બાળકૃષ્ણ માધવરાવ મૂળે
ઍન્ટની, માર્ક
ઍન્ટની, માર્ક (જ. ઈ. પૂ. 82/81; અ. ઈ. પૂ. 30) : જુલિયસ સીઝરના બલાઢ્ય સેનાપતિ અને ખ્યાતનામ રોમન પ્રશાસક. તે પ્રખર વક્તા, પ્રભાવશાળી લોકનાયક, ઑક્ટેવિયન સાથેનો ત્રિ-જન શાસક (triumvir) તથા ઇજિપ્તની રાણી ક્લિયોપેટ્રાના પ્રેમી તરીકે પણ ખ્યાતિ પામેલા. યુવાવસ્થામાં સ્વૈરજીવન જીવ્યા પછી જ્યૂડા (પૅલેસ્ટાઇન) તથા ઇજિપ્તમાં અશ્વદળના સેનાપતિ (ઈ. પૂ.…
વધુ વાંચો >ઍન્ટવર્પ
ઍન્ટવર્પ : બેલ્જિયમના ઍન્ટવર્પ પ્રાંતનું પાટનગર, ઉદ્યોગ તથા વ્યાપારનું કેન્દ્ર અને પ્રમુખ બંદર. તે 51o 13′ ઉ. અ. અને 4o 25′ પૂ.રે.ની આજુબાજુનો 2,867 ચોકિમી. જેટલો વિસ્તાર આવરી લે છે. તે બ્રસેલ્સની ઉત્તરે 41 કિમી. અંતરે શેલ (scheldt) નદીના તટ પર વસેલું છે. પ્રાન્તની વસ્તી 16,43,972 (2000), નગરની વસ્તી 4,46,525…
વધુ વાંચો >ઍન્ટાર્ક્ટિકા
ઍન્ટાર્ક્ટિકા : ઍન્ટાર્ક્ટિકા કે ઍન્ટાર્ક્ટિક નામથી ઓળખાતો દક્ષિણ ધ્રુવની આસપાસનો હિમાચ્છાદિત ખંડ. તે સમુદ્રથી ઘેરાયેલો અને 3.2 કિમી. જેટલી સરેરાશ જાડાઈ ધરાવતા હિમઆવરણ(icecap)થી ઢંકાયેલો છે. વિશ્વનો 90 ટકા જેટલો બરફ આ ખંડ પર છે, પરિણામે વિશ્વમાં સૌથી વધારે ઠંડી અહીં હોય છે. ડિસેમ્બરથી માર્ચ દરમિયાનનો ગાળો બાદ કરીએ તો ત્યાંનું…
વધુ વાંચો >ઍન્ટિગુઆ અને બારબુડા
ઍન્ટિગુઆ અને બારબુડા : કૅરિબિયન સાગરની પૂર્વે, પોર્ટોરિકોના અગ્નિખૂણે, લીવર્ડ ટાપુઓના દક્ષિણ છેડે આવેલો ત્રણ ટાપુઓનો દેશ. તે લઘુ ઍન્ટિલીઝમાં આવેલો છે. 1463માં ક્રિસ્ટોફર કોલંબસે ઍન્ટિગુઆ ટાપુની શોધ કરી હતી. બારબુડા તથા રેડોન્ડા તેના અન્ય બે ટાપુઓ છે. ઍૅન્ટિગુઆની ઈશાને ઍટલૅંટિક મહાસાગર છે. વાયવ્ય દિશામાં ઍન્ગ્રિલા, પશ્ચિમમાં સેન્ટ ક્રિસ્ટોફર નેવિસ…
વધુ વાંચો >એન્ડૉર્સમેન્ટ (શેરો)
એન્ડૉર્સમેન્ટ (શેરો) : હૂંડી અથવા ચેકના માલિકીહકો તેના અંતિમ ધારક અથવા તેમાં દર્શાવેલી નામજોગ વ્યક્તિને મળે તે હેતુથી પરક્રામ્ય દસ્તાવેજ પર ઠરેલો શેરો. ભારતમાં આ પ્રકારનો શેરો પરક્રામ્ય દસ્તાવેજ અધિનિયમ 1881ની જોગવાઈને અધીન હોય છે અને આવો શેરો દસ્તાવેજના પાછળના ભાગ પર અથવા તેની સાથે જોડેલા કાગળ પર કરવામાં આવે…
વધુ વાંચો >ઍન્ડ્રુઝ, ચાર્લ્સ ફ્રિયર
