રશિયન સાહિત્ય

તૂર્ગનેવ, ઇવાન સર્ગયેવિચ

તૂર્ગનેવ, ઇવાન સર્ગયેવિચ (જ. 9 સપ્ટેમ્બર 1818, ઑરલ પ્રાંત; અ. 3 સપ્ટેમ્બર 1883, બોગુવિલ) : રશિયન સાહિત્યકાર. સેન્ટ પિટર્સબર્ગ તથા બર્લિન યુનિવર્સિટી ખાતે અભ્યાસ કર્યો અને 1841માં રશિયાની મુલકી સેવામાં જોડાયા; પરંતુ 1843માં એ નોકરી છોડીને તેમણે લેખનકારકિર્દી અપનાવી. રશિયાના મહાન પ્રકીર્તિત સાહિત્યકારોમાં તેઓ અનન્ય સ્થાન ધરાવે છે. યુરોપનાં ફ્રાન્સ,…

વધુ વાંચો >

દૉસ્તોયેવ્સ્કી, ફ્યોદોર

દૉસ્તોયેવ્સ્કી, ફ્યોદોર (જ. 30 ઑક્ટોબર 1821; અ. 28 જાન્યુઆરી 1881) : રશિયન નવલકથાકાર. સાંપ્રત મનોવિજ્ઞાનનાં ઘણાં તારણોની પુરોગામી ભૂમિકા પૂરી પાડનાર, અસ્તિત્વવાદી સમસ્યાઓની આગોતરી સૃષ્ટિ રચી આપનાર અને આધુનિકતાવાદી ઝુંબેશના ઉદગમ-અણસાર દાખવનાર સમર્થ લેખક. મૉસ્કોમાં જાહેર મ્યુનિસિપલ હૉસ્પિટલના એક ડૉક્ટરનાં સાત સંતાનોમાંનું બીજું સંતાન. હૉસ્પિટલના કંપાઉંડમાં જ રહેઠાણ, આથી ગરીબાઈ,…

વધુ વાંચો >

નૉબોકૉવ, સીરિન-વ્લાદિમીર

નૉબોકૉવ, સીરિન-વ્લાદિમીર (જ. 22 એપ્રિલ 1899, સેન્ટ પીટર્સબર્ગ, રશિયા; અ. 2 જુલાઈ 1977, Montreux, સ્વિટ્ઝર્લૅન્ડ) : રશિયન નવલકથાકાર. ‘લૂઝીનું રક્ષણ’, ‘ભેટ’ જેવી તેમની પ્રાયોગિક નવલકથાઓ એની કલ્પનાશીલ રોમાંચકતાને લીધે વીસમી સદીના ત્રીજા દાયકામાં ખૂબ લોકપ્રિય બની હતી. એમની ખૂબ જાણીતી નવલકથા ‘ફાંસી માટે નિમંત્રણ’માં જર્મન લેખક ફ્રાન્ઝ કાફકા જેવું કાવ્યાત્મક…

વધુ વાંચો >

પાસ્તરનાક બૉરિસ લિયૉનિદોવિચ

પાસ્તરનાક, બૉરિસ લિયૉનિદોવિચ (જ. 10 ફેબ્રુઆરી 1890, મૉસ્કો; અ. 30 મે 1960, પેરેડેલ્કિન, મૉસ્કો નજીક) : જગપ્રસિદ્ધ રશિયન કવિ અને નવલકથાકાર. પિતા લિયૉનિદ પ્રાધ્યાપક અને ચિત્રકાર. માતા રોઝાલિયા કૉફમૅન પિયાનોવાદક. ઉછેર ભદ્ર યહૂદી કુટુંબમાં. પિતા લિયો ટૉલ્સ્ટૉયની નવલકથાઓ, રિલ્કાનાં કાવ્યો અને સંગીતકાર સર્ગી રૅચમૅનિનૉફની રચનાઓને આધારે અનેક પાત્રોનું ચિત્રાંકન કરતા.…

વધુ વાંચો >

પુશ્કિન ઍલેક્ઝાન્દર (Aleksandr – ઍલેક્સાન્દર)

પુશ્કિન, ઍલેક્ઝાન્દર (Aleksandr – ઍલેક્સાન્દર) સેર્ગીવિચ (જ. 20 મે 1799, મૉસ્કો; અ. 29 જાન્યુઆરી 1837) : રશિયન કવિ, નવલકથાકાર, નાટ્યકાર. રશિયાનો જ નહીં, વિશ્વસાહિત્યનો પણ મહત્વનો કવિ. અઢારમી સદીની પરાકાષ્ઠા અને ઓગણીસમી સદીનું આરંભબિન્દુ બની રશિયન સાહિત્યમાં અપૂર્વ ભૂમિકા ભજવનાર આ કવિ ઘસાઈ ગયેલા એક ઉમરાવ પરિવારમાં જન્મેલો. એનો ઉછેર…

