નીતિન કોઠારી
માનવ ભૂગોળ
માનવ ભૂગોળ પૃથ્વીની સપાટી પર જોવા મળતાં વિવિધ લક્ષણોને માનવીય સંદર્ભમાં મૂલવતી ભૂગોળની એક શાખા. ભૂગોળ એ એક એવું વિજ્ઞાન છે, જે પૃથ્વીનાં સપાટી-લક્ષણો તથા ભૂમિશ્યોનો વૈજ્ઞાનિક ઢબે અભ્યાસ કરે છે. ભૂપૃષ્ઠ પર બે પ્રકારનાં લક્ષણો જોવા મળે છે : (1) કુદરતી ભૂમિલક્ષણો, (2) સાંસ્કૃતિક (માનવસર્જિત) ભૂમિલક્ષણો. કુદરતી લક્ષણો કુદરતમાં…
વધુ વાંચો >માનવવસાહતો
માનવવસાહતો : સામૂહિક જીવન ગાળનારાં કુટુંબોનાં નિવાસસ્થાનો. એક કે તેથી વધુ કુટુંબો પોતાની જરૂરિયાત પ્રમાણે રહેઠાણો, અન્ય મકાનો, શેરી-રસ્તાઓ વગેરે બાંધીને, પ્રાથમિક કે ઉચ્ચ કક્ષાની આર્થિક પ્રવૃત્તિઓ દ્વારા પોતાની જીવનજરૂરિયાતો મેળવવાના હેતુથી વસવાટ કરે છે, ત્યારે તેવા ભૌગોલિક એકમને ‘માનવવસાહત’ કહેવામાં આવે છે. ઘરો કે કુટુંબોની (વસ્તીની) સંખ્યાને આધારે નાનું…
વધુ વાંચો >માલી (શહેર)
માલી (શહેર) : પ. આફ્રિકાના ઉત્તર ગિની રાજ્યના માલી પ્રાંતનું શહેર અને વહીવટી મથક. સ્થાન : 12° 05´ ઉ. અ. અને 12° 18´ પ. રે. ભૂપૃષ્ઠ: ફોયુટા(Fouta)ના ઉચ્ચપ્રદેશમાં આવેલું આ શહેર સમુદ્રની સપાટીથી આશરે 1,400 મી.ની ઊંચાઈએ વસ્યું છે. આ શહેરની ઉત્તરે માઉન્ટ લોપુરા (1,956 મીટર) શિખર આવેલું છે. કોયુમ્બા…
વધુ વાંચો >માલેગાંવ
માલેગાંવ : મહારાષ્ટ્ર રાજ્યના નાસિક જિલ્લામાં આવેલો તાલુકો અને તે જ નામ ધરાવતું શહેર. ભૌગોલિક સ્થાન : 20° ઉ. અ. અને 74° પૂ. રે. આ તાલુકો જિલ્લાના વાયવ્ય ભાગમાં આવેલો છે. પશ્ચિમ ઘાટના પ્રદેશમાં આવેલા આ તાલુકાનો પૂર્વ ભાગ પહાડી છે. અહીંની જમીનો કાળી અને રાખોડી રંગની છે. તાપી નદીની…
વધુ વાંચો >માંડલે
માંડલે : મ્યાનમાર(બ્રહ્મદેશ)ની મધ્યમાં, ઇરાવદી નદીને કિનારે આવેલું શહેર. વસ્તીની ર્દષ્ટિએ રંગૂન, હવે યાંગોન પછી તે બીજા ક્રમે આવે છે. ભૌગોલિક સ્થાન : 22° 00´ ઉ. અ. અને 96° 06´ પૂ. રે.. આ શહેર ઇરાવદી અને તેની સહાયક નદીઓના કાંપથી જમાવટ પામેલા વિસ્તારમાં આવેલું હોવાથી અહીં સમતળ મેદાની પ્રદેશ નિર્માણ…
વધુ વાંચો >મિશિગન (શહેર)
મિશિગન (શહેર) : યુ.એસ.ના ઇન્ડિયાના રાજ્યના લા પૉર્ટ પરગણામાં આવેલું શહેર. ભૌગોલિક સ્થાન : તે 41° 42´ ઉ. અ. અને 86° 53´ પ. રે. પર આવેલું છે. તે શિકાગોથી પૂર્વમાં આશરે 90 કિમી. દૂર આવેલું છે. એક સમયે અહીંથી ફક્ત લાકડાંની જ નિકાસ થતી હતી, પરંતુ આજે અહીં મોટરગાડીઓ, વીજાણુયંત્રો,…
વધુ વાંચો >મિસિસિપી (નદી)
મિસિસિપી (નદી) : દુનિયામાં સૌથી મોટી–લાંબી ગણાતી નદીઓ પૈકીની ત્રીજા ક્રમે આવતી યુ.એસ.ની નદી. આ નદી મિનેસોટા રાજ્યના ઇટાસ્કા (Itasca) સરોવરમાંથી એક નાનકડા વહેળા રૂપે નીકળે છે, યુ.એસ.ના સમગ્ર ઉત્તર-દક્ષિણ વિસ્તારને પસાર કરી છેવટે તે મૅક્સિકોના અખાતને મળે છે. મૂળથી મુખ સુધીની તેના પ્રવહનપથની લંબાઈ 3,766 કિમી. છે. દર સેકંડે…
વધુ વાંચો >મીઠાપુર
મીઠાપુર : જામનગર જિલ્લાના ઓખામંડલ તાલુકાનું એક શહેર. આ શહેર 22° 27´ ઉ. અ. અને 69° 00´ પૂ. રે. પર આવેલું છે. ઓખામંડલ તાલુકાના મેદાની વિસ્તારમાં વસેલું આ શહેર પ્રમાણમાં સૂકી આબોહવા ધરાવે છે. જાન્યુઆરી માસનું સરેરાશ મહત્તમ તાપમાન 26° સે. અને લઘુતમ તાપમાન 11° સે. રહે છે; જ્યારે જૂન…
વધુ વાંચો >મીરજ
મીરજ : મહારાષ્ટ્ર રાજ્યના સાંગલી જિલ્લાનો તાલુકો અને તાલુકામથક. ભૌગોલિક સ્થાન : આ તાલુકો 16° 50´ ઉ. અ. અને 74° 38´ પૂ. રે. પર આવેલો છે. ભૂપૃષ્ઠ : દક્ષિણના ઉચ્ચ પ્રદેશ વિભાગમાં આ તાલુકો આવેલો હોવાથી અહીં સહ્યાદ્રિ હારમાળાના ખડકો જોવા મળે છે. કૃષ્ણા નદી આ તાલુકામાંથી વહેતી હોવાથી તેના…
વધુ વાંચો >મુઝફ્ફરાબાદ (જિલ્લો)
મુઝફ્ફરાબાદ (જિલ્લો) : પાકિસ્તાન હસ્તક રહેલા કાશ્મીરના દસ જિલ્લાઓમાનો એક. ભૌગોલિક સ્થાન : 34 19´ ઉ. અ. અને 73 39´ પૂ. રે.ની આસપાસ આવેલો છે. આ જિલ્લાની મુખ્ય નદીઓ જેલમ અને નિલમ છે. આ સિવાય અન્ય શાખા નદીઓ પણ વહે છે. મોટે ભાગે તે સમુદ્રસપાટીથી 700થી 800 મીટરની ઊંચાઈ ધરાવે છે. પાકિસ્તાને…
વધુ વાંચો >