સંગીતકલા

શેરુબિની, (મારિયા) લુઈગી (કાર્લો ઝેનોબિયો સાલ્વાતોરે) (જ. 14 સપ્ટેમ્બર 1760, ફ્લોરેન્સ, ઇટાલી; અ. 15 માર્ચ 1842, પૅરિસ, ફ્રાંસ) : રંગદર્શી ફ્રેંચ સંગીતકાર અને સ્વરનિયોજક. ફ્રેંચ ઑપેરા અને ફ્રેંચ ખ્રિસ્તી ધાર્મિક સંગીતના સર્જક તરીકે તેની ખ્યાતિ છે. સંગીતકાર કુટુંબમાં જન્મેલા શેરુબિનીએ ઑપેરા-કંપોઝર (સ્વરનિયોજક) ગ્વીસેપિ સાર્તી હેઠળ સંગીતની તાલીમ લીધી. એની પ્રારંભિક…

શોઅન્બર્ગ, આર્નોલ્ડ (ફ્રાન્ઝ વૉલ્ટર) (જ. 13 સપ્ટેમ્બર 1874, વિયેના, ઑસ્ટ્રિયા; અ. 13 જુલાઈ 1951, લૉસ એન્જલસ, યુ.એસ.) : સપ્તકના બારેય સ્વરોમાં કોમળ કે તીવ્ર જેવા ભેદ પાડ્યા વિના તેમને સમાન ગણતી નવી સંગીતશૈલી ‘ઍટોનાલિટી’(ટ્વેલ્વ નૉટ મ્યુઝિક)ના સ્થાપક, સંગીતકાર અને સ્વરનિયોજક. વીસમી સદીના ક્રાંતિકારી સંગીતકાર તરીકે શોઅન્બર્ગે નામના મેળવી છે. વિયેનાના…

શોરી મિયાં (જ. ઝંગસિયાલ, પંજાબ; અ. 19મી સદી પૂર્વાર્ધ, લખનૌ) : હિન્દુસ્તાની શાસ્ત્રીય સંગીતમાં ઉપશાસ્ત્રીય શૈલીમાં ગવાતા ‘ટપ્પા’ પ્રકારના સર્જક કલાકાર. શોરી મિયાંને સંગીતનો ખૂબ જ શોખ હતો; પરંતુ તેમનો અવાજ ઘણો પાતળો હોવાને કારણે ખ્યાલ ગાયકી માટે અનુકૂળ ન હતો. તેથી પોતાના અવાજને યોગ્ય હોય તેવી ગાયનશૈલીનું સર્જન કરવાનો…

શૌકત હુસૈનખાં, ઉસ્તાદ (જ. ?) : હિંદુસ્તાની શાસ્ત્રીય સંગીતના જયપુરઅત્રૌલી ઘરાનાના જાણીતા ગાયક. બોલ-બાત, બોલ-તાન અને લયકારી આ ઘરાનાની લાક્ષણિકતા ગણાય છે, જે શૌકત હુસૈનખાં(નિયાઝી)ના ગાયનમાં સ્પષ્ટ રીતે દેખાઈ આવે છે. તેઓ આ જ ઘરાનાના વિખ્યાત ગાયક ઉસ્તાદ શરાફત હુસૈનખાં સાહેબના પુત્ર છે, તેથી તેમને શાસ્ત્રીય સંગીતની ગાયકીના સંસ્કાર ગળથૂથીમાં…

શ્રામ, વિલ્બર લગ (જ. 5 ઑગસ્ટ 1907, મારિયેટા, ઓહાયો, અમેરિકા; અ. ?) : જૂથપ્રત્યાયન અને પ્રત્યાયનકળાના પિતા તેમજ ઊંચી પ્રતિભા ધરાવતા સંશોધક. તેમનાં માતાપિતા સંગીતક્ષેત્રે ઊંચી કારકિર્દી ધરાવતાં હતાં. સંગીતની આ પરંપરાને અનુલક્ષીને તેઓ જીવનનાં પાછલાં વર્ષોમાં વાંસળીવાદક બન્યા અને ‘બોસ્ટન સિવિલ સિમ્ફની’ના સભ્ય રહ્યા. 1907માં પ્રત્યાયનક્ષેત્રે અમેરિકા બાહ્યજગત સાથે…