જયકુમાર ર. શુક્લ

માંડવ્યપુર (મંડોર) : ઈ. સ.ની છઠ્ઠી સદીમાં ગૂર્જર રાજા રજ્જિલનું પાટનગર. તે રાજપૂતાનામાં જોધપુરથી ઉત્તરમાં આશરે 9 કિમી. દૂર આવેલું હતું. તે મંડોર નામથી પણ ઓળખાતું હતું. છઠ્ઠી સદીના મધ્યમાં હરિશ્ચન્દ્ર નામના બ્રાહ્મણ રાજાએ ગૂર્જર રાજ્ય સ્થાપ્યું હતું. તેને ચાર પુત્રો હતા. તેમણે માંડવ્યપુર (મંડોર) જીતીને તેને કિલ્લેબંધી કરી હતી.…

મિત્રદત્ત બીજો (શાસનકાળ – ઈ. સ. પૂ. 123–88) : પૂર્વ ઈરાનનો પહલવ (પાર્થિયન) જાતિનો સમ્રાટ. પહલવ સમ્રાટ મિત્રદત્ત બીજા(Mithradates II)એ શકોને પાર્થિયામાંથી હાંકી કાઢ્યા તે ઘણી મોટી સિદ્ધિ ગણાય છે. તેના સિક્કા પરથી જાણવા મળે છે કે તેણે ‘ગ્રેટ કિંગ ઑવ્ કિંગ્ઝ’(મહારાજાધિરાજ)નો ખિતાબ ધારણ કર્યો હતો. શક-પહલવોએ પ્રથમ ઈરાનમાં અને…

મિયાં ઇફ્તિકારુદ્દીન (જ. 1907, લાહોર, પાકિસ્તાન; અ. 6 જૂન 1962) : ભારતના સ્વાતંત્ર્ય-સૈનિક અને પાછળથી કટ્ટર લીગવાદી તથા પાકિસ્તાનના પુનર્વસવાટ મંત્રી. તેમના પિતા જમાલુદ્દીન શ્રીમંત જમીનદાર અને પંજાબની ધારાસભાના સંસદીય સચિવ હતા. ઇફ્તિકારુદ્દીન લાહોરની અચિસન કૉલેજમાં અભ્યાસ કર્યા બાદ ઑક્સફર્ડની બલિઓલ કૉલેજમાંથી સ્નાતક થયા. ઇંગ્લૅડથી 1935માં પાછા ફર્યા બાદ તેઓ…

મિયાં મુમતાઝ દોલતાના (જ. 23 ફેબ્રુઆરી 1916, લાહોર, પાકિસ્તાન; અ. 30 જાન્યુઆરી 1995) : સ્વાતંત્ર્ય પૂર્વે અવિભાજિત પંજાબમાં મુસ્લિમ લીગના આગેવાન. પાકિસ્તાનમાં પંજાબના મુખ્ય પ્રધાન. તેમના પિતા અહમદયાર દોલતાના અવિભાજિત પંજાબમાં મુલતાન જિલ્લાના શ્રીમંત જમીનદાર હતા. તેમના પુત્ર મિયાં મુમતાઝે લાહોરની ગવર્નમેન્ટ કૉલેજમાંથી 1933માં સ્નાતક થયા બાદ, ઇંગ્લડ જઈને ઑક્સફર્ડની…

મિર્ઝા, ઇસ્માઇલ મુહમ્મદ (સર) [જ. 23 ઑક્ટોબર 1883, બૅંગ્લોર (બૅંગાલુરુ); અ. 5 જાન્યુઆરી 1959] : સ્વાધીનતા પૂર્વેના મૈસૂર રાજ્યના પ્રગતિશીલ દીવાન. તેમનું કુટુંબ ઈરાનથી આવ્યું હતું અને ઘોડા આયાત કરવાનો તેમના વડવાઓનો વ્યવસાય હતો. તેમના કુટુંબના વડા અલી અશ્કર સૈત મૈસૂરના રાજકુટુંબ અને બ્રિટિશ સરકાર સાથે વ્યાપારી સંબંધો ધરાવતા હતા.…