Political science
બુલ્ગાનિન, નિકોલાઇ
બુલ્ગાનિન, નિકોલાઇ (જ. 11 જૂન 1895, નોવગોરડ, રશિયા; અ. 24 ફેબ્રુઆરી 1975, મૉસ્કો, રશિયા) : સોવિયેટ સંઘના ભૂતપૂર્વ પ્રધાનમંત્રી, રાજનીતિજ્ઞ તથા આર્થિક વહીવટકર્તા. જાસૂસી પોલીસ અધિકારી તરીકે 1918માં કારકિર્દીની શરૂઆત કરનાર બુલ્ગાનિન 1931માં મૉસ્કો સમિતિ(સોવિયેત)ના અધ્યક્ષ તથા 1937માં રશિયન પ્રજાસત્તાકના વડાપ્રધાન બન્યા. 1938માં સ્ટેલિને તેમને સોવિયેત સંઘના નાયબ વડાપ્રધાનપદે નીમ્યા…
વધુ વાંચો >બેકન, ફ્રાન્સિસ
બેકન, ફ્રાન્સિસ (જ. 22 જાન્યુઆરી 1561, લંડન; અ. 1 એપ્રિલ 1626, લંડન) : અંગ્રેજ વિચારક, રાજનીતિજ્ઞ અને સાહિત્યકાર. નાની વયથી વિચક્ષણ બુદ્ધિમત્તા તથા વૈચારિક પરિપક્વતા પ્રદર્શિત કરતાં માત્ર 12 વર્ષની વયે કેમ્બ્રિજ યુનિવર્સિટીની ટ્રિનિટી કૉલેજમાં પ્રવેશ મેળવી ત્યાં બે વર્ષ (1573–75) અભ્યાસ કર્યો. ત્યારબાદ (1575ના વર્ષ દરમિયાન) પૅરિસ ખાતેની બ્રિટનની…
વધુ વાંચો >બેજહૉટ, વૉલ્ટેર
બેજહૉટ, વૉલ્ટેર (જ. 3 ફેબ્રુઆરી 1826, લેંગપૉર્ટ, સમરસેટ, ઇંગ્લૅન્ડ; અ. 24 માર્ચ 1877, ઇંગ્લૅન્ડ) : રાજ્યશાસ્ત્ર અને અર્થશાસ્ત્રના અંગ્રેજ વિદ્વાન. 1848માં તેઓ લંડનની યુનિવર્સિટી-કૉલેજમાંથી અનુસ્નાતક થયા. ત્યારબાદ ત્રણ વર્ષ કાયદાનો અભ્યાસ કર્યો. 1851માં તેઓ પૅરિસ ગયા અને ત્યાં લુઈ નેપોલિયન સામેના વિપ્લવ વિશે લેખો લખ્યા અને આંખોદેખી માહિતીને આધારે નેપોલિયનનો…
વધુ વાંચો >બૅટિસ્ટા, ફુલજેન્સિયો
બૅટિસ્ટા, ફુલજેન્સિયો (જ. 1901, ઑરિયેન્ટ પ્રાંત; અ. 1973) : ક્યૂબાના સૈનિક અને સરમુખત્યાર. જન્મ તો તેમનો એક સાધારણ મજૂરને ત્યાં થયો હતો, પરંતુ સખત પરિશ્રમ સતત કરીને ઉત્તરોત્તર આગળ વધતા રહ્યા. સાર્જન્ટ મેજરમાંથી તેઓ 1931–33ના ગાળામાં પ્રમુખ મકાર્ડો સામેના લશ્કરી બળવા દરમિયાન, કર્નલના પદે પહોંચી ગયા. પછીથી તેઓ ક્યૂબાના પ્રમુખ…
વધુ વાંચો >બેન-ગુરિયન, ડૅવિડ
બેન-ગુરિયન, ડૅવિડ (જ. 1886, પ્લૉન્સ્ક, પોલૅન્ડ; અ. 1974) : ઇઝરાયલના રાજકીય ઇતિહાસમાં મોખરાનું સ્થાન ધરાવતા મુત્સદ્દી. 1948થી 1955નાં વર્ષો દરમિયાન તેમજ ફરી 1955થી 1963નાં વર્ષો દરમિયાન તેમણે ઇઝરાયલના વડાપ્રધાન તરીકે કામગીરી બજાવી હતી. મૂળ નામ ડૅવિડ ગ્રુએન હતું. યુવાનીમાં તેઓ ઝાયોનિસ્ટ સમાજવાદી આંદોલનથી આકર્ષાયા હતા. 1906માં તેઓ સ્વદેશ છોડી પરદેશમાં…
