ચિત્રકલા

કૅર, એમિલી (જ. 13 ડિસેમ્બર 1871, વિક્ટોરિયા, કૅનેડા; અ. 2 માર્ચ 1945, વિક્ટોરિયા, કૅનેડા) : આધુનિક કૅનેડિયન મહિલા ચિત્રકાર. સાન ફ્રાન્સિસ્કો ખાતેની કૅલિફોર્નિયા સ્કૂલ ઑવ્ ડિઝાઇનમાં તેમણે 1891થી 1894 સુધી ચિત્રકલાનો અભ્યાસ કર્યો. ત્યારબાદ 1899 સુધી તેમણે વેસ્ટમિન્સ્ટર સ્કૂલ ઑવ્ આર્ટમાં કલાનો વધુ અભ્યાસ કર્યો. 1904માં બ્રિટિશ કોલમ્બિયા જઈ રેડ…

કૅરિકેચર : જુઓ કટાક્ષચિત્ર.

કૅરિન્ગ્ટન, લિયૉનૉરા (જ. 6 એપ્રિલ 1917, ક્લૅટન ગ્રીન, લૅન્કેશાયર, બ્રિટન; અ. 25 મે 2011, મેક્સિકો સીટી, મેક્સિકો) : પરાવાસ્તવાદી શૈલીમાં સર્જન કરનાર આધુનિક બ્રિટિશ મહિલા-ચિત્રકાર. કલાક્ષેત્રે સ્વશિક્ષિત કૅરિન્ગ્ટનને રેનેસાંસ-ચિત્રકાર હિરોનિમસ બૉશ તથા યુરોપની મધ્યયુગીન સંસ્કૃતિની કીમિયાગીરી અને મેલી વિદ્યામાં ઊંડો રસ હતો; જેનો પ્રભાવ રહસ્યમય અને બિહામણું વાતાવરણ ધરાવતાં તેમનાં…

કૅરો ફ્રાન્ચેસ્કો (જ. 26 સપ્ટેમ્બર 1607, મિલાન, ઇટાલી; અ. 27 જુલાઈ 1665, મિલાન, ઇટાલી) : ઇટાલિયન બરોક ચિત્રકાર. એમનાં ચિત્રોમાંથી તીવ્ર લાગણીઓનાં ઘેરાં સ્પંદન ઊઠતાં હોવાને કારણે તે ખાસ્સી લોકપ્રિયતા પામ્યા હતા. ચિત્રકાર મોરાત્ઝો પાસે તેમણે ચિત્રકલાની તાલીમ લીધી હતી. તુરિન ખાતેના ડ્યૂક ઑવ્ સેવોય વિક્ટર આમાદિયસ પહેલાના દરબારી ચિત્રકાર…

કેલિગ્રામ (calligram) : ચિત્રકલાક્ષેત્રે સુલેખનકલા સાથે નિસ્બત ધરાવતી સંજ્ઞા. તેનો ઉપયોગ અપોલિનેર ગિયોમે ફ્રેન્ચ કવિતામાં વિશેષ રીતે કરેલો છે. અપોલિનેર પોતાનાં આકૃતિકાવ્યોને માટે આ સંજ્ઞા પ્રયોજી પોતાના સંગ્રહને ‘કેલિગ્રામ્ઝ’ (1918) તરીકે ઓળખાવે છે. ઘનવાદી (cubist) અને ભવિષ્યવાદી (futurist) ચિત્રકારવર્તુળોમાં અપોલિનેર અગ્રણી હતો. એની માન્યતા હતી કે આધુનિક કવિઓએ કાવ્યતરંગના નવા…

કેલી, એલ્સ્વર્થ (Kelly, Ellsworth) (જ. 31 મે 1923, ન્યૂબર્ગ, ન્યૂયૉર્ક; અ. 27 ડિસેમ્બર 2015 સ્પેન્સરટાઉન, ન્યૂયૉર્ક) : અમૂર્ત અલ્પતમવાદી (Abstract minimalist) ચિત્રકાર. કૅન્વાસ પર માત્ર એકાદ-બે ભૌમિતિક આકારોને એ એવી રીતે આલેખે છે કે સમગ્ર કૅન્વાસ ભરાઈ જાય. રંગોની છટાઓ અને છાયાઓ તેમનાં ચિત્રોમાં જોવા મળતી નથી. ઍલ્યુમિનિયમની સપાટ શીટને…

કેલેકા, રણબીર (જ. 1953, પતિયાલા, પંજાબ, ભારત) : આધુનિક ચિત્રકાર. શાલેય અભ્યાસ પછી ચંડીગઢ ખાતેની ગવર્નમેન્ટ કૉલેજ ઑવ્ આર્ટમાં કલાનો અભ્યાસ કરી 1975માં ડિપ્લોમા મેળવ્યો. ત્યાર બાદ થોડા સમય માટે પતિયાલાની ગવર્નમેન્ટ કૉલેજ ફૉર વિમેનમાં બે વરસ સુધી કલા-અધ્યાપન કર્યું. તેમનું પ્રથમ પ્રદર્શન દિલ્હી ખાતે 1974માં થયું, જેથી તુરત જ…

કેસીન ચિત્રકળા : દૂધમાંથી છૂટા પાડેલા કેસીનના ઉપયોગવાળી ચિત્રકળા. કેસીન દૂધમાંથી મળતું ફૉસ્ફોપ્રોટીન છે, જે દૂધને ઍસિડ સાથે ગરમ કરવાથી મળે છે. દૂધમાં લૅક્ટિક ઍસિડ ઉમેરતાં પણ તે છૂટું પડે છે. દહીંમાંથી કેસીન મેળવીને પરંપરાગત આસંજક (adhesive) તથા બંધક (binder) તરીકે તે છેલ્લી આઠ સદી ઉપરાંતથી વપરાય છે. પરિષ્કૃત પાઉડર…