ગિરીશભાઈ પંડ્યા

ખંડપર્વત (block mountain) : પર્વતનો એક પ્રકાર. ભૂસંચલન ક્રિયાઓને કારણે ભૂપૃષ્ઠમાં બે લાંબા, સમાંતર, સ્તરભંગ પડે ત્યારે વચ્ચેનો ભાગ સ્થિર રહે કે ઉપર તરફ ખસે અને બાજુના બે ભૂમિભાગ નીચે બેસી જાય ત્યારે જે પર્વતરચના થાય તેને ખંડપર્વત કહેવાય છે. સ્તરભંગને કારણે ઊંચકાયેલો વચ્ચેનો ભાગ ઉચ્ચપ્રદેશ કે ડુંગરધારનું સ્વરૂપ ધારણ…

ખાડીસરોવર (lagoon) : દરિયાકિનારે તૈયાર થતા કુદરતી સરોવરનો એક પ્રકાર. દરિયાકિનારાથી અંદર તરફ અમુક અંતરે રચાયેલા નિક્ષેપજન્ય અવરોધ વચ્ચે આવેલા સરોવરને ખાડીસરોવર કહેવાય છે. નદીઓ દ્વારા ખેંચાઈ આવતો કાંપ સમુદ્રકિનારે ન ઠલવાતાં કિનારાથી અંદર અમુક અંતરે ઠલવાતો જાય તો કાંપના ભરાવાથી સમુદ્રતળનો કેટલોક ભાગ ઊંચો આવતાં આડ અથવા અવરોધપટ્ટી રચાય…

ખેરી (લખીમપુર ખેરી) : ઉત્તરપ્રદેશમાં આવેલો જિલ્લો તથા જિલ્લામથક. ભૌ. સ્થાન : તે 28o 10′ ઉ. અ. અને 80o 40′ પૂ. રે. 7,680 ચોકિમી. વિસ્તાર. તેની ઉત્તરે નેપાળની સીમા, પૂર્વ તરફ ઘાઘરા નદીથી અલગ પડતો બહરાઈચ જિલ્લો, દક્ષિણ તરફ સીતાપુર અને હરદોઈ જિલ્લા તથા પશ્ચિમ તરફ શાહજહાનપુર અને પીલીભીત જિલ્લા…

ગજપતિ (Gajapati) : ઓડિસાના દક્ષિણ ભાગમાં આવેલો જિલ્લો. ભૌગોલિક સ્થાન : તે 21o 54´ ઉ. અ. અને 84o 15´ પૂ. રે.ની આજુબાજુનો 3,056 ચોકિમી. જેટલો વિસ્તાર આવરી લે છે. તેની ઉત્તરે ફૂલબની (કંધમાલ); પૂર્વ તરફ ગંજામ; અગ્નિ, દક્ષિણ અને નૈર્ઋત્યમાં આંધ્રપ્રદેશની સીમા તથા પશ્ચિમ તરફ રાયગઢ જિલ્લા આવેલા છે. જિલ્લામથક…

ગઢચિરોલી (Gadchiroli) : મહારાષ્ટ્ર રાજ્યના ઈશાન ભાગમાં આવેલો જિલ્લો તથા તે જ નામ ધરાવતું જિલ્લામથક. ભૌગોલિક સ્થાન : તે 19o 57´ઉ. અ. અને 78o 40´ પૂ. રે.ની આજુબાજુનો 14,477 ચોકિમી. જેટલો વિસ્તાર આવરી લે છે. તે નાગપુર વિભાગમાં આવેલો છે. તેની ઉત્તરે ભંડારા અને ગોંડા, પૂર્વ અને અગ્નિ તરફ છત્તીસગઢની…

ગઢવાલ : ઉત્તરાખંડ રાજ્યના પશ્ચિમ ભાગમાં આવેલા આ નામ ધરાવતા બે જિલ્લા – તેહરી ગઢવાલ અને પૌરી ગઢવાલ. ભૌગોલિક સ્થાન : તે અંદાજે 29o 26´થી 31o 05´ ઉ. અ. અને 78o 12´થી 80o 06´ પૂ. રે. વચ્ચેનો 5,230 ચોકિમી. જેટલો વિસ્તાર આવરી લે છે. તેની ઉત્તરે ઉત્તરકાશી; પૂર્વ તરફ રુદ્રપ્રયાગ,…