બીજલ પરમાર
ઈથિયોપિયા
ઈથિયોપિયા દક્ષિણ-પૂર્વ આફ્રિકામાં રાતા સમુદ્રને અડીને આવેલો પ્રાચીન પહાડી દેશ. આશરે 2oથી 18o ઉ. અક્ષાંશવૃત્ત અને 33oથી 48o પૂ. રેખાંશવૃત્ત વચ્ચે વિસ્તરેલા આ દેશનું કુલ ક્ષેત્રફળ લગભગ 12,21,905 ચોકિમી. જેટલું છે. તેને પશ્ચિમમાં સુદાન, પૂર્વમાં સોમાલી અને દક્ષિણમાં કેન્યાની સીમાઓ સ્પર્શે છે, જ્યારે તેની ઉત્તરની સીમા પર જીબુટી નામનો નાનકડો…
વધુ વાંચો >ઉરુગ્વે
ઉરુગ્વે : દક્ષિણ અમેરિકા ભૂમિખંડના પૂર્વ (ઍટલૅંટિક) કિનારે આશરે 30o 0¢થી 35o 0′ દ. અક્ષાંશવૃત્તો અને 53o 0¢થી 58o 25′ પ. રેખાંશવૃત્તો વચ્ચે આવેલું રાજ્ય. સુસંબદ્ધ (compact) આકારનો આ દેશ 1,77,508 ચોકિમી. ક્ષેત્રફળ ધરાવે છે. દેશને ઉત્તરમાં બ્રાઝિલ અને દક્ષિણમાં આર્જેન્ટિનાની સરહદો સ્પર્શે છે, તેથી અંતરિયાળ રાજ્ય (buffer state) તરીકેનું…
વધુ વાંચો >ઍનેકોંડા
ઍનેકોંડા: યુ.એસ.ના મૉન્ટાના રાજ્યના નૈર્ઋત્ય ભાગમાં આવેલું શહેર. ભૌગોલિક સ્થાન : 46o 07′ ઉ. અ. અને 112o 56′ પ. રે.. તે બુટેથી વાયવ્યમાં આશરે 40 કિમી.ને અંતરે વૉર્મ સ્પ્રિન્ગ્ઝ ખાડી પર આવેલું છે. અગાઉના વખતમાં ડિયર લૉજ કાઉન્ટીનું મુખ્ય મથક હતું. 1977માં તેને આ કાઉન્ટી જોડે ભેળવી દઈને તેનો એક…
વધુ વાંચો >એન્ડિઝ પર્વતમાળા
એન્ડિઝ પર્વતમાળા : દક્ષિણ અમેરિકાના પશ્ચિમ કિનારા પર આવેલી પર્વતમાળા. તૃતીય જીવયુગમાં દ. અમેરિકા ભૂમિખંડના અવિચળ પ્રદેશો(shields)ની પશ્ચિમ બાજુએ આવેલા ભૂનિમ્નવળાંક (geosyncline) ધરાવતા પ્રસ્તર ખડકોમાંથી ગેડ પર્વતોની એક વિશાળ શ્રેણી ઊંચકાઈ આવી અને ત્યારબાદ ક્રમશ: ઉત્ક્રાન્તિ પામી તે ‘એન્ડિઝ પર્વતમાળા’ આ પર્વતીય ક્ષેત્રના ઉત્થાન સાથે જ્વાળામુખીક્રિયા સંલગ્ન હોવાથી અહીં ઠેર…
વધુ વાંચો >ઍમેઝોન
ઍમેઝોન : દ. અમેરિકા ભૂમિખંડની બ્રાઝિલમાં આવેલી, સૌથી વિશેષ જળજથ્થો ધરાવતી નદી. આ નદી દ. અમેરિકા ભૂમિખંડની પશ્ચિમે આવેલી એન્ડિઝ ગિરિમાળામાંથી નીકળે છે અને ગિયાના અને બ્રાઝિલના ઉચ્ચપ્રદેશોની વચ્ચે વહીને આટલાન્ટિક મહાસાગરને મળે છે. તેની અનેક શાખા-પ્રશાખાઓ દ્વારા થયેલા ઘસારાથી આ બંને ઉચ્ચપ્રદેશો કોતરાઈ ગયા છે. તેમની વચ્ચે પૂર્વ તરફ…