ઍન્ડ્રુઝ, ચાર્લ્સ ફ્રિયર (જ. 12 ફેબ્રુઆરી 1871, ન્યૂકેસલ-ઑનેટાઇન, ઇંગ્લૅન્ડ; અ. 5 એપ્રિલ 1940, કોલકાતા) : દીનબંધુ ઍન્ડ્રૂઝ તરીકે જાણીતા, ખ્રિસ્તી ધર્મના સાચા ઉપાસક તથા ગાંધીજીના નિકટના સાથી. તેમના પિતા ધર્મોપદેશક હતા. તેમનું શાળાકીય શિક્ષણ બર્મિંગહામમાં તથા ઉચ્ચ શિક્ષણ કેમ્બ્રિજમાં. તેમણે ત્રણ પ્રશિષ્ટ વિષયો (classical tripos) સાથે પ્રથમ વર્ગમાં પદવી મેળવી…
વધુ વાંચો >ઍન્શંટ મૉન્યુમેન્ટ્સ્ પ્રિઝર્વેશન ઍક્ટ, 1904
ઍન્શંટ મૉન્યુમેન્ટ્સ્ પ્રિઝર્વેશન ઍક્ટ, 1904 : ભારતનાં પ્રાચીન સ્મારકો તથા તેના અવશેષોને જાળવવાનો અને ઐતિહાસિક મહત્વ ધરાવતાં સ્થળોના અનધિકૃત ઉત્ખનનને અટકાવવાનો કાયદો. 1898માં આ અંગે ભારત સરકારનું ધ્યાન દોરવામાં આવ્યું હતું. સરકાર તે સંબંધમાં પોતાની જવાબદારી તથા ફરજ અદા કરી શકે તે માટે જરૂરી કાયદો ઘડવાની અનિવાર્યતાની સરકારને પ્રતીતિ થતાં…
વધુ વાંચો >એપિયા
એપિયા : દક્ષિણ પૅસિફિક વિસ્તારમાં આવેલા પશ્ચિમ સામોઆ દેશનું પાટનગર, બંદર તથા એકમાત્ર શહેર. માઉન્ટ વાઇઆ(Vaea)ની નજીક ઉપોલુ ટાપુના ઉત્તર કિનારા પર આવેલું આ નગર દેશનું આર્થિક, સામાજિક તથા રાજકીય મથક છે. 1959થી તે દેશનું પાટનગર છે. સામોઆ રાજ્યના મુખ્ય મથક તરીકે ઓગણીસમી સદીની શરૂઆતના ગાળામાં ત્યાં વસવાટ શરૂ થયો…
વધુ વાંચો >એપેલિઝ
એપેલિઝ (ઈ. પૂ. ચોથી સદી) : મહાન ગ્રીક ચિત્રકાર. કૉલોફૉન (આયોનિયા) ખાતે જન્મ. કૉરિંથ નજીકના સિસિયોન ખાતે શિક્ષણ લીધું. ગ્રીક ચિત્રકાર પૅમ્ફિલસની દેખરેખ હેઠળ ચિત્રકાર તરીકે કામ કર્યું. માત્ર ચાર રંગદ્રવ્યો(સફેદ, પીળો, લાલ તથા કાળો)નો ઉપયોગ કરીને સૌંદર્યસભર ચિત્રકામ કરનાર કલાકાર તરીકે તેમની ખ્યાતિ હતી. મેસિડોનિયાના રાજા ફિલિપ બીજાના રાજદરબારમાં…
વધુ વાંચો >એપેલેટ ટ્રિબ્યૂનલ
એપેલેટ ટ્રિબ્યૂનલ : વહીવટી અધિકારીઓ અથવા નીચલા સ્તરના ન્યાયિક કે અર્ધન્યાયિક સત્તામંડળ દ્વારા આપેલા ચુકાદા સામે ભારતમાં ન્યાયિક દાદ આપતું ઉચ્ચ કક્ષાનું સત્તામંડળ. એપેલેટ ટ્રિબ્યૂનલ (આયકર) : આયકર આયુક્ત(અપીલ)ના ચુકાદા અને હુકમ સામે દાદ આપતું સત્તામંડળ. કર-નિર્ધારણ અધિકારી (Assessing Officer) આયકર અધિનિયમની વિવિધ કલમો હેઠળ જે હુકમો કરે તેનાથી કરદાતા(assessee)ને…
વધુ વાંચો >