History of India
રેવારી
રેવારી : હરિયાણા રાજ્યનો જિલ્લો તથા તે જ નામ ધરાવતું જિલ્લામથક. ભૌગોલિક સ્થાન : 28° 11´ ઉ. અ. અને 76° 37´ પૂ. રે.. તે આજુબાજુનો 1,559 ચોકિમી. જેટલો વિસ્તાર આવરી લે છે. તેની ઉત્તરે રોહતક; ઈશાનમાં ગુરગાંવ; અગ્નિ, દક્ષિણ અને નૈર્ઋત્ય તરફ રાજસ્થાન; પશ્ચિમે મહેન્દ્રગઢ જિલ્લો તથા વાયવ્યમાં ભિવાની જિલ્લો…
વધુ વાંચો >લક્ષ્મણસેન
લક્ષ્મણસેન (શાસનકાળ ઈ. સ. 1178–1202) : બિહાર અને બંગાળાનો સેન વંશનો રાજા. તે બલ્લાલસેનનો પુત્ર હતો. તે પરાક્રમી રાજા હતો. તેના પિતા બલ્લાલસેન તથા પિતામહ વિજયસેને વિજયો મેળવ્યા તેમાં તેણે સૈનિક તરીકે બહાદુરી બતાવી હતી અને યુદ્ધોનો પ્રત્યક્ષ અનુભવ મેળવ્યો હતો. તેણે કામરૂપ (આસામ) જીત્યું તથા દક્ષિણમાં જગન્નાથપુરી સુધીના પ્રદેશો…
વધુ વાંચો >લક્ષ્મીબાઈ (રાણી)
લક્ષ્મીબાઈ (રાણી) (જ. 16 નવેમ્બર 1835, વારાણસી, ઉત્તરપ્રદેશ; અ. 16 જૂન 1858, ગ્વાલિયર) : ઝાંસીની રાણી, 1857ના વિપ્લવનાં બહાદુર સેનાપતિ અને વીર મહિલા-યોદ્ધા. તેમનો જન્મ મહારાષ્ટ્રના કરાડા બ્રાહ્મણ જ્ઞાતિના મધ્યમ વર્ગના પરિવારમાં થયો હતો. તેમના પિતાનું નામ મોરોપંત બલવંતરાવ તાંબે અને માતાનું નામ ભાગીરથીબાઈ હતું. તેમણે પુત્રીનું નામ મનુબાઈ પાડ્યું…
વધુ વાંચો >લાલ કિલ્લો, દિલ્હી
લાલ કિલ્લો, દિલ્હી : મુઘલ બાદશાહ શાહજહાંએ દિલ્હીમાં યમુના નદીના કાંઠે બંધાવેલો પ્રસિદ્ધ કિલ્લો. આ કિલ્લાનું મૂળ નામ ‘કિલા-ઇ-મુબારક’ કે ‘કિલા-ઇ-શાહજહાનાબાદ’ હતું, પરંતુ તેના બાંધકામમાં લાલ રંગનો રેતિયો પથ્થર વાપરવામાં આવ્યો હોવાથી તે ‘લાલ કિલ્લા’ તરીકે જાણીતો થયો. તેનો પાયો ઈ. સ. 1639માં નંખાયો હતો અને તેનું બાંધકામ ઈ. સ.…
વધુ વાંચો >લાલા લજપતરાય
લાલા લજપતરાય (જ. 28 જાન્યુઆરી 1865, લુધિયાણા, પંજાબ; અ. 17 નવેમ્બર 1928, લાહોર, પાકિસ્તાન) : ભારતના મહાન સ્વાતંત્ર્ય-સેનાની, આર્યસમાજના આગેવાન અને રાષ્ટ્રવાદી લેખક. તેઓ હિંદુ અગ્રવાલ કુટુંબમાં જન્મ્યા હતા. તેમના પિતા લાલા રાધાકિશન સરકારી સ્કૂલમાં ઉર્દૂના શિક્ષક અને માતા ગુલાબદેવી શીખ હતાં. તેમનાં લગ્ન 1877માં રાધાદેવી સાથે થયાં હતાં. તેમને…
વધુ વાંચો >લિચ્છવી
