મધુસૂદન પારેખ

કુરુક્ષેત્ર (સાહિત્ય : નવલકથા) : ગુજરાતી નવલકથાસર્જક દર્શકની એક મહત્વની નવલકથા. અર્વાચીન ગુજરાતી સાહિત્યમાં લખાયેલી કૃષ્ણવિષયક કૃતિઓમાં ‘કુરુક્ષેત્ર’ એક નવું ઉમેરણ છે. ‘કુરુક્ષેત્ર’માં દર્શકે મુખ્યત્વે બે હેતુ તાક્યા છે : એક તો મહાભારતના કૃષ્ણનું (ભગવાન તરીકે નહિ, પણ) લોકોત્તર મહામાનવ તરીકે નિરૂપણ. બીજો હેતુ આર્ય-અનાર્ય વચ્ચે લગ્નસંબંધ દ્વારા સાંસ્કૃતિક એકતાની…

ગુજરાત વિદ્યાસભા (ગુજરાત વર્નાક્યુલર સોસાયટી) : ગુજરાતના સાહિત્ય તથા સંસ્કારના વિકાસને વરેલી દોઢ સદીથી વધુ જૂની સંસ્થા. ઈ.સ. 1846માં ઍલેક્ઝાન્ડર કિન્લૉક ફૉર્બ્સ આસિસ્ટન્ટ જજ નિમાઈ અમદાવાદમાં આવ્યા હતા. ઇતિહાસમાં તેમને જીવંત રસ હતો. જૂના ઇતિહાસ અને સાહિત્યનાં લખાણો અને સાધનો કોઈ એક સ્થાને સાચવી-જાળવી શકાય તો ઇતિહાસલેખન માટે એક સુવિધા…

ઠક્કુર, નારાયણ વિસનજી (જ. 17 ફેબ્રુઆરી 1880, મુંબઈ; અ. 17 ફેબ્રુઆરી 1938, મુંબઈ) : ગુજરાતી નવલકથાકાર અને કવિ. ગુજરાતીનો અભ્યાસ શાળામાં કર્યા પછી ખાનગીમાં અંગ્રેજી, સંસ્કૃત ઉપરાંત ફારસી, ઉર્દૂ, મરાઠી અને બંગાળીનો પણ પરિચય મેળવેલો. પિતા ઠક્કુર વિસનજી ચત્રભુજ વેપારી અને વડવાઓ અફીણના સરકારી ઇજારદાર હતા. જ્ઞાતિએ કચ્છી લોહાણા. સંન્યાસ…

ત્રિવેદી, નવલરામ જગન્નાથ (જ. 11 ઑક્ટોબર 1895 વઢવાણ; અ. 18 મે 1944) : ગુજરાતી વિવેચક, હાસ્યલેખક તેમજ શિક્ષણકાર અને અધ્યાપક. તેમણે હાસ્યસાહિત્યક્ષેત્રે તેમજ સંપાદક તરીકે પણ નોંધપાત્ર સેવા બજાવી છે. જન્મ તેમજ પ્રાથમિક-માધ્યમિક શિક્ષણ વઢવાણમાં. 1914માં મૅટ્રિકની, 1920માં બી.એ.ની અને 1926માં એમ.એ.ની પરીક્ષા પસાર કરી. પછી મુખ્યત્વે અમદાવાદ જ એમની…