ભૂગોળ
હૅમ્બર્ગ
હૅમ્બર્ગ : જર્મનીનું બીજા ક્રમે આવતું મોટું શહેર. ભૌગોલિક સ્થાન : 53° 33´ ઉ. અ. અને 9° 59´ પૂ. રે.. તે જર્મનીના હૅમ્બર્ગ વહીવટી વિભાગનું પાટનગર પણ છે. તેનો વિસ્તાર 760 ચોકિમી. જેટલો છે. આ રીતે તે શહેર હોવા ઉપરાંત આજુબાજુના ઉત્તર જર્મનીના પ્રદેશને આવરી લેતું રાજ્ય પણ છે. વળી…
વધુ વાંચો >હૅલફૉર્ડ જ્હૉન મૅકિન્ડર
હૅલફૉર્ડ, જ્હૉન મૅકિન્ડર (જ. 15 ફેબ્રુઆરી 1861, લૅન્કેશાયર; અ. 6 માર્ચ 1947) : બ્રિટનના ખૂબ જાણીતા ભૂગોળવિદ. 1887માં ઑક્સફર્ડ યુનિવર્સિટીમાં 26 વર્ષની નાની વયે તેઓ રીડર તરીકે નિયુક્ત થયેલા. 1895માં બ્રિટિશ ઍસોસિયેશનમાં સર્વપ્રથમ વાર સંશોધનલેખ રજૂ કર્યો હતો. જ્હૉન મૅકિન્ડર હૅલફૉર્ડ તેઓ રેટ્ઝેલના નૃવંશ-ભૂગોળ વિશેના વિચારોથી પ્રભાવિત થયા હતા. 1899માં…
વધુ વાંચો >હેલસિન્કી
હેલસિન્કી : ફિનલૅન્ડનું પાટનગર અને મોટામાં મોટું શહેર. સ્વીડિશ નામ હેલસિંગફોર્સ. તે ફિનલૅન્ડના દક્ષિણ કાંઠે ફિનલૅન્ડના અખાત પર આવેલું છે. ભૌગોલિક સ્થાન : 60° 10´ ઉ. અ. અને 24° 58´ પૂ. રે.. તે દેશનાં મુખ્ય બંદરો પૈકીનું એક છે તેમજ વેપાર-વાણિજ્યનું અને સાંસ્કૃતિક મથક પણ છે. આ શહેરની આજુબાજુનો અખાત…
વધુ વાંચો >હૅલિફૅક્સ (Halifax) (ઇંગ્લૅન્ડ)
હૅલિફૅક્સ (Halifax) (ઇંગ્લૅન્ડ) : ઇંગ્લૅન્ડના યૉર્કશાયર પરગણાના પશ્ચિમ ભાગમાં આવેલું શહેર. ભૌગોલિક સ્થાન : 53° 44´ ઉ. અ. અને 1° 52´ પૂ. રે.. તે કૅલ્ડર નદીના કાંઠા પર વસેલું છે. લીડ્ઝથી નૈર્ઋત્યમાં અને બ્રેડફૉર્ડથી દક્ષિણમાં આવેલું આ સ્થળ ઊની કાપડના શહેર તરીકે જાણીતું છે. અહીં કાપડનો વેપાર પંદરમી સદીથી ચાલ્યો…
વધુ વાંચો >હેલુંગજિયાંગ (Heilungkiang)
હેલુંગજિયાંગ (Heilungkiang) : ચીનના ઈશાન ભાગમાં આવેલું સરહદી રાજ્ય. તે હેલાંગજિયાંગ નામથી પણ ઓળખાય છે. ભૌગોલિક સ્થાન : તે 48° 00´ ઉ. અ. અને 128° 00´ પૂ. રે.ની આજુબાજુનો લગભગ 4,63,600 ચોકિમી. જેટલો વિસ્તાર આવરી લે છે. તેની ઉત્તર અને પૂર્વ તરફ હેલુંગ અને વુ-શુ-લી (wu-su-li) નદીથી અલગ પડતી રશિયાની…
