Museum
મૂર્તિ, શિવરામ
મૂર્તિ, શિવરામ (જ. 1905; અ. 1984) : ભારતીય પ્રાચ્યવિદ્યાના પારંગત અને સંસ્કૃતના ઉચ્ચ કોટિના વિદ્વાન. તેઓ ઉચ્ચ કોટિના કલાકાર પણ હતા. રેખાંકન અને શિલ્પાંકનમાં તેમની અદભુત કુશળતાનો ખ્યાલ તેમનાં પ્રકાશિત પુસ્તકોમાંથી મળી આવે છે. તેમનાં પ્રકાશિત પુસ્તકો આ પ્રમાણે છે : ‘અમરાવતી સ્કલ્પચર્સ ઇન ધ મૉડર્ન ગવર્નમેન્ટ મ્યુઝિયમ’, ‘સ્કલ્પચર્સ ઇન્સ્પાયર્ડ…
વધુ વાંચો >મેટ્રોપૉલિટન મ્યુઝિયમ ઑવ્ આર્ટ, ન્યૂયૉર્ક, યુ.એસ.
મેટ્રોપૉલિટન મ્યુઝિયમ ઑવ્ આર્ટ, ન્યૂયૉર્ક, યુ.એસ. (સ્થાપના : 1872) : અમેરિકાનું સૌથી મોટું અને વિશ્વનું અગ્રણી કલાવિષયક મ્યુઝિયમ. તે 5 હેક્ટર વિસ્તારમાં પથરાયેલું છે. 1868માં ન્યૂયૉર્ક હિસ્ટૉરિયન સોસાયટીએ આ મ્યુઝિયમની રચના કરી. 1880માં તેને ખસેડીને હાલના સેન્ટ્રલ પાર્કના ફિફ્થ ઍવન્યૂના છેડે આવેલા મકાનમાં વ્યવસ્થિત ગોઠવવામાં આવ્યું. 1888 અને 1894માં તેના…
વધુ વાંચો >મૅરિનર્સ મ્યુઝિયમ
મૅરિનર્સ મ્યુઝિયમ : ન્યૂપૉર્ટ ન્યૂઝ, વાનકુવરમાં આવેલું દરિયાઈ સંગ્રહસ્થાન. આ લાક્ષણિક સંગ્રહસ્થાન 1930માં સ્થપાયું હતું. આર્ચર એમ. હંટિંગ્ટન નામના લેખકે તેની રચના કરીને તેને ‘સાગરસંસ્કૃતિ’ને સમર્પિત કર્યું હતું. તે સંગ્રહની વિલક્ષણ પ્રદર્શિત વસ્તુઓમાં વહાણોના હજારો નમૂના, આભૂષણો તથા નૌસંચાલન માટેની હોડીઓ અને સાધનોનો સમાવેશ થાય છે. આ સંગ્રહસ્થાનના ચિત્રાત્મક કલાના…
વધુ વાંચો >મૅરિયેટ, ઑગસ્ટ
મૅરિયેટ, ઑગસ્ટ (જ. 11 ફેબ્રુઆરી 1821; અ. 19 જાન્યુઆરી 1881) : ઇજિપ્તવિદ્યાના ફ્રેન્ચ નિષ્ણાત. કૅરો ખાતેના નૅશનલ મ્યુઝિયમની સ્થાપના(1859)ના આદ્ય પ્રણેતા. 1840ના દાયકા દરમિયાન તેમણે વૉલૉવ કૉલેજ ખાતે શિક્ષણ મેળવ્યું અને ત્યાં જ અધ્યાપન કર્યું; એ કામગીરી દરમિયાન જ તેમને ઇજિપ્તવિદ્યામાં ઊંડો રસ જાગ્યો. તેમણે જાતે જ ચિત્રલિપિ (hieroglyph) શીખી…
વધુ વાંચો >મેલૉન, પૉલ
મેલૉન, પૉલ (જ. 11 જૂન 1907, પીટ્સબર્ગ, પેન્સિલવેનિયા, યુ.એસ.; અ. 1 ફેબ્રુઆરી 1999, વર્જિનિયા, યુ.એસ.) : અમેરિકાના એક અગ્રેસર કલાસંગ્રાહક તેમજ કલાને પ્રોત્સાહન આપનારા દાનવીર. અમેરિકાના કુબેરભંડારી જેવા અતિધનાઢ્ય શરાફ, કલાસંગ્રાહક તથા દાનવીર ઍન્ડ્રુ મેલૉનના તેઓ એકના એક પુત્ર થાય. અનેક કલા-મ્યુઝિયમોને તથા સાંસ્કૃતિક લાભાર્થીઓને આર્થિક મદદ કરવામાં તથા તે…
વધુ વાંચો >મોતી ચન્દ્ર