વધુ વાંચો >

બૂનિયન, ઇવાન ઍલેક્સેજેવિક

બૂનિયન, ઇવાન ઍલેક્સેજેવિક (જ. 23 ઑક્ટોબર 1870, વરૉનિશ, રશિયા; અ. 8 નવેમ્બર 1953, પૅરિસ, ફ્રાન્સ) : જાણીતા રશિયન કવિ, નવલકથાકાર અને વીસમી સદીના એક શ્રેષ્ઠ લેખક. ગરીબ અને નાના દરજ્જાના ઉમરાવ કુટુંબમાં જન્મ. એલેટ્સમાં પ્રાથમિક શિક્ષણ. મૉસ્કો યુનિવર્સિટીમાં એક વર્ષ અભ્યાસ કર્યા પછી આર્થિક કારણોસર કારકુનની નોકરી સ્વીકારી, પત્રકારત્વનું કામ…

વધુ વાંચો >

બેલિન્સ્કી, વિસારિયૉન ગ્રિગોરિયેવિચ

બેલિન્સ્કી, વિસારિયૉન ગ્રિગોરિયેવિચ (જ. 11 જૂન 1811, વિયાપોરી, રશિયા; અ. 7 જૂન 1848, સેન્ટ પીટર્સબર્ગ) : રશિયન સાહિત્યના ખ્યાતનામ વિવેચક. તેઓ રશિયાના મૂલગામી બુદ્ધિમાનોના ‘પિતામહ’ તરીકે ઓળખાતા હતા. મૉસ્કો યુનિવર્સિટીમાં અભ્યાસ પૂરો કર્યા બાદ પત્રકાર તરીકે કારકિર્દીનો પ્રારંભ (1832). તેમના નોંધપાત્ર વિવેચનાત્મક લેખો 1834માં ‘મોલ્વા’ નામના અખબારમાં પ્રસિદ્ધ થયા હતા.…

વધુ વાંચો >

બેલી, આંદ્રે

બેલી, આંદ્રે (જ. 1880, મૉસ્કો; અ. 1934) : નામી રુસી નવલકથાકાર, કવિ અને વિવેચક. મૂળ નામ બૉરિસ નિકોલેવિચ બ્યુગેવ. તેઓ અગ્રણી પ્રતીકવાદી (symbolist) લેખક હતા. શરૂઆતમાં તેઓ ધર્મશાસ્ત્રના તત્વજ્ઞાની વ્લાદિમીર સૉલોવિવના સંપર્કમાં અને પછી તેમના પ્રભાવ હેઠળ આવ્યા. મૉસ્કો યુનિવર્સિટીમાં હતા ત્યારે તેમણે અવનતિ-વિષયક કાવ્યો લખ્યાં, જે ‘ધ નૉર્ધર્ન સિમ્ફની’(1902)માં…

વધુ વાંચો >

બ્રૉડસ્કી, જૉસેફ

બ્રૉડસ્કી, જૉસેફ (જ. 1946, સેંટ પિટર્સબર્ગ, રશિયા; અ. 1996) : રશિયાના નામી કવિ. સમાજવાદી વિચારસરણી ધરાવતા હોવાનો આરોપ મૂકી તેમના પર કામ ચલાવવામાં આવ્યું હતું અને તેમને દેશનિકાલ કરવામાં આવ્યા હતા. છેવટે તેઓ અમેરિકા ચાલ્યા ગયા. 1977માં તેમને અમેરિકાના નાગરિક-હકો પણ આપવામાં આવ્યા. તેમણે રશિયન તથા અંગ્રેજી – એ બંને…

વધુ વાંચો >

બ્લૉક, એલેકસાંદર એલેકસાંદ્રોવિચ

બ્લૉક, એલેકસાંદર એલેકસાંદ્રોવિચ (જ. 28 નવેમ્બર 1880, સેંટ પીટર્સબર્ગ, રશિયા; અ. 7 ઑગસ્ટ 1921, સેંટ પીટર્સબર્ગ) : રશિયન કવિ અને નાટ્યકાર. પ્રતીકવાદના પ્રમુખ પુરસ્કર્તા. યુરોપની આ ચળવળને રશિયન બીબામાં ઢાળનાર, ઉમરાવ કુટુંબના નબીરા. જોકે એમના અંતરાત્માના અવાજને અનુસરી આ ગ્રંથિમાંથી તેઓ વહેલા મુક્ત થઈ ગયા હતા. પિતા કાયદાશાસ્ત્રના પ્રાધ્યાપક અને…

વધુ વાંચો >