લિચ્છવી : બિહારના ઉત્તર ભાગમાં (વર્તમાન મુઝફ્ફરપુર જિલ્લામાં) ઈ. પૂ. છઠ્ઠી સદીથી વસવાટ કરતી પ્રાચીન જાતિ. એમનું પાટનગર વૈશાલી હતું. ‘લિચ્છ’ નામના મહાપુરુષના વંશજ હોવાને કારણે અથવા એમણે કોઈ પ્રકારનું ચિહન (લિક્ષ) ધારણ કર્યું હોવાથી તેઓ ‘લિચ્છવી’ તરીકે ઓળખાયા એવી માન્યતા છે. ‘લિચ્છવી’ એટલે ‘પારદર્શક પાતળી ચામડીવાળા’ એવો અર્થ પણ…
વધુ વાંચો >લિયાકતઅલીખાન
લિયાકતઅલીખાન (જ. 1 ઑક્ટોબર 1895, કર્નાલ, હરિયાણા; અ. 16 ઑક્ટોબર 1951, રાવલપિંડી, પાકિસ્તાન) : પાકિસ્તાનના પ્રથમ વડાપ્રધાન અને હિંદના વિભાજન પહેલાના ઑલ ઇન્ડિયા મુસ્લિમ લીગના નેતા. લિયાકતઅલી ધનાઢ્ય મુસ્લિમ પરિવારમાં જન્મ્યા હતા. કર્નાલમાં પ્રાથમિક શિક્ષણ લીધા બાદ, તેઓ અલીગઢ ગયા અને 1918માં બી.એ. થયા. 1919માં તેઓ ઇંગ્લૅન્ડ ગયા, ઑક્સફર્ડની એક્ઝિટર…
વધુ વાંચો >લુધિયાનવી, હબીબુર રહેમાન (મૌલાના)
લુધિયાનવી, હબીબુર રહેમાન (મૌલાના) (જ. 3 જુલાઈ 1892, લુધિયાણા; અ. 3 સપ્ટેમ્બર 1956) : ભારતના સ્વાતંત્ર્ય-સેનાની અને રાષ્ટ્રવાદી મુસ્લિમ આગેવાન. તેમના પિતાનું નામ મૌલાના મુહમ્મદ ઝકરિયા હતું. તેમના પૂર્વજો 1857ના વિપ્લવમાં અંગ્રેજોની વિરુદ્ધમાં કામ કરીને જાણીતા થયા હતા. હબીબુરે લુધિયાણાના મદરેસામાં પારંપરિક ઇસ્લામી શિક્ષણ મેળવ્યું હતું. તે પછી તેમણે જલંધર,…
વધુ વાંચો >લોદી, ખાનજહાં
લોદી, ખાનજહાં : હિંદના મુઘલ સમ્રાટ જહાંગીર(1605-27)ના સમયનો મહત્વનો અફઘાન સેનાપતિ. જહાંગીરના રાજ્યકાલના અંત-સમયે તેને મહોબતખાનની જગ્યાએ દક્ષિણના સૂબા તરીકે મોકલવામાં આવ્યો હતો. દક્ષિણનો સૂબો બન્યા પછી ખાનજહાં લોદીએ અહમદનગરના નિઝામશાહ પાસેથી ત્રણ લાખ રૂપિયા લઈને તેને બાલાઘાટનો પ્રદેશ સોંપી તેની સાથે સમજૂતી કરી હતી. ઈ. સ. 1627ના ઑક્ટોબરમાં જહાંગીરના…
વધુ વાંચો >લોહરવંશ
લોહરવંશ : કાશ્મીરમાં 11મી-12મી સદીમાં પ્રવર્તમાન રાજવંશ. દશમી સદીના અંતમાં પર્વગુપ્તવંશની રાણી દિદ્દાના ક્રૂર અને ભ્રષ્ટાચારી શાસન પછી કાશ્મીરમાં લોહરવંશની સત્તા સ્થપાઈ (ઈ. સ. 1003). આ વંશના સંગ્રામરાજ, કલશરાજ અને હર્ષરાજે વિદ્યા અને કલાને ઉત્તેજન આપેલું. આ વંશના સ્થાપક સંગ્રામરાજે મહમૂદ ગઝનવીના અનેક હુમલા પાછા હઠાવ્યા ને પોતાના મંત્રી તુંગને…
વધુ વાંચો >