Geography
રૂથીનિયા (Ruthenia)
રૂથીનિયા (Ruthenia) : યૂક્રેનમાં આવેલો ઐતિહાસિક પ્રદેશ. ભૌગોલિક સ્થાન : તે 49° ઉ. અ. અને 32° પૂ. રે.ની આજુબાજુનો મધ્ય યુરોપનો આશરે 12,800 ચોકિમી. જેટલો વિસ્તાર આવરી લે છે. તે કાર્પેથિયન પર્વતોના દક્ષિણ ઢોળાવો પર તથા નજીકના નૈર્ઋત્યના ઊંચાણવાળા પ્રદેશો પર આવેલો છે. તેની પશ્ચિમે ચેકોસ્લોવૅકિયા, વાયવ્યમાં પોલૅન્ડ, નૈર્ઋત્યમાં હંગેરી,…
વધુ વાંચો >રૂપનગર
રૂપનગર : પંજાબ રાજ્યનો જિલ્લો તથા તે જ નામ ધરાવતું જિલ્લામથક. ભૌગોલિક સ્થાન : તે 30° 32´થી 31° 24´ ઉ. અ. અને 76° 18´થી 76° 55´ પૂ. રે. વચ્ચેનો 2,117 ચોકિમી. જેટલો વિસ્તાર આવરી લે છે. તેની ઉત્તરે હિમાચલ પ્રદેશના ઉના અને બિલાસપુર જિલ્લા; પૂર્વ તરફ સોલન (હિ. પ્ર.), ચંડીગઢ…
વધુ વાંચો >રૂપનારાયણ નદી
રૂપનારાયણ નદી : પશ્ચિમ બંગાળમાં આવેલી નદી. તે પુરુલિયા નગરથી ઈશાનમાં આવેલા છોટાનાગપુરના ઉચ્ચપ્રદેશની તળેટી ટેકરીઓ(ધલેશ્વરી)માંથી નીકળે છે. વર્ધમાન જિલ્લાના નૈર્ઋત્ય ખૂણામાં તેનો પ્રવાહ તોફાની બની રહે છે. અહીં તે દ્વારકેશ્વર નામથી ઓળખાય છે. મિદનાપોર (મેદિનીપુર) જિલ્લાની સરહદે તેને સિલાઈ નદી મળે છે. અહીંથી તે રૂપનારાયણ નામથી ઓળખાય છે. આ…
વધુ વાંચો >રૂપાટ ટાપુ (Rupat Island)
રૂપાટ ટાપુ (Rupat Island) : ઇન્ડોનેશિયાની મલાક્કાની સામુદ્રધુનીમાં આવેલો ટાપુ. ભૌગોલિક સ્થાન : 2° 00´ ઉ. અ. અને 102° 00´ પૂ. રે. ઇન્ડોનેશિયાના રિયાઉ પ્રાંતના વહીવટ હેઠળનો ટાપુ. તે સુમાત્રાના પૂર્વ કિનારાથી થોડેક દૂર આવેલો છે. બંને વચ્ચે 5 કિમી.ની પહોળી ખાડી છે. આ ટાપુ સમુદ્રસપાટીથી ઓછી ઊંચાઈ ધરાવે છે,…
વધુ વાંચો >રૂપેણ (નદી)
રૂપેણ (નદી) : ગુજરાત રાજ્યના મહેસાણા અને પાટણ જિલ્લાઓમાંથી વહેતી નદી. આ નદી ખેરાળુ તાલુકામાં આવેલી તારંગાની ટેકરીઓના ટુંગા સ્થળેથી નીકળી પશ્ચિમ દિશાએ આવેલા કચ્છના નાના રણમાં સમાઈ જાય છે. તે સમુદ્રને મળતી ન હોવાથી ‘કુંવારી’ નદી તરીકે ઓળખાય છે. તારંગાની ટેકરીઓ સમુદ્રકિનારાથી દૂર આવેલી છે. અહીં વરસાદ ઓછો પડતો…
વધુ વાંચો >રૂરકેલા
રૂરકેલા : ઓરિસા રાજ્યના સુંદરગઢ જિલ્લાનો તાલુકો, તાલુકામથક અને ઔદ્યોગિક શહેર. ભૌગોલિક સ્થાન : 22° ઉ. અ. અને 85° પૂ. રે.. ભારતમાં વિકસેલાં લોખંડ-પોલાદ ઉદ્યોગનાં જાણીતાં મથકો પૈકીનું આ એક ઔદ્યોગિક મથક છે. ભૂપૃષ્ઠ–જળપરિવાહ : આ શહેર ઓરિસા–ઝારખંડ સરહદે આવેલી બિરમિત્રપુર ટેકરીઓ અને ગંગપુર થાળાની વચ્ચેના આશરે 150થી 300 મીટરની…
વધુ વાંચો >રેક્વેના (Requena)
રેક્વેના (Requena) : પૂર્વ સ્પેનના વેલેન્શિયા પ્રાંતમાં આવેલું નગર. ભૌગોલિક સ્થાન : તે 39° 30´ ઉ. અ. અને 1° 03´ પ. રે. પર, સમુદ્રસપાટીથી 692 મીટરની ઊંચાઈએ રિયો નીગ્રો(નદી)ના ડાબા કાંઠે આવેલું છે. તેની નીચે તરફ ઊતિયેલનાં મેદાનો આવેલાં છે. રેક્વેના ઘણા લાંબા વખતથી ખેતીપેદાશોનું અગત્યનું મથક બની રહેલું છે.…
વધુ વાંચો >રેખાંશ (longitude)
રેખાંશ (longitude) : પૃથ્વીના ગોળા પર ઉત્તર-દક્ષિણ પસાર થતાં કાલ્પનિક અર્ધવર્તુળો. પૃથ્વીના મધ્યબિંદુમાંથી વિષુવવૃત્તીય પરિઘ તરફ જતી 360 ત્રિજ્યાઓ જો તેના 360 સરખા ભાગ પાડે, તો વિષુવવૃત્ત પર છેદાતા પ્રત્યેક બિંદુમાંથી ગોળા પર ઉત્તર-દક્ષિણ પસાર થતી અને ઉ.-દ. ધ્રુવોને જોડતી આવી 360 રેખાઓ દોરી શકાય. આ રેખાઓ અન્યોન્ય પૂર્વ-પશ્ચિમ કોણીય…
વધુ વાંચો >રેતીના ઢૂવા (sand dunes)
રેતીના ઢૂવા (sand dunes) : લાક્ષણિક આકારોમાં જોવા મળતા રેતીના ઢગ. મુખ્યત્વે રેતીકણોના બનેલા નરમ, બિનસંશ્લેષિત સપાટી-નિક્ષેપો. વાતા પવનો દ્વારા ઊડી આવતા રેતીના કણો અનુકૂળ સ્થાનોમાં પડી જાય ત્યારે આકારોમાં રચાતા ઢગલાઓને રેતીના ઢૂવા તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. વાતા પવનોને પોતાની સાથે લઈ જવા માટે પૂરતી રેતી પ્રાપ્ત થતી હોય…
વધુ વાંચો >