Botany
ટેક્ટિક હલનચલન
ટેક્ટિક હલનચલન : જુઓ, ‘વનસ્પતિમાં હલનચલન’.
વધુ વાંચો >ટેટી
ટેટી : જુઓ, ‘સકરટેટી (ખડબૂચું)’.
વધુ વાંચો >ટેફ્રોસીઆ
ટેફ્રોસીઆ : વનસ્પતિના દ્વિદળી વર્ગના કુળ ફેબેસી(લેગ્યુમિનોઝી)-ના ઉપકુળ પેપિલિયોનેસીની પ્રજાતિ. સમગ્ર વિશ્વમાં તેની 100 જેટલી જાતિઓ થાય છે. તે પૈકી ભારતમાં 35 જેટલી જાતિઓ નોંધાયેલી છે. તે ઉષ્ણ અને સમશીતોષ્ણ પ્રદેશોમાં વિસ્તરેલી છે. Tephrosia candida DC. (ધોળો શરપંખો) કુમાઉં-ગઢવાલ હિમાલયમાંથી પ્રાપ્ત થાય છે. તે ક્ષુપ સ્વરૂપની હોય છે. તેનાં પર્ણો…
વધુ વાંચો >ટૅમેરિક્સ
ટૅમેરિક્સ : વનસ્પતિઓના દ્વિદળી વર્ગના ટૅમેરિકેસી કુળની એકમાત્ર પ્રજાતિ. સમગ્ર વિશ્વમાં તેની 20 જેટલી જાતિઓ થાય છે. તે પૈકી ભારતમાં 5 જાતિઓ નોંધાયેલી છે. તે નૈસર્ગિક રીતે પૂર્વ યુરોપ, ઉત્તર આફ્રિકા, મધ્ય અને વિષુવવૃત્તીય એશિયાના દરિયાકાંઠાના પ્રદેશોમાં વિસ્તરણ પામેલી છે. તે ક્ષુપ કે મધ્યમ કદનું વૃક્ષસ્વરૂપ ધરાવે છે અને દૂરથી…
વધુ વાંચો >ટેંટુ
ટેંટુ : દ્વિદળી વર્ગના બિગ્નોનિયેસી કુળની વનસ્પતિ. તેનું વૈજ્ઞાનિક નામ Oroxylum indicum (L.) Veut (સં. श्योनाक; હિં. सोनपाठा, सोनपता; મ. टेटु; ગુ. ટેંટુ) છે. તે નાનાથી માંડી મધ્યમ કદનું વૃક્ષ છે અને 12 મીટર સુધીની ઊંચાઈ ધરાવે છે. તેની છાલ આછી ભૂખરી-બદામી હોય છે. તે પોચી વાદળી જેવી હોય છે.…
વધુ વાંચો >ટોચવેધક
ટોચવેધક : આ કીટકનું વૈજ્ઞાનિક નામ ટ્રાયપોરાઇઝા નિવેલા છે. તેનો સમાવેશ રોમપક્ષ (Lepidoptera) શ્રેણીના પાયરોસ્ટીડી કુળમાં થાય છે. શેરડીની આ એક અગત્યની જીવાત છે. તેનો ઉપદ્રવ શેરડી ઉગાડતા લગભગ દરેક રાજ્યમાં જોવા મળે છે. શેરડી ઉપરાંત કોઈ કોઈ રાજ્યમાં જુવાર ઉપર પણ આ જીવાત મળતી હોવાનું નોંધાયેલ છે. દક્ષિણ ગુજરાતમાં…
વધુ વાંચો >ટોરેનિયા
ટોરેનિયા : વનસ્પતિના દ્વિદળી વર્ગના સ્ક્રોફ્યુલારિયેસી કુળની નાની, શોભનીય (ornamental) શાકીય પ્રજાતિ. તેનું વિતરણ ઉષ્ણ કટિબંધીય એશિયા અને આફ્રિકામાં થયેલું છે. તેની લગભગ 20 જેટલી જાતિઓ છે. તે પૈકી ભારતમાં 16 જેટલી જાતિઓ થાય છે અને બહુ થોડી વિદેશી જાતિઓને પ્રવેશ અપાયો છે, જે પ્રાકૃતિક બની છે. તે ભેજ અને…
વધુ વાંચો >ટોલૂ
ટોલૂ (balsam of tolu અથવા tolu balsam) : માયરોક્સિલોન બાલ્ઝામમ(myroxylon balsamum Linn; myroxylon toluifera)ના પ્રકાંડ(stem)માં છેદ મૂકીને મેળવાતો રસ. કુળ લેગ્યુમિનોસી. કોલંબિયામાં મેઝેલિના નદીના કિનારે તથા વેસ્ટ ઇન્ડીઝ, ક્યૂબા અને વેનેઝુએલામાંથી મળે છે. કોલંબિયાના ઉત્તર કાંઠા ઉપર આવેલ ટોલૂ પાસેથી મળતું હોવાને લીધે તેને ટોલૂ નામ આપવામાં આવેલું છે. તાજો…
વધુ વાંચો >ટ્રાઇડેક્સ
ટ્રાઇડેક્સ : વનસ્પતિઓના દ્વિદળી વર્ગના એસ્ટરેસી કુળની પ્રજાતિ. તે ઉષ્ણકટિબંધીય અમેરિકાની સ્થાનિક પ્રજાતિ હોવા છતાં ઉષ્ણકટિબંધીય આફ્રિકા, ઑસ્ટ્રેલિયા અને એશિયામાં થાય છે. સમગ્ર વિશ્વમાં તેની 7 જેટલી જાતિઓ નોંધાયેલી છે તે પૈકી કેટલીક જાતિઓ શોભાની વનસ્પતિ તરીકે ઉગાડાય છે. Tridax procumbens Linn. (પરદેશી ભાંગરો ઊંધા ફૂલી: અં. મેક્સિકન ડેઇઝી) ભારતમાં…
વધુ વાંચો >ટ્રાએન્થેમા
ટ્રાએન્થેમા : વનસ્પતિના દ્વિદળી વર્ગની એઇઝોએસી (ફિકોઇડી) કુળની પ્રજાતિ. તે ભૂપ્રસારી શાકીય જાતિઓ ધરાવે છે અને વિશ્વના ઉષ્ણ તેમજ ઉપોષ્ણ પ્રદેશોમાં થાય છે. ભારતમાં Trianthema decandra, Linn; (હિં. गाडनाणी) T. govindia, Buch Ham; T. portulacastrum, Linn; T. triquetra, willd ex Rottl, અને T. hydaspica Edgew થાય છે. T. Portulacastrum Linn.…
વધુ વાંચો >