આયુર્વિજ્ઞાન
સ્તનશોથ (mastitis)
સ્તનશોથ (mastitis) : સ્તનમાં ચેપ લાગવાથી તેમાં પીડાકારક સોજા(શોથ, inflammation)નો વિકાર થવો તે. તેને મુખ્યત્વે બે વિભાગમાં વહેંચવામાં આવે છે : દુગ્ધધારણ (lactation) સંબંધિત અને અન્ય. દુગ્ધધારણ સંબંધિત સ્તનની પૂયગડ (ગૂમડું, abscess) : તે સ્તન્યપાન (breast feeding) વખતે સ્ટેફાયલોકોકસ ઑરિયસ નામના જીવાણુથી થાય છે. સામાન્ય રીતે તે સ્તનના પરિઘ પર…
વધુ વાંચો >સ્થાનીય ચિકિત્સા (local or topical therapy)
સ્થાનીય ચિકિત્સા (local or topical therapy) : વિષમતા કે વિકારના સ્થળે અપાતી સારવાર. સામાન્ય રીતે ચામડી, આંખ, શ્લેષ્મકલા (mucosa), નાક, કાન વગેરેની સારવારમાં તેનો ઉપયોગ થાય છે. તે મુખ્યત્વે 2 પ્રકારની છે : ભૌતિક (physical) અને રાસાયણિક. શેક કરવો, બરફ વડે ઠંડક આપવી, મર્દન (massage) કે કસરત કરવી/કરાવવી વગેરે. વ્યાયામાદિ…
વધુ વાંચો >સ્થાનીય ચિકિત્સા પ્રતિફૂગ (antifungal local therapy)
સ્થાનીય ચિકિત્સા, પ્રતિફૂગ (antifungal local therapy) : ચામડી અને શ્લેષ્મકલા પર ફૂગના ચેપની સ્થાનિક કાર્ય કરતાં ઔષધો વડે સારવાર કરવી તે. સપાટી પર સારવાર કરતાં ઔષધો વડે સ્થાનીય ચિકિત્સા થાય છે. તેઓ ક્યારેક ફૂગના ચેપને મટાડે છે અથવા ક્યારેક મોં કે ઇન્જેક્શન દ્વારા અપાતાં ઔષધોની અસર વધારવામાં ઉપયોગી રહે છે.…
વધુ વાંચો >સ્થિરાંત્રનિરીક્ષા (colonoscopy)
સ્થિરાંત્રનિરીક્ષા (colonoscopy) : મોટા આંતરડામાં નળી નાંખીને તેના પોલાણનું નિદાનલક્ષી નિરીક્ષણ તથા કેટલીક સારવાર કરવી તે. તે આમ એક પ્રકારની અંત:દર્શકીય (endoscopic) તપાસ છે. તેમાં વપરાતા મુખ્ય સાધનને સ્થિરાંત્રદર્શક (colonoscope) કહે છે. તેમાં સાધનો અને પ્રકાશવાહીતંતુઓ (optical fibres), લવચીક (flexible) નળીઓ, પ્રકાશનું સ્રોતમૂળ, તંતુપ્રકાશવાહી (fibreoptic) કૅમેરા કે ટીવી સાથે જોડી…
વધુ વાંચો >સ્થિરાંત્રશોથ (colitis) અને વ્રણીય સ્થિરાંત્રશોથ (ulcerative colitis)
સ્થિરાંત્રશોથ (colitis) અને વ્રણીય સ્થિરાંત્રશોથ (ulcerative colitis) : અનુક્રમે મોટા આંતરડાનો સોજો તથા તેને વારંવાર ચાંદાં પડે તેવો દીર્ઘકાલી વિકાર થવો તે. મોટા આંતરડામાં શોથજન્ય (inflammatory) વિકાર થાય તેને સ્થિરાંત્રશોથ (colitis) કહે છે. તે સમયે તેની પેશીમાં કોઈ સંક્ષોભન(irritation)ને કારણે લોહીનું ભ્રમણ વધે છે અને લોહીના વિવિધ શ્વેતકોષોનો પેશીમાં ભરાવો…
વધુ વાંચો >સ્થિરાંત્રશોથ વ્રણીય
સ્થિરાંત્રશોથ, વ્રણીય : જુઓ સ્થિરાંત્રશોથ અને વ્રણીય સ્થિરાંત્રશોથ
વધુ વાંચો >સ્નાયુ(પીડા)કર્ષણ (muscle cramps)
સ્નાયુ(પીડા)કર્ષણ (muscle cramps) : સ્નાયુના સંકોચન કે અતિશય ટૂંકા થવાથી તેમાં પીડા કે અસ્વીકાર્ય સંવેદના થવી તે. તેનું મુખ્ય કારણ ઠંડી, અતિશય શ્રમ કે લોહીમાં કૅલ્શિયમનું ઘટેલું પ્રમાણ હોય છે. આ ઉપરાંત તે શરીરમાં પ્રવાહી ઘટે, ક્ષાર ઘટે કે ઑક્સિજનની ઊણપ થાય ત્યારે પણ થાય છે. ક્યારેક માંદગી કે ઝેરની…
વધુ વાંચો >સ્નાયુતંતુઓ
સ્નાયુતંતુઓ : જુઓ સ્નાયુતંત્ર (આયુર્વિજ્ઞાન).
વધુ વાંચો >સ્નાયુતંત્ર (આયુર્વિજ્ઞાન)
સ્નાયુતંત્ર (આયુર્વિજ્ઞાન) માનવશરીરનાં અંગો અને અવયવોનું હલનચલન કરાવતી પેશીથી બનેલું તંત્ર. તેની પ્રમુખ પેશીને સ્નાયુપેશી (muscle tissue) કહે છે. તે 3 પ્રકારની હોય છે – હાડકાં સાથે જોડાઈને તેમનું હલનચલન કરાવતી કંકાલીય સ્નાયુ(skeletal muscle)ની પેશી, પોલા અવયવો(દા. ત., જઠર, આંતરડાં, મૂત્રનળી, મૂત્રાશય, લોહીની નસો વગેરે)ની દીવાલમાં તેમના સંકોચાવા કે પહોળા…
વધુ વાંચો >સ્નાયુદુ:ક્ષણતા :
સ્નાયુદુ:ક્ષણતા : જુઓ સ્નાયુતંત્ર (આયુર્વિજ્ઞાન).
વધુ વાંચો >