મોતી ચન્દ્ર (જ. 1909; અ. 16 ડિસેમ્બર 1974) : ભારતીય મ્યુઝિયમોના વિકાસ તથા ભારતીય કલાના ઇતિહાસના ક્ષેત્રે નામાંકિત વિદ્વાન. વારાણસીના વિખ્યાત નાગરિક શ્રી ભારતેન્દુ હરિશ્ચન્દ્રના કુટુંબમાં જન્મ. તેઓ વારાણસીની બનારસ હિંદુ યુનિવર્સિટીમાં 1931માં એમ. એ. થયા. રાય કૃષ્ણદાસની પ્રેરણાથી તેઓ વધુ અભ્યાસ માટે ઇંગ્લૅન્ડ ગયા ને લંડનની યુનિવર્સિટીમાં ભારતીય કલાના…
વધુ વાંચો >મ્યુઝિયમ (કલાવિષયક)
મ્યુઝિયમ (કલાવિષયક) : સૌંદર્યમૂલક અને સાંસ્કૃતિક સામાજિક, ઐતિહાસિક, વૈજ્ઞાનિક દૃષ્ટિએ મૂલ્યવાન વસ્તુઓ કે નમૂનાઓ અને દસ્તાવેજોની જાળવણી તથા પ્રદર્શન માટેની સંસ્થા. કલા-મ્યુઝિયમની પ્રવૃત્તિમાં વિશેષ ગુણવત્તા ધરાવતી અને મૂલ્યવાન વસ્તુઓની પ્રાપ્તિ, તેમની કાળજીભરી સાચવણી, તેમની સુયોજિત ગોઠવણી, તેમનું હેતુલક્ષી પ્રદર્શન, જનસમુદાય માટે કલાશિક્ષણનો પ્રબંધ તેમજ કલા-ઇતિહાસને લગતું સંશોધન જેવી બહુવિધ કામગીરીનો…
વધુ વાંચો >મ્યુઝિયમ ઑવ્ એન્ટિક્વિટિઝ, જામનગર
મ્યુઝિયમ ઑવ્ એન્ટિક્વિટિઝ, જામનગર (સ્થાપના 1946) : ઇતિહાસ અને પુરાતત્વવિદ્યાનું ગુજરાતનું મહત્વનું મ્યુઝિયમ. તે વખતના નવાનગર રાજ્ય દ્વારા લાખોટા નામના મહેલમાં તે સ્થાપવામાં આવ્યું હતું. તેમાં નીચે દર્શાવેલ વિવિધ વિભાગવાર 400થી અધિક નમૂના પ્રદર્શિત કરાયા છે : (1) સ્થાપત્ય ખંડ : આ વિભાગમાંના સ્થાપત્ય નમૂનાઓ મોટેભાગે જૂના નવાનગર રાજ્યનાં મહત્વનાં…
વધુ વાંચો >મ્યુઝિયમ ઑવ્ નૅચરલ હિસ્ટરી, ન્યૂયૉર્ક
મ્યુઝિયમ ઑવ્ નૅચરલ હિસ્ટરી, ન્યૂયૉર્ક (સ્થાપના 1869) : વિશ્વનું સૌથી મોટું નૅચરલ સાયન્સ મ્યુઝિયમ. શ્રેષ્ઠ વૈજ્ઞાનિકોના પુરુષાર્થથી તે મહત્વનું સંશોધન-કેન્દ્ર બન્યું છે. તે અમેરિકાના ન્યૂયૉર્ક શહેરમાં સેન્ટ્રલ પાર્ક વેસ્ટ પર હારબંધ મકાનોમાં ગોઠવવામાં આવેલું છે. તેનાં પૂરક સંશોધન-મથકો હંટિંગ્ટન – ન્યૂયૉર્ક, લેક પ્લૅસિડ ફલા, પૉર્ટલ આરિઝ અને બહામામાં બિમિની ટાપુ…
વધુ વાંચો >મ્યુઝિયમ ઑવ્ નૅચરલ હિસ્ટરી, લંડન
મ્યુઝિયમ ઑવ્ નૅચરલ હિસ્ટરી, લંડન (યુ.કે.) (સ્થાપના 1881) : યુ.કે.નું નૅચરલ હિસ્ટરી અંગેનું રાષ્ટ્રીય મ્યુઝિયમ. તે જીવવિદ્યા (bio-sciences) અને જીવવૈવિધ્ય(bio–diversities)નું વૈજ્ઞાનિક અધિકૃતતા દર્શાવતું સંશોધન-કેન્દ્ર છે. 1753માં તે બ્રિટિશ મ્યુઝિયમનો અંતર્ગત ભાગ હતું. પરંતુ ઓગણીસમી સદીના મધ્યમાં નૅચરલ હિસ્ટરી અંગેના સંગ્રહોમાં વધારો થતાં ભેજ અને સ્થળસંકોચને કારણે તે સંગ્રહો બ્લુમ્સબરીથી આલ્ફ્રેડ…
વધુ વાંચો >