ગી(યા)માં, રોજર ચાર્લ્સ

ગી(યા)માં, રોજર ચાર્લ્સ (જ. 11 જાન્યુઆરી 1924, ડીઝોં, ફ્રાન્સ) : ACTH (એડ્રિનોકૉર્ટિકોટ્રોપિક હૉર્મોન)ના સંશોધન બદલ ઍન્ડ્રુ શૅલી અને રોઝેલીન યૅલો સાથે નોબેલ પારિતોષિક પ્રાપ્ત કરનાર જૈવરસાયણશાસ્ત્રી (biochemist). તેઓ બૅયલર કૉલેજ ઑવ્ મેડિસિન(હ્યૂસ્ટન, ટેક્સાસ, યુ.એસ.)માં જોડાયા. તેમણે પીયૂષિકા

(pituitary) ગ્રંથિના અંત:સ્રાવોના વિસ્રવણનું નિયમન કરવા માટે અધશ્ર્ચેતક(hypothalamus)માંથી ઝરતાં રસાયણો ઉપયોગી છે તે અંગે સંશોધન કર્યું. 1957માં ઍન્ડ્રુ શૅલી તેમની સાથે આ સંશોધનમાં જોડાયા. લગભગ 70 લાખ ઘેટાં અને ડુક્કરના મગજનો અભ્યાસ કરીને બંનેએ મગજના પેપ્ટાઇડ – હૉર્મોનના ઉત્પાદન અંગે સંશોધન કર્યું. તે માટે તેમને રોઝેલીન યૅલો સાથે 1977માં નોબેલ પારિતોષિક એનાયત થયું. બંનેએ ACTH નામના અંત:સ્રાવનું સાથે રહીને સંશોધન કર્યું. TRH થાયરોટ્રોપિક હૉર્મોન નામના અંત:સ્રાવનું અલગ અલગ સંશોધન કર્યું હતું. ACTH વડે અધિવૃક્ક (adrenal) ગ્રંથિનું તથા TRH વડે ગલગ્રંથિ(thyroid gland)નું ઉત્તેજન થાય છે.

શિલીન નં. શુકલ