વધુ વાંચો >બેન-ત્સવી, ઇત્ઝાક
બેન-ત્સવી, ઇત્ઝાક (જ. 1884, પૉલ્નવા, યુક્રેન; અ. 1963) : ઇઝરાયલના રાજકારણી અને તેના પ્રમુખ. 1907માં તેઓ પૅલેસ્ટાઇનમાં જઈને વસ્યા. ત્યાં એક અગ્રણી ઝિનૉઇસ્ટ તરીકે આગળ આવ્યા. પછી તેઓ જૂઇશ લેબર પાર્ટીના સ્થાપક બન્યા. વિઝમૅનનું અવસાન થવાના પરિણામે તેઓ 1952માં ઇઝરાયલના પ્રમુખ ચૂંટાયા (1952થી 1963). તેઓ સન્માન્ય વિદ્વાન તથા પુરાતત્વજ્ઞ હતા.…
વધુ વાંચો >બેન બેલ્લા, અહમદ
બેન બેલ્લા, અહમદ (જ. 15 ડિસેમ્બર 1918, મૅઘ્નિયા–મર્નિયા) : અલ્જિરિયાના સ્વાતંત્ર્યસંગ્રામના અગ્રણી નેતા અને અલ્જિરિયા પ્રજાસત્તાકના પ્રથમ પ્રમુખ. એક નાના વેપારીને ત્યાં જન્મ. શરૂઆતનું શિક્ષણ ફ્રેંચ સ્કૂલમાં. આગળ અભ્યાસ માટે તેઓ બાજુના શહેર Tlemcenમાં ગયા અને ત્યાં તેમને પ્રથમ વખત રંગભેદનો કડવો અનુભવ થયો. પરિણામે તેમણે રાષ્ટ્રીય આંદોલનમાં ભળવાનું શરૂ…
વધુ વાંચો >બૅનરજી, મમતા
બૅનરજી, મમતા (જ. 5 જાન્યુઆરી 1955, કૉલકાતા) : જાણીતાં રાજકીય મહિલા નેતા અને તૃણમૂલ કૉંગ્રેસ પક્ષનાં મુખ્ય નેત્રી. તેમણે કૉલકાતામાં શાળાકીય અને કૉલેજ-શિક્ષણ મેળવ્યું અને ત્યારબાદ અમેરિકાની ઈસ્ટ જ્યૉર્જિયા યુનિવર્સિટી ખાતે અભ્યાસ કરી અનુસ્નાતક, ડૉક્ટરેટ અને કાયદાની પદવીઓ હાંસલ કરી. ભારતમાં અભ્યાસકાળ દરમિયાન છાત્ર પરિષદનાં સભ્ય બની 1969થી તેમણે રાજકારણમાં…
વધુ વાંચો >બૅનરજી, વ્યોમેશચન્દ્ર
બૅનરજી, વ્યોમેશચન્દ્ર (જ. 29 ડિસેમ્બર 1844, કૉલકાતા, બંગાળ; અ. 1906, ઇંગ્લૅન્ડ) : ભારતીય રાષ્ટ્રીય કૉંગ્રેસના પ્રથમ પ્રમુખ, બંગાળના વિખ્યાત બૅરિસ્ટર અને વિનીત (મવાળ) રાજકીય નેતા. વ્યોમેશચન્દ્રના પિતા ગિરીશચન્દ્ર વકીલ હતા. તેમની માતા સરસ્વતીદેવીએ વ્યોમેશચન્દ્રનું જીવન ઘડવામાં મહત્ત્વનું પ્રદાન કર્યું હતું. 1862માં એક વકીલની પેઢીમાં ક્લાર્ક તરીકે જોડાયા બાદ, શિષ્યવૃત્તિ મળવાથી…
વધુ વાંચો >બૅનરજી, સુરેન્દ્રનાથ
બૅનરજી, સુરેન્દ્રનાથ (જ. 10 નવેમ્બર 1848, કૉલકાતા; અ. 6 ઑગસ્ટ 1925, બરાકપુર) : સાંસ્થાનિક સ્વરાજ માટે આજીવન ઝૂઝનાર મવાળ દેશનેતા, પત્રકાર અને કેળવણીકાર. જન્મ કુલીન બ્રાહ્મણ પરિવારમાં. પિતા દુર્ગાચરણ ડૉક્ટર હતા અને ઉદારમતવાદી વિચારો ધરાવતા હતા. માધ્યમિક શિક્ષણ પૅરન્ટલ એકૅડેમિક ઇન્સ્ટિટ્યૂટશનમાં લઈ સુરેન્દ્રનાથ 1868માં કલકત્તા યુનિવર્સિટીમાંથી સ્નાતક થયા. એ જ…
વધુ વાંચો >