Archeology

કૃષ્ણદેવ (જ. 24 ઑગસ્ટ 1914, અ. 2001) : પુરાતત્વનિષ્ણાત. તે 1938માં પુરાતત્વ-સર્વેક્ષણમાં જોડાયા અને જાન્યુઆરી 1973માં તેના નિયામક તરીકે નિવૃત્ત થયા. ત્યારબાદ બિરલા એકૅડેમી ઑવ્ આર્ટ અને અમેરિકન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑવ્ ઇન્ડિયન સ્ટડી, વારાણસીમાં તેમણે કામ કર્યું. કૃષ્ણદેવ પુરાવસ્તુનાં ઉત્ખનનો અગ્રોદા, કુમરાહાર, વૈશાલી આદિ સ્થળોએ કર્યાં છે. પરંતુ ભારતનાં દેવસ્થાનોના સ્થાપત્યના…

કૃષ્ણસ્વામી, વી. ડી. (જ. 18 જાન્યુઆરી 1905, ચેન્નાઈ; અ. 15 જુલાઈ 1970, બેંગાલુરુ) : ભારતના પ્રાગૈતિહાસિક અધ્યયનના એક અગ્રયાયી, ભારતીય પુરાતત્ત્વ સર્વેક્ષણના પ્રથમ પ્રાગિતિહાસજ્ઞ. તેમણે ભારતીય પુરાતત્ત્વ સર્વેક્ષણનાં વિવિધ સ્થળોએ અધીક્ષક તરીકે કાર્ય કર્યું છે અને પ્રાગિતિહાસની શાખા વ્યવસ્થિત કરી છે. તે પુરાતત્ત્વ-સર્વેક્ષણના મદદનીશ નિયામક હતા. નિવૃત્ત થયા બાદ તેમણે…

કૉર્પસ ઇન્સ્ક્રિપ્શનમ્ ઇન્ડિકેરમ : ભારતીય અભિલેખોના સંગ્રહની ગ્રંથશ્રેણી. આર્કિયૉલૉજિકલ સરવે ઑવ્ ઇન્ડિયામાં અભિલેખવિદ્યાનો વિભાગ રખાયો અને ‘ઇન્ડિયન ઍન્ટિક્વરી’ તથા ‘એપિગ્રાફિયા ઇન્ડિકા’ જેવાં સામયિકોમાં ભારતના અનેકાનેક અભિલેખ પ્રકાશિત થતા રહ્યા. પછી ‘કૉર્પસ ઇન્સ્ક્રિપ્શનમ્ ઇન્ડિકેરમ’ ગ્રંથશ્રેણી શરૂ થઈ. એના ગ્રંથ 1માં અશોકના અભિલેખોનો સંગ્રહ કનિંગહમે 1877માં પ્રકાશિત કર્યો, જેની સુધારેલી આવૃત્તિ હુલ્શે…

કોલ્લમ સંવત : જુઓ સંવત

ખરોષ્ટી : જુઓ લિપિ

ખીમેશ્વરનાં મંદિરો : પોરબંદર પાસે આવેલ કુછડી ગામથી પશ્ચિમે આવેલાં મૈત્રકકાલીન મંદિરોનો સમૂહ. મૈત્રકકાલીન મંદિરોના સ્થાપત્યમાં ઘણી વિવિધતા જોવા મળે છે. આ મંદિરો તેની વિશિષ્ટ રચનાને કારણે પ્રસિદ્ધ છે. આ મંદિરસમૂહમાં શિવ, સૂર્ય, રાંદલ અને ભૈરવનાં મળી કુલ સાત મંદિરો આવેલાં છે. આ મંદિરસમૂહ પૈકી મંદિર નં. 7 ગર્ભગૃહ અને…