ઉર્દૂ સાહિત્ય

સિદ્દીકી, રશીદ અહમદ (જ. 24 સપ્ટેમ્બર 1892, મેરીહુ, જિ. જૌનપુર, ઉત્તરપ્રદેશ) : ઉર્દૂના વિદ્વાન, વિવેચક અને નિબંધકાર. જૌનપુર અને એમ. એ. ઓ. કૉલેજ, અલીગઢ ખાતે શિક્ષણ લીધા પછી, જૌનપુર કોર્ટ ખાતે વકીલાત કર્યા બાદ અલીગઢ ખાતે અરબી અને ઉર્દૂના શિક્ષક બન્યા. 1954માં તેઓ અલીગઢ મુસ્લિમ યુનિવર્સિટીમાંથી એમ.એ.ની ડિગ્રી મેળવ્યા બાદ…

સૈફી પ્રેમી (ખલિલ–ઉર્–રેહમાન, સૈયદ) (જ. 2 જાન્યુઆરી 1913, ગુન્નુર, જિ. બદાઉન, ઉત્તરપ્રદેશ) : ઉર્દૂ કવિ અને લેખક. તેમણે 1948માં અલીગઢ યુનિવર્સિટીમાંથી એમ.એ. અને 1959માં એમ.એડ. તથા 1969માં દિલ્હી યુનિવર્સિટીમાંથી પીએચ.ડી.ની પદવી પ્રાપ્ત કરી. તેઓ પ્રોગ્રેસિવ રાઇટર્સ ઍસોસિયેશન, જામિયાનગર, નવી દિલ્હીના સેક્રેટરી રહ્યા હતા. તેઓ રુરલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑવ્ જામિયા મિલિયા, નવી…

સોઝ, હીરાનંદ [જ. 19 મે 1922, જિ. મિયાંવાલી (હાલ પાકિસ્તાન)] : ઉર્દૂ લેખક અને કવિ. તેઓ ઉત્તર રેલવેમાંથી સેવાનિવૃત્ત થયા. ત્યાર બાદ લેખનપ્રવૃત્તિ આરંભી. 1994માં હરિયાણા ઉર્દૂ અકાદમીની કાર્યકારી સમિતિના સભ્ય તેમજ ફરીદાબાદની અંજુમન-અદબના સેક્રેટરી રહ્યા. તેમણે ઉર્દૂમાં 7 ગ્રંથો આપ્યા છે. તેમાં ‘કાગઝ કી દીવાર’ (1960), ‘સાહિલ, સમુન્દર ઔર…

‘સૌદા’, મિર્ઝા મુહમ્મદ રફી (જ. 1707, દિલ્હી; અ. 27 જૂન 1781, લખનૌ) : ઉર્દૂના વિશિષ્ટ કવિ. મુઘલ સૈનિકમાંથી વેપારી બનેલા તેમના પિતા મિર્ઝા મુહમ્મદ શફી કાબુલથી ભારતમાં દિલ્હી આવીને વસેલા. સૌદા ઔરંગઝેબના વંશજ બહાદુરશાહ પહેલાના સૈન્યમાં ટૂંક સમય માટે જોડાયેલા. તેમણે ફારસી ભાષામાં કાવ્યરચના માટે મિર્ઝા મુહમ્મદ ઝમાન ઉર્ફે સુલેમાન…

હકીમ સૈયદ અબ્દુલ હૈ (મૌલાના) (જ. 1871, હસ્બા, જિ. રાયબરેલી, ઉત્તર પ્રદેશ; અ. 2 ફેબ્રુઆરી 1923, રાયબરેલી) : અરબી, ફારસી અને ઉર્દૂ ભાષાના પ્રખર વિદ્વાન. તેમના પિતા ફખરૂદ્દીન એક હોશિયાર હકીમ તથા કવિ હતા અને ‘ખ્યાલી’ તખલ્લુસ રાખ્યું હતું. અબ્દુલ હૈ ‘ઇલ્મે હદીસ’ના પ્રખર વિદ્વાન હતા. તેમણે હદીસના પ્રસિદ્ધ ઉસ્તાદ…