હિંમતસિંહ લાલસિંહ ચૌહાણ

જીંડવાંનો કોહવારો : કપાસમાં જીવાણુથી થતો ખૂણિયાં ટપકાંનો રોગ. શરૂઆતની અવસ્થામાં તે પાન પર આક્રમણ કરે છે. આ જ જીવાણુઓ કપાસમાં જીંડવાં બેસવાની શરૂઆત થતાં જીંડવાં પર આક્રમણ કરે છે. તેથી જીંડવાં પર પ્રથમ પાણીપોચાં વર્તુળ આકારનાં ચાઠાં પેદા થાય છે. પાછળથી તે બદામી અથવા કાળા રંગનાં, અનિયમિત આકારનાં અને…

ટિક્કા : મગફળીના પાનને ફૂગથી થતાં ટપકાંનો રોગ. મગફળીના ટિક્કા રોગમાં જુદા જુદા સમયે બે તબક્કે છોડનાં પાન પર ટપકાં દેખાય છે. તે પેદા કરતી ફૂગની બે જુદી જુદી પ્રજાતિ છે. છોડ ચાર અઠવાડિયાંનો થાય તે પહેલાં સરકોસ્પોરા એરેચીડીકોલા નામની ફૂગથી રોગ લાગે છે અને લગભગ આઠ અઠવાડિયાં બાદ સરકોસ્પોરા…

ટીંડોરીના રોગો : વેલાવાળી શાકભાજી વર્ગની એક વનસ્પતિ ટીંડોરીને થતા  રોગો. તેમાં ભૂકી છારો, પાનનાં સરકોસ્પોરાનાં ટપકાં અને અલટરનેરિયાનાં ટપકાંનો રોગ થાય છે. ભૂકી છારો : આ રોગ સ્ફિરોથિકા ફ્યુલીજિનિયા અને ઇરિસાયફી સિકોરેસિયેરમ નામની ફૂગ દ્વારા થાય છે. તે પાન પર આક્રમણ કરી શરૂઆતમાં પાન પર પીળાં ધાબાં કરે છે…

ટોચનો કોહવારો : છોડ કે વનસ્પતિના ટોચના કુમળા ભાગ અથવા પાનની ટોચ પર થતો સડો. તે બૅક્ટેરિયા ફૂગ, વિષાણુ વગેરેના આક્રમણથી  ઉત્પન્ન થતો રોગ છે. આ રોગથી પીડિત વનસ્પતિની ટોચની કૂંપળોનાં કોષ અને પેશી મૃત્યુ પામતાં પેશીઓ પોચી થઈ કોહી જાય છે અને ટોચની કૂંપળો રોગિષ્ઠ થતાં સડી જાય છે…

ટોચનો ઝાળ : સૂક્ષ્મ જીવોના આક્રમણની અસર હેઠળ વનસ્પતિની ટોચનો ભાગ સુકાઈ જવાની પ્રક્રિયાની શરૂઆત, જેથી આ સુકાયેલા ભાગને ગરમી લાગતાં આ પાન સાવ સુકાઈ જાય છે. આંબાના પાનનો ટોચનો ઝાળ ફાયલોસ્ટીકલા મેન્જીફેરી નામની ફૂગ દ્વારા  ટોચ ઝળાઈ જવાથી થાય છે અને ભૂખરી બદામી થઈને સુકાઈ જાય છે. તેની ઉપર…