વધુ વાંચો >હેલ્ગોલૅન્ડ (Helgoland)
હેલ્ગોલૅન્ડ (Helgoland) : ઉત્તર સમુદ્રમાં આવેલો ટાપુ. ભૌગોલિક સ્થાન : 54° 12´ ઉ. અ. અને 7° 53´ પૂ. રે.. માત્ર 2 ચોકિમી.નો વિસ્તાર ધરાવતો આ ટાપુ જર્મનીને હસ્તક છે. તેની વસ્તી 2,200 જેટલી છે. ગ્રેટબ્રિટને આફ્રિકાનું ઝાંઝીબાર લઈને 1890માં તેના બદલામાં જર્મનીને આ ટાપુ સોંપેલો. પ્રથમ વિશ્વયુદ્ધ પહેલાં, તે ઉનાળુ…
વધુ વાંચો >હૈતી
હૈતી : વેસ્ટ ઇન્ડિઝમાં આવેલો દેશ. ભૌગોલિક સ્થાન : તે 18° 00´થી 20° 00´ ઉ. અ. અને 71° 30´થી 74° 30´ પ. રે.ની વચ્ચેનો 27,750 ચોકિમી. જેટલો વિસ્તાર આવરી લે છે. તેની પૂર્વ-પશ્ચિમ લંબાઈ 290 કિમી. અને ઉત્તર-દક્ષિણ પહોળાઈ 217 કિમી. છે. દૂરતટીય ટાપુઓની કિનારારેખા સહિત હૈતીના દરિયાકાંઠાની કુલ લંબાઈ…
વધુ વાંચો >હૈદરાબાદ (ભારત)
હૈદરાબાદ (ભારત) : આંધ્રપ્રદેશનું પાટનગર, ભારતનાં મોટાં શહેરો પૈકીનું છઠ્ઠા ક્રમે આવતું શહેર તથા મહત્વનું વેપારી કેન્દ્ર. ભૌગોલિક સ્થાન : 17° 25´ ઉ. અ. અને 78° 30´ પૂ. રે.. વિસ્તાર : 562 ચોકિમી.. તે મુંબઈથી અગ્નિકોણમાં આશરે 600 કિમી.ને અંતરે તથા ચેન્નાઈથી વાયવ્યમાં આશરે 500 કિમી.ને અંતરે આવેલું છે. હૈદરાબાદનું…
વધુ વાંચો >હૈદરાબાદ (પાકિસ્તાન)
હૈદરાબાદ (પાકિસ્તાન) : પાકિસ્તાનના સિંધ પ્રાતમાં, સિંધુ નદીને કાંઠે આવેલું શહેર. ભૌગોલિક સ્થાન : 25° 22´ ઉ. અ. અને 68° 22´ પૂ. રે.. તે સડકમાર્ગો તેમજ રેલમાર્ગોનું જંક્શન હોઈ, આજુબાજુના પ્રદેશો માટે મહત્વનું વેપારી મથક બની રહેલું છે. અહીંથી એક તરફ પેશાવર સુધી અને બીજી તરફ કરાંચી સુધી રેલમાર્ગ જાય…
વધુ વાંચો >હૈનાન (Hainan)
હૈનાન (Hainan) : દક્ષિણ ચીની સમુદ્રમાં આવેલો ચીનનો બીજા ક્રમે આવતો મોટો ટાપુ. ભૌગોલિક સ્થાન : તે આશરે 18°થી 20´ ઉ. અ. અને 108°થી 111´ પૂ. રે. વચ્ચેનો લગભગ 34,000 ચોકિમી. જેટલો વિસ્તાર આવરી લે છે. 2000 મુજબ, તેની વસ્તી 78,70,000 જેટલી છે. હાઇકોઉ તેનું પાટનગર છે. ઉત્તર તરફ તે…
વધુ વાંચો >