વધુ વાંચો >ઓરિનોકો
ઓરિનોકો : દ. અમેરિકામાં આવેલા વેનેઝુએલા દેશમાં વિષુવવૃત્તની નજીકની લગભગ 2,560 કિમી. લાંબી નદી. પાણીના જથ્થાના સ્રાવમાં દુનિયાની બધી નદીઓમાં તેનો ક્રમ આઠમો છે. એક અંદાજ મુજબ તે દર સેકન્ડે સરેરાશ 16,980 ઘનમીટર પાણી આટલાન્ટિક મહાસાગરમાં ઠાલવે છે. વેનેઝુએલાના દક્ષિણ ભાગમાં આવેલા ગિયાનાના ઉચ્ચ પ્રદેશમાંથી નીકળીને શરૂઆતમાં તેનું વહેણ ઉત્તર…
વધુ વાંચો >ઑસ્ટ્રેલિયન આલ્પ્સ
ઑસ્ટ્રેલિયન આલ્પ્સ : ઑસ્ટ્રેલિયાના પૂર્વકિનારે ઉત્તર-દક્ષિણ વિસ્તરેલી ગ્રેટ ડિવાઇડિંગ રેન્જ(પૂર્વનો પહાડી પ્રદેશ)નો સૌથી ઊંચો અગ્નિકોણીય વિસ્તાર (જે મહદ્અંશે પૂર્વ વિક્ટોરિયા અને દ. પૂ. ન્યૂ સાઉથવેલ્સ રાજ્યોમાં પથરાયેલો છે). વિશાળ કદ ધરાવવા ઉપરાંત તેના ઊંચા ભાગો પાંચ-છ માસ સુધી હિમાચ્છાદિત રહે છે, જેને આધારે તેને ઑસ્ટ્રેલિયન આલ્પ્સ નામ અપાયું છે. તેનાં…
વધુ વાંચો >ગિની
ગિની : પ. આફ્રિકામાં ગિનીના અખાતકિનારે આવેલો પ્રજાસત્તાક દેશ. તે આશરે 7° 20´ ઉ.થી 12° 40´ ઉ. અક્ષાંશવૃત્ત તથા 7° 40´ પ.થી 15° 0´ પ. રેખાંશવૃત્ત વચ્ચે વિસ્તરેલો છે. તેનું કુલ ક્ષેત્રફળ 2,45,857 ચોકિમી. જેટલું છે. તેની ઉત્તર સીમાએ ગિની બિસૅઉ, સેનેગલ અને માલી પ્રજાસત્તાક – સેનેગલ, પશ્ચિમની સીમાએ આઇવરી…
વધુ વાંચો >ગિનીનો અખાત
ગિનીનો અખાત : આફ્રિકા ભૂમિખંડની પશ્ચિમે આટલાન્ટિક મહાસાગર કિનારે વિષુવવૃત્તરેખાથી સહેજ ઉત્તરમાં લગભગ કાટખૂણે પડેલા ખાંચામાં આવેલો દરિયો. ભૌગોલિક સ્થાન : 2° 00´ ઉ. અ. અને 2° 30´ પૂ. રે.. આ ખાંચામાં નાઇજર નદીનો મુખ્ય ત્રિકોણપ્રદેશ આવેલો છે. વ્યાપક અર્થમાં જોઈએ તો ગિનીના અખાતની સીમા પશ્ચિમે આવેલી કાસામાન્સ (Casamance) નદીથી…
વધુ વાંચો >ગિની બિસૅઉ
ગિની બિસૅઉ : પશ્ચિમ આફ્રિકામાં ગિનીના અખાતકિનારે આવેલો નાનકડો પ્રજાસત્તાક દેશ. તે આશરે 11° 0´ ઉ.થી 12° 40´ ઉ. અક્ષાંશવૃત્ત તથા 13° 40´ પશ્ચિમથી 16° 45´ પશ્ચિમ રેખાંશવૃત્ત વચ્ચે વિસ્તરેલો છે. તેનો કુલ ભૌગોલિક વિસ્તાર 36,125 ચોકિમી. જેટલો છે. તેની ઉત્તરે સેનેગલ તથા દક્ષિણે ગિની નામના દેશો આવેલા છે. તેના…
વધુ વાંચો >