યાંત્રિક ઇજનેરી

સ્વયંસંચાલન અને સ્વયંસંચાલિત યંત્રો (Automation and Automatic Machines)

સ્વયંસંચાલન અને સ્વયંસંચાલિત યંત્રો (Automation and Automatic Machines) : બધાં કાર્યો આપમેળે થાય તેવી વ્યવસ્થા અને તેવી વ્યવસ્થાવાળાં યંત્રો. ઉત્પાદનક્ષેત્રે અનેકવિધ પ્રકારે પરિવર્તનો થયાં છે તેમાં સ્વયંસંચાલન એ મોટી બાબત છે. ઉત્પાદન-ક્ષેત્રે માત્ર મોટા જથ્થાના ઉત્પાદન(mass production)માં જ નહિ; પરંતુ નાના ઉત્પાદનમાં પણ સ્વયંસંચાલન એ એક મોટી ક્રાંતિ ગણાય છે.…

વધુ વાંચો >

હથોડી (hammer)

હથોડી (hammer) : ફિટરો વડે વ્યાપક પ્રમાણમાં ઉપયોગમાં લેવાતું ઓજાર. જૉબવર્કમાં જરૂર પડે ત્યાં ફટકો મારવા માટે તે વપરાય છે. તેના ઉપયોગના અનુસંધાનમાં તે કઠણ હથોડી અથવા હલકી હથોડી તરીકે ઓળખાય છે. કઠણ હથોડી, રિવેટિંગ, ચિપિંગ અને ખીલી ઠોકવા વપરાય છે હથોડી : (અ) દડા આકારની હથોડી, (આ) ત્રાંસા આકારની…

વધુ વાંચો >

હવાઈ પરિવહન

હવાઈ પરિવહન : જુઓ પરિવહન.

વધુ વાંચો >

હોઝ પાઇપ (hose pipe)

હોઝ પાઇપ (hose pipe) : પ્રવાહી અને વાયુઓનું વહન કરવા માટે વપરાતી લવચીક (flexible) પાઇપ. પહેલાંના વખતમાં આવી પાઇપ ચામડામાંથી બનાવવામાં આવતી હતી પણ તે સંપૂર્ણપણે સંતોષકારક ન હતી. 19મી સદીમાં કુદરતી રબરે ચામડાની જગા લીધી. તે પછી લાકડાની વળી (pole) અથવા મેન્ડ્રિલ(mandrel)ની મદદથી રબરના પડવાળી લવચીક અને પાણી પ્રવેશી…

વધુ વાંચો >

હોર્સપાવર

હોર્સપાવર : પાવરનો વપરાતો સામાન્ય એકમ (યુનિટ). એકમ સમયમાં કરેલું કાર્ય એટલે પાવર. બ્રિટિશ પદ્ધતિમાં (I.P. યુનિટમાં) એકમ સમયમાં 33,000 ફૂટ–પાઉન્ડ જેટલું કરેલું કાર્ય એટલે એક એકમ હોર્સપાવર છે. સાદા શબ્દોમાં મૂકીએ તો, 33,000 પાઉન્ડ વજનની વસ્તુને એકમ સમયમાં ઊંચકવા માટે કરવું પડતું કાર્ય એ એક હોર્સપાવર છે. સ્કૉટિશ ઇજનેર…

વધુ વાંચો >