પ્રાણીશાસ્ત્ર

સ્નાયુતંત્ર (પ્રાણીશાસ્ત્ર) : પ્રાણીશરીરમાં વિવિધ સ્નાયુ-ઘટકો વચ્ચે સંકોચન-વિકોચન અને હલનચલન કરાવતું આયોજિત તંત્ર. સંકોચનશીલતા એ સ્નાયુતંતુકોષની એક વિશિષ્ટ ખાસિયત છે. સ્નાયુઓના એકમો તરીકે સ્નાયુતંતુઓ આવેલા હોય છે. તે આકુંચન ગતિવિધિ વડે એકદિશાકીય (unidirectional) સંકોચન (shortening) માટે અનુકૂલન પામેલા હોય છે. આ વિશિષ્ટ ગુણધર્મને કારણે સ્નાયુતંતુઓ લાંબા-ટૂંકા થઈ શકે છે અને…

સ્પર્શ : પદાર્થને અડકતાં કે તેના ભૌતિક સંસર્ગમાં આવતાં અનુભવાતી સંવેદના. સ્પર્શ-સંવેદના દ્વારા પદાર્થનો આકાર કે તેની કઠણતાનો અનુભવ થાય છે. તેના દ્વારા ઉષ્મા, શીતલતા, પીડા કે દબાણની પરખ પણ થાય છે. સ્પર્શને લગતાં સંવેદનાગ્રાહી કેન્દ્રો ત્વચા કે મુખમાં તથા ગર્ભાશય અને ગુદાની શ્લેષ્મકલામાં આવેલાં છે. આ ઉપરાંત તે સ્નાયુઓ,…