Geography
મોરોની (Moroni)
મોરોની (Moroni) : આફ્રિકા ખંડના પૂર્વ ભાગની મુખ્ય ભૂમિથી અગ્નિકોણમાં તથા માડાગાસ્કરથી વાયવ્યમાં આવેલા ટાપુદેશ – કૉમોરોસનું પાટનગર અને સૌથી મોટું શહેર. તે 11° 41´ દ. અ. અને 43° 16´ પૂ. રે.ની આજુબાજુ વિસ્તરેલો છે. મોરોની મોઝામ્બિકની ખાડીના ઉત્તર તરફના પ્રવેશદ્વાર પર આવેલું છે. તે બંદર પણ છે. ત્યાંથી વૅનિલા,…
વધુ વાંચો >મોલ્દોવા (મોલ્દેવિયા)
મોલ્દોવા (મોલ્દેવિયા) : દક્ષિણ મધ્ય યુરોપમાં 47° ઉ. અ. અને 29° પૂ. રે.ની આજુબાજુ આવેલો પ્રદેશ. ઈશાન રુમાનિયાનો પશ્ચિમ ભાગ મોલ્દેવિયા તરીકે ઓળખાય છે. બાકીનું મોલ્દેવિયા 1940થી 1991 સુધી સોવિયેત યુનિયનનો એક ભાગ હતો. તેનો વહીવટ સોવિયેત સંઘની સરકાર હેઠળ હતો, તે મોલ્દેવિયન સોવિયેત સોશિયાલિસ્ટ રિપબ્લિક કહેવાતો હતો. 1991માં સોવિયેત…
વધુ વાંચો >મોસમી પવનો
મોસમી પવનો : મોસમ પ્રમાણે વાતા પવનો – ઋતુ પ્રમાણે દિશા બદલતા પવનો. મોસમી શબ્દ અરબી ભાષાના ‘મૌસીમ’ શબ્દમાંથી ઊતરી આવેલો છે. ‘મૌસીમ’નો અર્થ મોસમ અથવા ઋતુ (season) થાય છે. પૃથ્વી પર ખંડો અને સમુદ્રો એકબીજાની પાસે આવેલા છે. ભૂમિ અને પાણી જુદા જુદા પ્રમાણમાં ગરમી ગ્રહણ કરે છે. આ…
વધુ વાંચો >મૉસ્કો (Moscow)
મૉસ્કો (Moscow) : રશિયાનું પાટનગર અને દુનિયાનાં મોટાં ગણાતાં શહેરો પૈકીનું એક. તે 55° 45´ ઉ. અ. અને 37° 35´ પૂ. રે. ની આજુબાજુનો આશરે 1,000 ચોકિમી. જેટલો વિસ્તાર આવરી લે છે. ભૂપૃષ્ઠ–જળપરિવાહ–આબોહવા : મૉસ્કોનો વિસ્તાર ડેવોનિયન અને કાર્બોનિફેરસ કાળના ખડકોથી બનેલું ભૂપૃષ્ઠ ધરાવે છે. અહીં આશરે 1,750 મીટરની ઊંડાઈએ…
વધુ વાંચો >મૉંગોલિયા
મૉંગોલિયા (Mon-go-li-a) : મધ્ય એશિયામાં આવેલો પ્રજાસત્તાક દેશ. તે 42°થી 53° ઉ. અ. અને 87° થી 120° પૂ. રે. વચ્ચેનો આશરે 15,65,000 ચોકિમી. જેટલો વિસ્તાર આવરી લે છે. તેની પૂર્વ-પશ્ચિમ લંબાઈ 2,392 કિમી. અને ઉત્તર-દક્ષિણ મહત્તમ પહોળાઈ 1,255 કિમી. છે. તેની ઉત્તરે રશિયાઈ સીમા તથા પૂર્વ, પશ્ચિમ અને દક્ષિણ તરફ…
વધુ વાંચો >મોંઘીર
મોંઘીર : જુઓ, મુંગેર
વધુ વાંચો >મૉં બ્લાં
મૉં બ્લાં (Mont Blanc) : આલ્પ્સ પર્વતમાળાનો ઊંચામાં ઊંચો પર્વત. યુરોપનાં પ્રસિદ્ધ શિખરો પૈકીનું એક. ભૌગોલિક સ્થાન : 45° 50´ ઉ. અ. અને 6° 53´ પૂ. રે. પર તે ફ્રાંસ, ઇટાલી અને સ્વિટ્ઝર્લૅન્ડની સરહદ પર આવેલો છે. અહીંના તેના ઊંચામાં ઊંચા સ્થાનને કારણે ઘણી વાર તેને પર્વતોના સમ્રાટ તરીકે પણ…
વધુ વાંચો >મ્યાનમાર
મ્યાનમાર : અગ્નિ એશિયામાં આવેલો ભારતનો પડોશી દેશ. અગાઉ તે બ્રહ્મદેશ (બર્મા) તરીકે ઓળખાતો હતો. ભૌગોલિક સ્થાન : તે આશરે 10° 00´થી 28° 30´ ઉ. અ. અને 92° 00´થી 101° 00´ પૂ. રે. વચ્ચેનો 6,76,553 ચોકિમી. જેટલો વિસ્તાર આવરી લે છે. તેનો આકાર પતંગને મળતો આવે છે. તેની ઉત્તર-દક્ષિણ લંબાઈ…
વધુ વાંચો >મ્યૂનિક
મ્યૂનિક (Munich or Munchen) : બર્લિન અને હૅમ્બર્ગ પછીના (ત્રીજા) ક્રમે આવતું જર્મનીનું મોટું શહેર અને ઔદ્યોગિક મથક. ભૌગોલિક સ્થાન : 48° 08´ ઉ. અ. અને 11° 34´ પૂ. રે.. તે જર્મનીના અગ્નિ ભાગમાં બવેરિયાના મેદાની વિસ્તારમાં ઈસર નદી પર આવેલું છે. બવેરિયાનું તે વડું વહીવટી મથક (પાટનગર) છે. તેનું…
વધુ વાંચો >યથાપૂર્વ જળપરિવાહ (anticedent drainage)
યથાપૂર્વ જળપરિવાહ (anticedent drainage) : ગિરિનિર્માણ-ભૂસંચલન થયા અગાઉ જે તે પ્રદેશમાં અસ્તિત્વ ધરાવતી નદીનો જળપરિવાહ ભૂમિ-ઉત્થાન થઈ ગયા પછી પણ લગભગ ત્યાં જ યથાવત્ જળવાઈ રહેવાની સ્થિતિ. ભૂસંચલન દરમિયાન અસરગ્રાહ્ય ભૂમિભાગોનું ક્રમશ: ઉત્થાન થતું જાય અને છેવટે ગિરિનિર્માણમાં પરિણમે એ પ્રસ્થાપિત થઈ ચૂકેલી ભૂસ્તરીય ઘટના ગણાય છે. આવા ભૂમિભાગોમાં વહેતી…
વધુ વાંચો >