ચલચિત્ર

બંધન : વીતેલા સમયનું નોંધપાત્ર હિંદી ચલચિત્ર. નિર્માણવર્ષ : 1940. શ્વેત અને શ્યામ. 154 મિનિટ. નિર્માણસંસ્થા : બૉમ્બે ટૉકિઝ; નિર્માતા : શશધર મુખરજી; દિગ્દર્શક : એન. આર. આચાર્ય; પટકથા : જ્ઞાન મુખરજી, અમિય ચક્રવર્તી; સંવાદ : જે. એસ. કશ્યપ; ગીતકાર : પ્રદીપ; સંગીત : સરસ્વતીદેવી, રામચંદ્ર પાલ; છબીકલા : આર.…

બાઝી (1951) : હિન્દી ચલચિત્ર. શ્વેત અને શ્યામ. નિર્માણ-સંસ્થા : નવકેતન; દિગ્દર્શન : ગુરુદત્ત; કથા-પટકથા-સંવાદ : ગુરુદત્ત અને બલરાજ સાહની; ગીત : સાહિર લુધિયાનવી; સંગીત : સચિનદેવ બર્મન; છબિકલા : વી. કે. મૂર્તિ; મુખ્ય કલાકારો : દેવ આનંદ, ગીતાબાલી, કલ્પના કાર્તિક, રૂપા વર્મા, કે. એન. સિંઘ, કૃષ્ણ ધવન, શ્રીનાથ, હબીબ.…

બાઝેં, આન્દ્રે (જ. 8 એપ્રિલ 1918, એન્જર્સ, ફ્રાન્સ; અ. 1958) : ચલચિત્ર-સમીક્ષક અને વિચારક. ચલચિત્રોમાં વાસ્તવવાદી શૈલીના પ્રણેતા ગણાતા આન્દ્રે બાઝેંએ 40 વર્ષની જિંદગીમાં ખૂબ ઓછાં વર્ષ કામ કર્યું. પણ તેમનું કામ ખૂબ પ્રભાવશાળી રહ્યું. 1945થી 1950ના ગાળામાં તેઓ ચલચિત્રજગત પર છવાયેલા રહ્યા. ઇટાલિયન નવવાસ્તવવાદના રંગે રંગાયેલા બાઝેં મૂળ તો…

બાબુલ : પારલૌકિક પ્રેમની કથા કહેતું લોકપ્રિય હિંદી ચલચિત્ર. નિર્માણવર્ષ : 1950, સમય : 142 મિનિટ, શ્વેત અને શ્યામ; નિર્માણસંસ્થા : સની આર્ટ પ્રોડક્શન; નિર્માતા-દિગ્દર્શક : એસ. યુ. સની; પટકથા : અઝ્મ બાઝિદપુરી; ગીત : શકીલ બદાયૂની; સંગીત : નૌશાદ; છબીકલા : ફલી મિસ્ત્રી; કલાકારો : નરગિસ, દિલીપકુમાર, મુનાવર સુલતાના,…

બાલાચંદર કૈલાસમ્ (જ. 9 જુલાઈ 1930, નાન્નીલમ, તંજાવુર, તામિલનાડુ; અ. 23 ડિસેમ્બર 2014, ચેન્નઇ) : તમિળ, તેલુગુ, કન્નડ અને હિન્દી ફિલ્મોના નિર્માતા-દિગ્દર્શક. 1951માં વિજ્ઞાનમાં સ્નાતક થયા બાદ એકાઉન્ટન્ટ જનરલની ઑફિસમાં 1964 સુધી નોકરી કરી. નાટ્યલેખક અને રંગમંચના દિગ્દર્શક તરીકે કારકિર્દીનો આરંભ કર્યો. તેમના પ્રખ્યાત નાટક ‘સર્વર સુંદરમ્’ ઉપરથી 1964માં ફિલ્મ…

બિશ્વાસ, છબિ (જ. 1900; અ. 1962) : બંગાળના ફિલ્મ-અભિનેતા. સત્યજિત રાયની બે ફિલ્મો ‘જલસાઘર’ અને ‘કાંચનજંઘા’એ તેમને આંતરરરાષ્ટ્રીય નામના અપાવી. ફિલ્મોમાં કામ કરતાં પહેલાં તેમણે તખ્તાથી કારકિર્દીનો આરંભ કર્યો હતો. તખ્તા ઉપર ‘દેવદાસ’, ‘કાશીનાથ’ અને ‘સિરાજ-ઉદ્-દૌલા’ની ભૂમિકાઓ સફળતાથી નિભાવેલી. ત્યારબાદ તેમણે સફળતાપૂર્વક ચરિત્ર-ભૂમિકાઓ ભજવી. સત્યજિત રાયની ‘દેવી’ ફિલ્મમાં તેમણે ભજવેલી…

બીલીમોરિયા બંધુ [દીનશા (જ. 1906; અ. 13 ફેબ્રુઆરી 1972) અને એડી (જ. 1900; અ. 16 ફેબ્રુઆરી 1981)] : મૂક ચિત્રોના જમાનામાં ખૂબ લોકપ્રિય થયેલા આ બંને ભાઈઓ બીલીમોરાના વતની હતા અને ભદ્ર પારસી પરિવારનાં સંતાન હતા. મૂક ચિત્રોના સમયમાં જ્યારે અભિનેતાનો આકર્ષક ચહેરો અને શરીરસૌષ્ઠવ જ મહત્વનાં ગણાતાં ત્યારે બંનેને…