Geology

માઇક્રોગ્રૅનાઇટ : મધ્યમથી સૂક્ષ્મ દાણાદાર કણરચના ધરાવતો અંત:કૃત અગ્નિકૃત ખડકપ્રકાર. તે ગ્રૅનાઇટ, ઍડેમેલાઇટ અને ગ્રૅનોડાયૉરાઇટના ખનિજીય અને રાસાયણિક ગુણધર્મો ધરાવે છે તેમજ તે ખડકોને સમકક્ષ હોવાથી તેને જુદો પાડવાનું મુશ્કેલ બની રહે છે. રીબેકાઇટ અને એજિરિન માઇક્રોગ્રૅનાઇટ ઓછા સામાન્ય સોડાસમૃદ્ધ પ્રકારો છે, તેમને અનુક્રમે પૈસાનાઇટ અને ગ્રોરુડાઇટ કહે છે. અર્ધસ્ફટિકમય…

માકવારી બારું : ઑસ્ટ્રેલિયાની દક્ષિણે આવેલા ટાઝમાનિયાના પશ્ચિમ કિનારા પરનું બંદર. આ બારામાં હિન્દી મહાસાગરનો એક ફાંટો પ્રવેશે છે. આ બારું વાસ્તવમાં તો સ્તરભંગ-ખીણ હતી. આ ખીણ વાયવ્ય-અગ્નિમાં 32 કિમી. લંબાયેલી છે અને હિમીભવનના ઘસારાથી 8 કિમી. જેટલી પહોળી બની રહેલી છે. આ બારામાં ઈશાન તરફથી કિંગ અને અગ્નિ તરફથી…

માકસરની સામુદ્રધુની : મધ્ય પશ્ચિમ પૅસિફિક મહાસાગરમાં ઇન્ડોનેશિયાના વિસ્તારમાં આવેલો જળમાર્ગ. ભૌગોલિક સ્થાન : આ જળમાર્ગ 2° 00´ દ. અ. અને 117° 30´ પૂ. રે.ની આજુબાજુ વિસ્તરેલો છે. તે ઈશાન-નૈર્ઋત્ય દિશામાં 800 કિમી. લંબાઈમાં સેલિબિસ સમુદ્ર અને જાવા સમુદ્રને જોડે છે. તેની પહોળાઈ સ્થાનભેદે 128 કિમી.થી 368 કિમી. જેટલી છે.…

માટી-નિક્ષેપો (Clay-deposits) : મૃદખનિજ-બંધારણવાળા નિક્ષેપો. ભૂપૃષ્ઠ પર અસ્તિત્વ ધરાવતા સિલિકેટ-ખડકોનું ચોક્કસ પ્રકારની આબોહવાના સંજોગો હેઠળ વિઘટન થવાથી પરિવર્તન થાય છે અને અવશિષ્ટ નિક્ષેપો તૈયાર થાય છે. ક્યારેક કેટલાક નિક્ષેપો ઉષ્ણજળજન્ય પ્રક્રિયાથી પણ બને છે. આ નિક્ષેપોમાં રહેલાં ખનિજોનાં કણકદ 0.01 મિમી.થી 0.004 મિમી. કે તેથી પણ ઓછાં હોય છે. તે…