોહેડ) પ્રવૃંતધર…

સેન્કેઝિયા : વનસ્પતિઓના દ્વિદળી વર્ગમાં આવેલા ઍકેન્થેસી કુળની એક શોભન-પ્રજાતિ. તેની ઉદ્યાનોમાં ઉગાડવામાં આવતી એક જાતિ Sanchezia nobilis H. var. variegata છે. તે નાની સદાહરિત 1.5 મી. જેટલી ઊંચી ક્ષુપસ્વરૂપ વનસ્પતિ છે અને ઉદ્યાનોમાં મોટા વૃક્ષની નજીક કે બે વૃક્ષ વચ્ચે છાંયડામાં ઉગાડવામાં આવે છે. તેની શાખાઓ ચોરસ અને ગુલાબી-પીળી…

સેન્ટ્રલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑવ્ મેડિસિનલ ઍન્ડ અરોમેટિક પ્લાન્ટ્સ (CIMAP), લખનૌ : ઔષધકીય અને સુવાસિત વનસ્પતિઓ ઉપર સંશોધન કરતી ભારતીય સંસ્થા. તે કાઉન્સિલ ઑવ્ સાયંટિફિક ઍન્ડ ઇન્ડસ્ટ્રિયલ રિસર્ચ (CSIR), દિલ્હીની લખનૌ ખાતે આવેલી મહત્ત્વની પેટાસંસ્થા છે. આ સંસ્થા વાનસ્પતિક સંશોધન તથા વિકાસ અને જૈવતકનિકી (biotechnology) ક્ષેત્રે નીચે મુજબની વિવિધ પ્રવૃત્તિઓ કરે છે…

સેલિસબરી, રિચાર્ડ ઍન્ટૉની (જ. 2 મે 1761, લીડ્સ, ઇંગ્લૅન્ડ; અ. 1829) : બ્રિટિશ વનસ્પતિવિજ્ઞાની. તેમના પિતાનું નામ રિચાર્ડ માર્ખમ હતું. તેમના અભ્યાસમાં મદદ થઈ શકે તે માટે આર્થિક વ્યવસ્થા ઊભી કરવા તેમનું અંતિમ નામ બદલીને સેલિસબરી રાખ્યું. તેમના દાદીમાના લગ્ન દ્વારા સંબંધિત મિ’સિસ ઍના સેલિસબરી સાથે આ હક્ક કરવામાં આવ્યો…